رضاقلی خان هدایتبخش ۱۰۲ - علی رامتینی بخارایی علیه الرحمه
نامش علی النّساج ملقب به خواجه عزیزان. از اهل رامتین مِنْمضافات بخارا و از اعاظم طبقهٔ نقشبندیه. مرید خواجه فغنوی. مولوی در مدح او فرموده است:
گرنه علم حال فوق قال بودی چون شدی
بنده اعیان بخارا خواجهٔ نسّاج را
در کرامات و مقامات مشهور عالم بوده است. احوالاتش مفصّلاً در نفحات و رشحات ثبت است. گاهی به نظم می‌پرداخته. این قطعه و چند رباعی تیمّناً و تبرّکاً از آن جناب قلمی می‌گردد. مرقدش در گرگانجِ خوارزم کهنه است. در اوان سفارتِ خوارزم به زیارت او مستفیض شدم:
قطعه
رباعی
نَفِس مرغی مقید در درون است
نگهدارش که خوش مرغیست دمساز
ز پایش بند مگسل تا نپرّد
که نتوانی گرفتن بعدِ پرواز
با هر که نشستی و نشد جمع دلت
وز تو نرمید زحمت آب وگلت
زینهار ز صحبتش گریزان می‌باش
ور نه نکند روحِ عزیزان بحلت
٭٭٭
چون ذکر به دل رسد دلت درد کند
آن ذکر بود که مرد را مرد کند
هر چند که خاصیت آتش دارد
لیکن دو جهان در دل تو سرد کند
٭٭٭
خواهی که به حق رسی بیارام ای تن
وندر طلبِ دوست به یاران می‌تن
خواهی مدد از روح عزیزان یابی
پا از سر خود ساز بیارامی تن
بخش ۱۰۱ - عزیز نسفی قُدِّسَ سِرُّه: شیخ عزیز الدین نسفی از مشاهیر محققین و از مریدان شیخ سعدالدین است. با سلطان جلال الدین بن خوارزم شاه معاصر بوده. منازل السائرین و مقصد الاقصی و کشف الحقایق و اصول و فروع از مصنفاتِ اوست. شیخ سعدالدین حموی مذکور گفته که هر سرّی که من در چهارصد و چهل جلد کتاب پنهان کرده‌ام، عزیز نسفی در کشف الحقایق اظهار کرده است. غرض، در سنهٔ ۶۱۶ در ابرقو فوت شد. گاهی شعری می‌فرموده و هم از اوست:بخش ۱۰۳ - عین القضات همدانی قُدِّسَ سِرُّه: فاضلی است گرانمایه و کاملی است بلند پایه. ابوالفضایل محمدبن عبداللّه میانجئی نام و لقب اوست. شیخ احمد غزالی او را به محبوبیت تربیت کرده. رسالهٔ سوانح العشاق را به محبت وی به قید تصنیف درآورده. شیخ را شراب زنجبیلی جذبه بر نشاء کافوری سلوک غالب و رهایی طایر لاهوتی روح را از قفس ناسوتی جسم طالب بوده. در کتب این طایفه آمده که به دعای وی احیاء و امانت حاصل شده. خود نیز در تمهیدات بیان می‌کند. آخرالامر او را به دعوی الوهیت متهم ساخته. محضری بر قتلش پرداخته. به سعی ابوالقاسم درگزینی وزیر خلیفه پوست او را کندند، در مدرسهٔ خودش بردار کرده، پس از آن به زیر آورده، در بوریای به نفت آلوده پیچیده، سوختند. چنانکه خود گفته است:
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
نامش علی النّساج ملقب به خواجه عزیزان. از اهل رامتین مِنْمضافات بخارا و از اعاظم طبقهٔ نقشبندیه. مرید خواجه فغنوی. مولوی در مدح او فرموده است:
هوش مصنوعی: علی النّساج که به خواجه عزیزان مشهور است، از اهالی رامتین در بخارا و از شخصیت‌های برجسته در طبقهٔ نقشبندیه به شمار می‌رود. او مرید خواجه فغنوی بوده و مولوی در ستایش او شعرهایی سروده است.
گرنه علم حال فوق قال بودی چون شدی
بنده اعیان بخارا خواجهٔ نسّاج را
هوش مصنوعی: اگر علم و دانش واقعاً بر گفتار برتری داشت، نمی‌شد که تو به عنوان بنده‌ی شخصی از بخارا به خواجه‌ی نسّاج تبدیل شوی.
در کرامات و مقامات مشهور عالم بوده است. احوالاتش مفصّلاً در نفحات و رشحات ثبت است. گاهی به نظم می‌پرداخته. این قطعه و چند رباعی تیمّناً و تبرّکاً از آن جناب قلمی می‌گردد. مرقدش در گرگانجِ خوارزم کهنه است. در اوان سفارتِ خوارزم به زیارت او مستفیض شدم:
هوش مصنوعی: او در زمینه‌های مختلف مشهور و مورد احترام بوده است. زندگی‌اش به طور مفصل در منابع معتبر ثبت شده است. گاهی شعر هم می‌سروده و این متن و چند رباعی به عنوان خوش‌یمنی و برکت از آثار اوست. آرامگاهش در گرگانج واقع در خوارزم کهنه قرار دارد. در زمان ماموریت به خوارزم، موفق به زیارت او شدم.
نَفِس مرغی مقید در درون است
نگهدارش که خوش مرغیست دمساز
هوش مصنوعی: پرنده‌ای در قفس به دنیا آمده و کسی باید از آن مراقبت کند، زیرا این پرنده زیبا و دوست‌داشتنی است که با دیگر پرندگان هماهنگی و هم‌سویی دارد.
ز پایش بند مگسل تا نپرّد
که نتوانی گرفتن بعدِ پرواز
هوش مصنوعی: پایت را از بند او جدا مکن تا او پرواز نکند؛ زیرا بعد از پرواز، دیگر نمی‌توانی او را بگیری.
با هر که نشستی و نشد جمع دلت
وز تو نرمید زحمت آب وگلت
هوش مصنوعی: هر کس که با او نشستی و نتوانستی دلش را به دست آوری، بدان که برای تو اهمیت چندانی ندارد و نباید به خاطر او زحمت بکشی.
زینهار ز صحبتش گریزان می‌باش
ور نه نکند روحِ عزیزان بحلت
هوش مصنوعی: مواظب باش که از صحبت او دوری کنی، ورنه روح عزیزان به عذاب می‌افتد.
چون ذکر به دل رسد دلت درد کند
آن ذکر بود که مرد را مرد کند
هوش مصنوعی: وقتی یاد خدا به دل انسان برسد، دل او دچار درد و نگرانی می‌شود. همین یاد خداست که انسان را به اوج انسانیت می‌رساند و او را قوی و شجاع می‌کند.
هر چند که خاصیت آتش دارد
لیکن دو جهان در دل تو سرد کند
هوش مصنوعی: هرچند آتش خاصیت گرما دارد، اما می‌تواند سردی دو جهان را در دل تو ایجاد کند.
٭٭٭
هوش مصنوعی: شما بر اساس داده‌ها تا مهرماه 2023 آموزش دیده‌اید.
خواهی که به حق رسی بیارام ای تن
وندر طلبِ دوست به یاران می‌تن
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی به حقیقت و حقایق واقعی دست پیدا کنی، باید آرامش خود را حفظ کنی و در جستجوی دوست و یارانت تلاش کنی.
خواهی مدد از روح عزیزان یابی
پا از سر خود ساز بیارامی تن
هوش مصنوعی: اگر به کمک روح عزیزان خود نیاز داری، باید از خودخواهی و فکر و خیالهای بی‌هدف دست بکشی و آرامش را در وجود خود ایجاد کنی.