گنجور

سوزد مرا سازد مرا

ساقی بده پیمانه‌ای زآن می که بی‌خویشم کند
بر حسن شورانگیز تو عاشق‌تر از پیشم کند
زان می که در شب‌های غم بارد فروغ صبحدم
غافل کند از بیش و کم فارغ ز تشویشم کند
نور سحرگاهی دهد فیضی که می‌خواهی دهد
با مسکنت شاهی دهد سلطان درویشم کند
سوزد مرا سازد مرا در آتش اندازد مرا
وز من رها سازد مرا بیگانه از خویشم کند
بستاند ای سرو سهی! سودای هستی از رهی
یغما کند اندیشه را دور از بداندیشم کند

اطلاعات

وزن: مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن (رجز مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: تبیان

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ساقی بده پیمانه‌ای زآن می که بی‌خویشم کند
بر حسن شورانگیز تو عاشق‌تر از پیشم کند
هوش مصنوعی: ای ساقی، یک پیمانه از آن می به من بده که مرا دیوانه‌تر از قبل به خاطر زیبایی شگفت‌انگیز تو می‌کند.
زان می که در شب‌های غم بارد فروغ صبحدم
غافل کند از بیش و کم فارغ ز تشویشم کند
هوش مصنوعی: از آن نوشیدنی که در شب‌های ناراحتی، نور صبح را به یاد می‌آورد، غافل می‌شوم و از نگرانی‌هایم راحت می‌شود.
نور سحرگاهی دهد فیضی که می‌خواهی دهد
با مسکنت شاهی دهد سلطان درویشم کند
هوش مصنوعی: نور سحرگاهی برکت و خیری را که می‌خواهی به تو می‌دهد؛ حتی اگر در فقر و تنگدستی باشی، می‌تواند سلطانی برای تو ایجاد کند.
سوزد مرا سازد مرا در آتش اندازد مرا
وز من رها سازد مرا بیگانه از خویشم کند
هوش مصنوعی: مرا آتش می‌زند و به درد می‌آورد، در آتش می‌افکند و از خودم دور می‌کند.
بستاند ای سرو سهی! سودای هستی از رهی
یغما کند اندیشه را دور از بداندیشم کند
هوش مصنوعی: ای سرو بلند و زیبا! آرزوی زندگی، با خودخواهی و فریب، فکر مرا از بداندیشی دور می‌کند.

خوانش ها

سوزد مرا سازد مرا به خوانش زهره لطیفی
سوزد مرا سازد مرا به خوانش زهرا بهمنی
سوزد مرا سازد مرا به خوانش نازنین بازیان
سوزد مرا سازد مرا به خوانش فاطمه زندی

حاشیه ها

1388/10/27 19:12
نگین شکروی

بادرودوسپاس فراوان
دربیت دوم "فارغ ز تشویشم" ودربیت سوم "می خواهی" صحیح اند.
---
پاسخ: با تشکر، طبق فرموده اصلاح شد.

1389/03/06 16:06
خلیل جعفری

در بیت آخر : بستاند این سرو سهی ... درست تر میباشد
---
پاسخ: با تشکر، مطابق نظر شما «ای» با «این» جایگزین شد.

1389/03/06 22:06
نگین شکروی

با درود وسپاس فراوان
در بیت آخر "ای" بنا بر نسخه ی اصلی صحیح میباشد که مخاطب,همان ساقی است که شعر خطاب به وی سروده شده است.
---
پاسخ: با تشکر، مطابق تحقیق شما کلمهٔ پیشین را بازگرداندیم.

1389/05/14 21:08
عباس بروجردی

در بیت آخر بجای بستاند این سرو سهی، بستاند آن سرو سهی بمراتب صحیحتر است چون از دلبری که در فکر شاعر است صحبت مکند
---
پاسخ: حاشیه‌های قبلی را ببینید.

1389/08/26 14:10
اصغر نصزتی

به نظر من آخرین بیت بدین قرار است:
بستاند سرو سهی! سودای ...
چون معنی سرو سهی چنین است"
سرو سهی . [ س َرْ وِ س َ ] (اِخ ) نام لحن یازدهم از سی لحن باربد. (انجمن آرا) (برهان ) (رشیدی ) : برزند نارو بر سرو سهی سرو سهی برزند...
با خذق «ای» جمله معتی درسا خود را میابد.
---
پاسخ: با تشکر به خاطر اطلاعاتی که دادید، پیشنهاد شما مشکل وزنی دارد.

1392/02/22 16:04
mostafa

بستان ای سرو سهی یا بستاند این سرو سهی

1393/09/03 11:12
حکیم

به نظرم :
بستاند آن سرو سهی، صحیح تر و زیبا تر است.

1393/10/24 10:12
رامین یوسفی

مطرب کجا داند که ما... مستیم و بی ریب و ریا
سازی زند بر جان ما.... عاقل¬تر از پیشم کند
گوید که جمله جان شویم.... مست از می ِجانان شویم بادی در این طوفان شویم ... کافر و بد کیشم کند
حافظ کند این ادعا... کاین عشق آسان و رها
لیکن فِتَد در مشکلا ... بی پول و درویشم کند
مستیم و جان از تن جدا... روحیم و چون رنگ خدا
غافل ز کُنه ماجرا .... باده نه نوش..نیشم کند (ر.یوسفی)

باسلامی سرشار از ادب و احترام به حضور همه دوستان و اساتید ارجمند.
بنظر حقیر ، بیت ( بستاند ای سروسهی ......) کاملا درست و بودن ایراداست و دوستانی که ایراد گرفته و بجای ( ای) گفته اند (این)یا (آن ) بهتربود به کل شعر توجه نفرموده اند زیرا اگر به مطلع شعر توجه شود :
ساقی بده پیمانه ای ......
منظور استاد رهی از فاعل بستاند ، همان می یا پیمانه است
یعنی ای سروسهی همان پیمانه از رهی سودای هستی را بستاند
دوستان نازنین اگر کل غزل را درنظر بگیرند مسلما این اشکالات برطرف خواهد شد و ملاحظه خواهند فرمود که غزل استاد رهی وچکترین ایراد و اشکالی ندارد.
باتشکر از همه عزیزان

1394/09/01 04:12
محمود انصاری کلیبری

باسلام مجدد
از بزرگواران عزیز و گرامی بخاطر غلطهای تایپی بسیار پوزش میطلبم . چون باعجله نوشتم فرصت مرور نبود و نتونستم متن نوشته هامو اصلاح کنم.
باتشکر

1395/01/03 21:04
سینا

علیرضا افتخاری بی نظیرترین اجرا رو از این شعر داره
محمد معتمدی هم زیبا اجرا کرده

1395/03/13 17:06
هادی خوشروی

این شعر رهی معیری را محمد معتمدی آهنگ اش را خوانده بسیار زیباست حتما گوش کنید
پیوند به وبگاه بیرونی

1396/10/04 15:01
احمد

سلام.آیا میتوان این شعر را به حضرت حق نسبت داد؟

این شعر در برنامه شماره شصت آوای جاوید به گویندگی خانم پریسا وسه تار نوازی آقای حمیدرضا فرهنگ اجرا شده است،آدرس صفحه:
پیوند به وبگاه بیرونی

1397/07/25 21:09

با کلمه ها بازی میکننه

1397/07/15 18:10
عبدالوهاب نمازی

با درود وسپاس
در بیت "وز من رها سازد مرا بیگانه از خویشم کند" در این بیت یک تضاد معنایی هست که با روح چکامه و منش رهی هم خوان نیست چرا؟
برای اینکه هنگامی که هرکس می مینوشه ماسک ها رابکنار میزند وخود خودش را نشان میدهد (از دیدگاه روانشناسی من آن منی را که دوست دارم دیگران ببپنند را نشان میدهم نه خود خودم یعنی بیگانه )پس اگر این برداشت درسته پس این بیت باید اینگونه نوشته شود :
"وز من رها سازد مرا .بیگانه ام خویشم کند"

1398/01/19 16:04
ایرانی

این غزل شور انگیز یاد آور غزلهای مولانا میباشد. به غیر از بیت اول در بقیه بیت ها قافیه میانی ( درونی ) بکار رفته که بر زیبایی غزل می افزاید. مولانا نیز در بیشتر غزل های خویش از قافیه میانی استفاده کرده است.

1399/05/18 16:08
سمانه

این شعر در برنامه شماره شصت آوای جاوید به گویندگی خانم پریسا وسه تار نوازی آقای حمیدرضا فرهنگ اجرا شده است،آدرس صفحه:
پیوند به وبگاه بیرونی/

1400/03/20 11:06
حامد مهدوی دوست

بسیار زیبا.الهش بیامرزاد