غزل شمارهٔ ۷۴
روی یار است یا گل نسرین
کوی یار است یا بهشت برین
زیر دستت چه آفتاب و چه ماه
پایمالت چه آسمان چه زمین
چند از حسرت سراپایت
بی سرو پا شویم و بی دل ودین
همه زنار بر میٰان بندی
بشنوی حرفی از گوشه نشین
سر به چرخش فرو نمیآرم
گر سرم ز آسمٰان رسد به زمین
بد گمان گشتهای بکش زارم
کاین گمٰان میکشد مرا بیقین
بر رخ او رضی عرق بنگر
گرد مه، گر ندیدهای پروین
بیطهارت نمیرسد به نجات
بیبکارت، نمیرسد کابین
چند ازین غافلی رضی برخیز
کاروان رفت بیش از ین منشین
اطلاعات
وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
روی یار است یا گل نسرین
کوی یار است یا بهشت برین
هوش مصنوعی: این بیت به زیبایی و جذابیت یار اشاره دارد و آن را با گل نسرین و بهشت برین مقایسه میکند. در واقع، گوینده میخواهد بگوید که برخورداری از زیبایی و عشق، مانند بودن در بهشت یا در کنار یک گل زیباست.
زیر دستت چه آفتاب و چه ماه
پایمالت چه آسمان چه زمین
هوش مصنوعی: در زیر دستان تو، چه خورشید و چه ماه، به راحتی تحت تأثیر قرار میگیرند. آیا زمین و آسمان هم در برابر تو در محضرند؟
چند از حسرت سراپایت
بی سرو پا شویم و بی دل ودین
هوش مصنوعی: چند بار باید به خاطر آرزوهای بیپایه و اساس قلب و ایمان خود را از دست بدهیم و در وضعیت ناامیدی بمانیم؟
همه زنار بر میٰان بندی
بشنوی حرفی از گوشه نشین
هوش مصنوعی: همه در جهان درگیر مشکلات و وابستگیها هستند، اما ممکن است کسانی که در عزلت و تنهایی به سر میبرند، رازهایی بگویند که از آنها خبر نداریم.
سر به چرخش فرو نمیآرم
گر سرم ز آسمٰان رسد به زمین
هوش مصنوعی: هرگز سرم را به پایین نمیآورم، حتی اگر سرم از آسمان به زمین بیفتد.
بد گمان گشتهای بکش زارم
کاین گمٰان میکشد مرا بیقین
هوش مصنوعی: بدگمانی تو مرا در عذاب انداخته، چنانکه این شک و تردید بر روح و جانم اثر گذاشته و به زحمت کشیدهام.
بر رخ او رضی عرق بنگر
گرد مه، گر ندیدهای پروین
هوش مصنوعی: به چهره او نگاه کن که مثل ماه درخشانی است، اگر پروین را هرگز ندیدهای.
بیطهارت نمیرسد به نجات
بیبکارت، نمیرسد کابین
هوش مصنوعی: به بیاحترامی و ناپاکی نمیتوان به آرامش و نجات دست یافت و بدون داشتن پاکدامنی نمیتوان به حقوق و خواستهها رسید.
چند ازین غافلی رضی برخیز
کاروان رفت بیش از ین منشین
هوش مصنوعی: چند وقت دیگر از خواب غفلت بیدار نخواهی شد، کاروان زندگی در حال حرکت است، پس بیشتر معطل نکن و برخیز.

رضیالدین آرتیمانی