گنجور

آزاده

بر خاطر آزاده غباری ز کسم نیست
سرو چمنم شکوه‌ای از خار و خسم نیست
از کوی تو بی‌ناله و فریاد گذشتم
چون قافله عمر نوای جرسم نیست
افسرده‌ترم از نفس باد خزانی
کآن نوگل خندان نفسی هم‌نفسم نیست
صیاد ز پیش آید و گرگ اجل از پی
آن صید ضعیفم که ره پیش و پسم نیست
بی‌حاصلی و خواری من بین که در این باغ
چون خار به دامان گلی دسترسم نیست
از تنگدلی پاس دل تنگ ندارم
چندان کشم اندوه که اندوه کسم نیست
امشب رهی از میکده بیرون ننهم پای
آزرده دردم دو سه پیمانه بسم نیست

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: تبیان

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بر خاطر آزاده غباری ز کسم نیست
سرو چمنم شکوه‌ای از خار و خسم نیست
هوش مصنوعی: در ذهن انسان‌های آزاد و با ظرفیت، هیچ ناپاکی و ناهنجاری وجود ندارد. من مانند درخت سرو در باغ بهشت، از کینه و حسادت بهره‌ای ندارم.
از کوی تو بی‌ناله و فریاد گذشتم
چون قافله عمر نوای جرسم نیست
هوش مصنوعی: من بدون شکایت و سر و صدا از کنار کوی تو عبور کردم، مانند کاروانی که عمرش به آرامی سپری می‌شود و حالتی از دلتنگی در من وجود ندارد.
افسرده‌ترم از نفس باد خزانی
کآن نوگل خندان نفسی هم‌نفسم نیست
هوش مصنوعی: من افسرده‌تر از وزش باد پاییزی هستم، که حتی یک نفس از آن گل‌های خندان همراهم نیست.
صیاد ز پیش آید و گرگ اجل از پی
آن صید ضعیفم که ره پیش و پسم نیست
هوش مصنوعی: صید ضعیف من در برابر صیادی قرار دارد که به دنبال شکار است، و در همین حال، خطر مرگ نیز مانند گرگی به دنبالم آمده است. در این وضعیت، هیچ راهی برای فرار یا پناهگاه ندارم.
بی‌حاصلی و خواری من بین که در این باغ
چون خار به دامان گلی دسترسم نیست
هوش مصنوعی: بی‌ثمری و حقارت من را ببین که در این باغ مانند خار، به گل نمی‌توانم دسترسی پیدا کنم.
از تنگدلی پاس دل تنگ ندارم
چندان کشم اندوه که اندوه کسم نیست
هوش مصنوعی: از آنجا که تنگدلی و دلتنگی دیگران را درک می‌کنم، نمی‌توانم خودم را در اندوه زیادی غرق کنم، زیرا اندوهی ندارم که بخواهم به آن بیفزایم.
امشب رهی از میکده بیرون ننهم پای
آزرده دردم دو سه پیمانه بسم نیست
هوش مصنوعی: امشب نمی‌توانم از میخانه بیرون بیایم، چون قلبم ناراحت است و هنوز چند لیوان نوشیدنی مانده که باید بنوشم.

خوانش ها

آزاده به خوانش عندلیب
آزاده به خوانش نازنین بازیان

حاشیه ها

1389/03/31 11:05
صفایی

بیت چهار:
صیاد زپیش آید و....
---
پاسخ: با تشکر، تصحیح شد.

1389/09/22 12:11

بی خاصلی و خواری من بین که در این باغ
چون خار بهدامان گلی دسترسم نیست

لطفا این بیت را به این صورت تصحیح فرمایید
بی حاصلی و خواری من بین که در این باغ
چون خار به دامان گلی دسترسم نیست
---
پاسخ: با تشکر، تصحیح شد.

1390/07/20 18:10
نسیم

بیت 5 مصرع 1:
بی حاصلی و خواری من بین که در این باغ

1391/09/25 01:11
هاشمی

با سلام
مصراع دوّم بیت سوم « چون تو گلِ خندان نفسی هم نفسم نیست» صحیح است.
در بیت پنجم با توجّه به حاشیه ی خانم سارا مومنی « بی حاصلی » تصحیح نشد؛ لطفاً تصحیح بفرمایید.

1391/12/07 18:03
آریافر

1- شکوه ای اشتباه است باید شکوه‌یی نوشته شود.
2- آزرده باید با "ی" یا "ی" نوشته شود؛ آزردۀ/آزرده‌ی

1392/01/21 12:03
امیرحسین

سلام
گمونم بیت سوم "تو" غلط باشه و درستش "نو" باشه
افسرده ترم از نفس باد خزانی/کآن نو گل خندان نفسی هم نفسم نیست

1394/03/11 07:06
منوچهر کامیاب

1
کآن تو گل خندان نفسی هم نفسم نیست
کآن نو گل خندان نفسی هم نفسم نیست

1394/03/11 07:06
منوچهر کامیاب

2
بی خحصلی و خواری من بین که در این باغ
خانم مومنی در خواست اصلاح دادند
پاسخ هم داده شده تصحیح شد
اما ؟
بی حاصلی و خواری من بین که در این باغ

1398/02/21 00:04
ایرانی

واقعا شاهکاره این غزل. خیلی زیباست. یادش گرامی.

1398/11/15 00:02

کان نو گل خندان...
بی حاصلی و خواری...