رهی معیریلبخند صبحدم
گر شود آن روی روشن جلوه‌گر هنگام صبح
پیش رخسارت کسی بر لب نیارد نام صبح
از بناگوش تو و زلف توام آمد به یاد
چون دمید از پرده شب روی سیمین‌فام صبح
نیم‌شب با گریه مستانه حالی داشتم
تلخ شد عیش من از لبخند بی‌هنگام صبح
خواب را بدرود کن کز سیمگون ساغر دمید
پرتو می چون فروغ آفتاب از جام صبح
شست‌وشو در چشمه خورشید کرد از آن سبب
نور هستی بخش می‌بارد ز هفت اندام صبح
گر ننوشیده است در خلوت نبید مشک بوی
از چه آید هر نفس بوی بهشت از کام صبح ؟
میدود هرسو گریبان چاک از بی‌طاقتی
تا کجا آرام گیرد جان بی‌آرام صبح ؟
معنی مرگ و حیات ای نفس کوته‌بین یکیست
نیست فرقی بین آغاز شب و انجام صبح
این منم کز ناله و زاری نیاسایم دمی
ورنه آرامش پذیرد مرغ شب هنگام صبح
جلوه من یک نفس چون صبح روشن بیش نیست
در شکرخندی است فرجام من و فرجام صبح
عمر کوتاهم رهی در شام تنهایی گذشت
مردم و نشنیدم از خورشیدرویی نام صبح
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: تبیان
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
گر شود آن روی روشن جلوه‌گر هنگام صبح
پیش رخسارت کسی بر لب نیارد نام صبح
هوش مصنوعی: اگر آن چهره‌ی درخشان در صبح را بر تو بنگرد، هیچ‌کس جرئت نخواهد کرد که نام صبح را بر زبان آورد.
از بناگوش تو و زلف توام آمد به یاد
چون دمید از پرده شب روی سیمین‌فام صبح
هوش مصنوعی: یاد تو و موهای تو در ذهنم تازه شد، مانند وقتی که صبح زیبای نقره‌ای از پرده شب بیرون می‌آید.
نیم‌شب با گریه مستانه حالی داشتم
تلخ شد عیش من از لبخند بی‌هنگام صبح
هوش مصنوعی: نیمه‌شب که با حالتی مستانه و گریه‌دار بودم، لذتم به خاطر لبخند ناگهانی صبح تلخ شد.
خواب را بدرود کن کز سیمگون ساغر دمید
پرتو می چون فروغ آفتاب از جام صبح
هوش مصنوعی: خواب را کنار بگذار و بیدار شو، چرا که روشنایی زیبای می در جام‌های نقره‌ای به مانند تابش آفتاب در صبحگاه نمایان شده است.
شست‌وشو در چشمه خورشید کرد از آن سبب
نور هستی بخش می‌بارد ز هفت اندام صبح
هوش مصنوعی: چشمه خورشید پاک و زلال است و به همین دلیل نور زندگی‌بخش آن از هفت عضو صبحگاهی می‌تابد.
گر ننوشیده است در خلوت نبید مشک بوی
از چه آید هر نفس بوی بهشت از کام صبح ؟
هوش مصنوعی: اگر کسی در خلوت خود شرابی نخورده باشد، پس از کجا است که هر نفس عطر بهشت را از کام صبح استشمام می‌کند؟
میدود هرسو گریبان چاک از بی‌طاقتی
تا کجا آرام گیرد جان بی‌آرام صبح ؟
هوش مصنوعی: شخصی در حال دویدن به این سو و آن سو است و گریبان خود را از شدت ناآرامی چاک کرده است. او در جست‌وجوی آرامشی است تا ببیند جان بی‌قرارش تا کی می‌تواند در این وضعیت ادامه دهد.
معنی مرگ و حیات ای نفس کوته‌بین یکیست
نیست فرقی بین آغاز شب و انجام صبح
هوش مصنوعی: این شعر به ما می‌گوید که مرگ و زندگی در واقع یکسان هستند و هیچ تفاوتی بین شروع شب و پایان صبح وجود ندارد. به عبارت دیگر، تغییرات و دوره‌های مختلف زندگی در نهایت به هم مرتبط‌اند و دیدگاه محدود ما مانع از درک این واقعیت می‌شود.
این منم کز ناله و زاری نیاسایم دمی
ورنه آرامش پذیرد مرغ شب هنگام صبح
هوش مصنوعی: این من هستم که هرگز از ناله و زاری دست نمی‌کشم و اگر نه، پرنده شب به هنگام صبح آرامش خواهد یافت.
جلوه من یک نفس چون صبح روشن بیش نیست
در شکرخندی است فرجام من و فرجام صبح
هوش مصنوعی: ظاهرم مانند صبح روشن فقط لحظه‌ای است و پایان کار من و صبح به یک لبخند شیرین وابسته است.
عمر کوتاهم رهی در شام تنهایی گذشت
مردم و نشنیدم از خورشیدرویی نام صبح
هوش مصنوعی: زندگی کوتاه من در شب تنهایی سپری شد و حتی صدای نام صبح را از چهره‌ی خورشید نیز نشنیدم.
حاشیه ها
1389/07/02 15:10
ناشناس
در بیت آخر
عمر کوتاهم رهی در شام تنهایی گذشت
تنهایی صحیح می باشد
---
پاسخ: با تشکر، تصحیح شد.
1391/09/26 01:11
هاشمی
باسلام
در بیت چهارم ، حرف « خ»کلمه ی «خواب» نقطه ندارد ؛لطفاً اصلاح شود.و مطلب دوّم اینکه تکواژ «می» در ابتدای افعال به صورت جدا نوشته شود بهتر است مثل : « میباشد» یا «میدود»