گنجور

شمارهٔ ۳۸ - تاراج روزگار

نهال تازه رسی گفت با درختی خشک
که از چه روی، ترا هیچ برگ و باری نیست
چرا بدین صفت از آفتاب سوخته‌ای
مگر بطرف چمن، آب و آبیاری نیست
شکوفه‌های من از روشنی چو خورشیدند
ببرگ و شاخهٔ من، ذرهٔ غباری نیست
چرا ندوخت قبای تو، درزی نوروز
چرا بگوش تو، از ژاله گوشواری نیست
شدی خمیده و بی برگ و بار و دم نزدی
بزیر بار جفا، چون تو بردباری نیست
مرا صنوبر و شمشاد و گل شدند ندیم
ترا چه شد که رفیقی و دوستاری نیست
جواب داد که یاران، رفیق نیم رهند
بروز حادثه، غیر از شکیب، یاری نیست
تو قدر خرمی نوبهار عمر بدان
خزان گلشن ما را دگر بهاری نیست
از ان بسوختن ما دلت نمیسوزد
کازین سموم، هنوزت بجان شراری نیست
شکستگی و درستی تفاوتی نکند
من و ترا چون درین بوستان قراری نیست
ز من بطرف چمن سالها شکوفه شکفت
ز دهر، دیگرم امسال انتظاری نیست
بسی به کارگه چرخ پیر بردم رنج
گه شکستگی آگه شدم که کاری نیست
تو نیز همچون من آخر شکسته خواهی شد
حصاریان قضا را ره فراری نیست
گهی گران بفروشندمان و گه ارزان
به نرخ سود گر دهر، اعتباری نیست
هر آن قماش کزین کارگه برون آید
تام نقش فریب است، پود و تاری نیست
هر آنچه میکند ایام میکند با ما
بدست هیچکس ایدوست اختیاری نیست
بروزگار جوانی، خوش است کوشیدن
چرا که خوشتر ازین، وقت و روزگاری نیست
کدام غنچه که خونش بدل نمی‌جوشد
کدام گل که گرفتار طعن خاری نیست
کدام شاخته که دست حوادثش نشکست
کدام باغ که یکروز شوره‌زاری نیست
کدام قصر دل افروز و پایهٔ محکم
که پیش باد قضا خاک رهگذاری نیست
اگر سفینهٔ ما، ساحل نجات ندید
عجب مدار، که این بحر را کناری نیست

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

خوانش ها

تاراج روزگار به خوانش طوبی برزگر
تاراج روزگار به خوانش الهه صالح‌پور
شمارهٔ ۳۸ - تاراج روزگار به خوانش عندلیب
شمارهٔ ۳۸ - تاراج روزگار به خوانش فرهاد بشیریان

حاشیه ها

1391/08/23 12:10
میانسال

جوانیمان رفت، الفاتحهمصلوات.

1392/05/26 11:07
محمدرضا

در بیت دهم شکست باید باشد .شکستگی کمی اهنگ شعر را به هم می ریزد.
متشکرم

1393/03/27 18:05
سیدلطف الله فاطمی

ستهم داستان سرایی اعتصامی بسیارقوی بوده ازهرواقعه ای که فکرش رانمیکنی داستانی اموزنده ساخته است.نیروی تخیل اوبسیارزیبا بوده است.خدایش رحمت کند...

1395/06/05 11:09
امیرحسین

در بیت نوزدهم مصرع اول "کدام شاخته که دست حوادثش نشکست" عبارت "شاخه" به اشتباه "شاخته" درج شده است.

1395/11/26 01:01
سید احمد مجاب

هر آن قماش کزین کارگه برون آید
(تمام) نقش فریب است، پود و تاری نیست

1397/06/13 07:09
‏طوبی برزگر

در باره واژه تام در بیت
" هر آن قماش کزین کارگه برون آید
تام نقش فریب است، پود و تاری نیست "
تأم . [ ت َءْم ْ ] (ع مص ) دوگانه تار و پود بافتن جامه را. (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد).

1399/09/24 18:11
امین

سلام بیت 19 کدام (شاخه) صحیح می‌باشد که (شاخته) درج شده است.

1403/06/21 12:09
فاطمه دِل سَبُک (مهر۱۳۲۵ - تیر۱۴۰۲/یزد)

جواب  داد:   که یاران،  رفیقِ   نیم رهند

به روزِ حادثه، غیر از شکیب، یاری نیست

 

به روزگارِ  جوانی،  خوش  است  کوشیدن

چرا که خوشتر ازین، وقت و روزگاری نیست

 

مشهد/۲۱ سپتامبر ۲۰۲۴