گنجور

شمارهٔ ۱۱۰ - کارگاه حریر

به کرم پیله شنیدم که طعنه زد حلزون
که کار کردن بیمزد، عمر باختن است
پی هلاک خود، ای بیخبر، چه میکوشی
هر آنچه ریشته‌ای، عاقبت ترا کفن است
بدست جهل، به بنیاد خویش تیشه زدن
دو چشم بستن و در چاه سرنگون شدن است
چو ما، برو در و دیوار خانه محکم کن
مگرد ایمن و فارغ، زمانه راهزن است
بگفت، قدر کسی را نکاست سعی و عمل
خیال پرورش تن، ز قدر کاستن است
بخدمت دگران دل چگونه خواهد داد
کسی که همچو تو، دائم بفکر خویشتن است
بدیگ حادثه، روزی گرم بجوشانند
شگفت نیست، که مرگ از قفای زیستن است
بروز مرگم، اگر پیله گور گشت و کفن
بوقت زندگیم، خوابگاه و پیرهن است
مرا بخیره نخوانند کرم ابریشم
بهر بساط که ابریشمی است، کار من است
ز جانفشانی و خون خوردن قبیلهٔ ماست
پرند و دیبهٔ گلرنگ، هر کرا بتن است

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

به کرم پیله شنیدم که طعنه زد حلزون
که کار کردن بیمزد، عمر باختن است
هوش مصنوعی: شنیدم که کرم پیله به حلزون گفت: کار کردن بدون مزد، یعنی از دست دادن عمر است.
پی هلاک خود، ای بیخبر، چه میکوشی
هر آنچه ریشته‌ای، عاقبت ترا کفن است
هوش مصنوعی: ای بی‌خبر، چرا این‌قدر برای نابودی خود تلاش می‌کنی؟ هر چیزی که به دست آورده‌ای، در نهایت باعث می‌شود که تو را به خاک بسپرد.
بدست جهل، به بنیاد خویش تیشه زدن
دو چشم بستن و در چاه سرنگون شدن است
هوش مصنوعی: در شرایطی که انسان دچار نادانی و جهل است، خود را به تیشه زدن به ریشه‌های خود و نابود کردن آنچه که او را می‌سازد، مشغول کرده است. در این حالت، مانند کسی است که چشمانش را می‌بندد و به سمت چاهی حرکت می‌کند که به سقوط و نابودی‌اش منجر خواهد شد.
چو ما، برو در و دیوار خانه محکم کن
مگرد ایمن و فارغ، زمانه راهزن است
هوش مصنوعی: رفیق، مانند ما باش و دقت کن که دیوارها و درهای خانه‌ات را محکم ببندی؛ زیرا نباید در آرامش و بی‌خیالی باشی، چرا که زمانه پر از ناامنی و خطر است.
بگفت، قدر کسی را نکاست سعی و عمل
خیال پرورش تن، ز قدر کاستن است
هوش مصنوعی: اگر کسی تلاش و کوشش کند و بر روی خود کار کند، ارزش و مقام او کم نخواهد شد. تلاش برای پرورش و بهبود زندگی نشان‌دهنده ارزش و اهمیت اوست و کاستن از مقدار و ارزش فرد نیست.
بخدمت دگران دل چگونه خواهد داد
کسی که همچو تو، دائم بفکر خویشتن است
هوش مصنوعی: کسی که مانند تو همیشه در فکر خود است، چگونه می‌تواند به دیگران محبت و توجه کند؟
بدیگ حادثه، روزی گرم بجوشانند
شگفت نیست، که مرگ از قفای زیستن است
هوش مصنوعی: در این روزهای پرتنش و پرحادثه، اگر روزی دچار بحران و هیجان شدید شویم، چیز عجیبی نیست، چون مرگ به دنبال زندگی و تجربیات سخت آن می‌آید.
بروز مرگم، اگر پیله گور گشت و کفن
بوقت زندگیم، خوابگاه و پیرهن است
هوش مصنوعی: مرگ من اگر به شکل پیله‌ای باشد که در آن دفن شوم، در حالی که در زمان زندگی‌ام، خوابگاه و لباس من همان است.
مرا بخیره نخوانند کرم ابریشم
بهر بساط که ابریشمی است، کار من است
هوش مصنوعی: من را به کرم ابریشم نمی‌شناسند؛ چون کار من تنها این است که بر روی پارچه ابریشمی فعالیت کنم.
ز جانفشانی و خون خوردن قبیلهٔ ماست
پرند و دیبهٔ گلرنگ، هر کرا بتن است
هوش مصنوعی: قبیلهٔ ما به خاطر فداکاری و جان‌فشانی‌اش از هر رنگ و زیبایی، درخشان و با شکوه است. هر کسی که به ما بپیوندد، مانند پرنده‌ای زیبا خواهد بود.

خوانش ها

کارگاه حریر به خوانش عندلیب

حاشیه ها

1392/04/27 16:06
شکوه

پرند حریر ساده و بیرنگ و بی نقش و نگار است که مقابل دیبه گلرنگ به کار رفنه

1392/05/01 02:08
امین کیخا

حلزون در افغانستان گوک به زبر نخست و دوم می شود gavak