بخش ۱۱۶ - فرید دهلوی قُدِّسَ سِرُّهُ
و هُوَ شیخ فرید الدین الملقب به شکرگنج. از اکابر اصفیا و اماجد اولیاء. در رهنمایی دین حقه فرید و در توحید و تفرید وحید و جناب شیخ نظام اولیا وی را مرید خود از اعاظم سلسلهٔ علیهٔ چشتیه و ارادت به خواجه قطب الدین بختیار کاکی داشته و خواجهٔ مذکور مرید شیخ معین الدین حسن سجزی بوده و سلسلهٔ ایشان به سلطان العرفا ابراهیم ادهم قدّس سرّه منتهی میشود و سلطان مرید حضرت امام همام محمد باقر علیه الصّلوة و السّلام بوده. غرض، از آن جناب است:
هر سحرگه بر درت سر میزنم
بر طریق دوستان در میزنم
همچو مرغ نیم بسمل پیشِ تو
در میان خاک و خون پر میزنم
رباعی
شب نیست که خون دل غمناک نریخت
روزی نه که آبروی من پاک نریخت
یک شربت آب خوش نخوردم هرگز
کان باز ز راه دیده بر خاک نریخت
بخش ۱۱۵ - غیری کرمانی: گویند از اهل عرفان و از اتراک کرمان بوده و در بلاد ایران سیاحت و مسافرت مینموده. از متأخرین است. تقی الدین اوحدی کازرونی صاحب تذکرهٔ کعبهٔ عرفان نوشته که او را ملاقات نمودم. متتبع احوال عرفا بوده و مسافرت مینمود. در سنهٔ ۱۰۱۷ مقتول گردید. این رباعی از ایشان است:بخش ۱۱۷ - فقیر دهلوی عَلَیهِ الرَّحمةِ: اسمش میر شمس الدین و چون از بنی عباس بوده به میر شمس الدین الی عباسی شهرت نموده. تحصیل مراتب علمی در خدمت علمای شاه جهان آباد کرده و در فقه و کلام و حدیث، صاحب مایه و بلندپایه، با وجود فضایل، طالب خدمت درویشان و غالب اوقات در صحبت ایشان. آخرالامر از برکت معاشرت ایشان به ترک علایق و عوایق دنیوی گفته و ظاهراًوباطناً طریق طریقت پذیرفته ملبس به لباس فقر شده سیاحت نموده و درجات عالیه حاصل فرمود ودر نظم ونثر تألیفات دارند و در عروض و قافیه رسالات پرداختهاند. دیوانش هفت هزار بیت میشود. با علی قلیخان لگزی معاصر بوده. از اشعار اوست:
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
و هُوَ شیخ فرید الدین الملقب به شکرگنج. از اکابر اصفیا و اماجد اولیاء. در رهنمایی دین حقه فرید و در توحید و تفرید وحید و جناب شیخ نظام اولیا وی را مرید خود از اعاظم سلسلهٔ علیهٔ چشتیه و ارادت به خواجه قطب الدین بختیار کاکی داشته و خواجهٔ مذکور مرید شیخ معین الدین حسن سجزی بوده و سلسلهٔ ایشان به سلطان العرفا ابراهیم ادهم قدّس سرّه منتهی میشود و سلطان مرید حضرت امام همام محمد باقر علیه الصّلوة و السّلام بوده. غرض، از آن جناب است:
هوش مصنوعی: شیخ فرید الدین که به شکرگنج مشهور است، از بزرگان صوفی و اولیای الهی به شمار میرود. او در زمینه راهنمایی به دین حق و توحید در راس کارها قرار داشت و به عنوان مریدی از سلسله چشتیه به حساب میآید. همچنین او ارادت خاصی به خواجه قطب الدین بختیار کاکی داشت، که خود مرید شیخ معین الدین حسن سجزی بود. سلسله این بزرگواران به سلطان العرفا ابراهیم ادهم میرسد و سلطان نیز مرید امام محمد باقر علیهالسلام بوده است. هدف از ذکر این موارد، معرفی عظمت و جایگاه این شخصیتها در تاریخ تصوف است.
هر سحرگه بر درت سر میزنم
بر طریق دوستان در میزنم
هوش مصنوعی: هر صبح به در خانهات میآیم و به دوستانم سلام میکنم.
همچو مرغ نیم بسمل پیشِ تو
در میان خاک و خون پر میزنم
هوش مصنوعی: مانند پرندهای مجروح، در برابر تو و در میان طوفان و درد، تلاش میکنم و پرواز میکنم.
شب نیست که خون دل غمناک نریخت
روزی نه که آبروی من پاک نریخت
هوش مصنوعی: هر شب من به خاطر غم و اندوه دل، اشک میریزم و روزی نیست که آبرو و اعتبار من لطمه نبیند.
یک شربت آب خوش نخوردم هرگز
کان باز ز راه دیده بر خاک نریخت
هوش مصنوعی: هرگز شربت آبی شیرین نچشیدم، چون آن لحظهای که اشکهایم بر زمین بریزد، چنین لذتی را احساس نکردهام.

رضاقلی خان هدایت