گنجور

قصیدهٔ شمارهٔ ۲۰

دانی که را سزد صفت پاکی:
آنکو وجود پاک نیالاید
در تنگنای پست تن مسکین
جان بلند خویش نفرساید
دزدند خود پرستی و خودکامی
با این دو فرقه راه نپیماید
تا خلق ازو رسند به آسایش
هرگز به عمر خویش نیاساید
آنروز کآسمانش برافرازد
از تُوسَن غرور بزیر آید
تا دیگران گرسنه و مسکینند
بر مال و جاه خویش نیفزاید
در محضری که مُفتی و حاکم شد
زر بیند و خلاف نفرماید
تا بر برهنه جامه نپوشاند
از بهر خویش بام نیفراید
تا کودکی یتیم همی بیند
اندام طفل خویش نیاراید
مردم بدین صفات اگر یابی
گر نام او فرشته نِهی، شاید

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیلن (مضارع مسدس اخرب مکفوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دانی که را سزد صفت پاکی:
آنکو وجود پاک نیالاید
هوش مصنوعی: می‌دانی که کیست که شایسته‌ی وصف پاکی است؟ آن کسی که وجود او از هرگونه آلودگی و ناپاکی به دور است.
در تنگنای پست تن مسکین
جان بلند خویش نفرساید
هوش مصنوعی: در شرایط سخت و سرزنش‌های دنیوی، روح بلند و بزرگ انسان نباید از بین برود و یا به خوار بودن تن محدود شود.
دزدند خود پرستی و خودکامی
با این دو فرقه راه نپیماید
هوش مصنوعی: خودپرستی و خودکامی، دو ویژگی منفی هستند که انسان را از رشد و پیشرفت بازمی‌دارند. کسی که به این دو خصیصه گرایش دارد، نمی‌تواند مسیر صحیحی را در زندگی طی کند.
تا خلق ازو رسند به آسایش
هرگز به عمر خویش نیاساید
هوش مصنوعی: او به خاطر آسایش دیگران هرگز از تلاش و کوشش خود دست برنمی‌دارد.
آنروز کآسمانش برافرازد
از تُوسَن غرور بزیر آید
هوش مصنوعی: در آن روز که آسمان با افتخار بر توده‌ای از آبی که بر دوش دارد، بالا می‌رود، همه چیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
تا دیگران گرسنه و مسکینند
بر مال و جاه خویش نیفزاید
هوش مصنوعی: در حالی که دیگران نیازمند و فقیر هستند، هرگز بر ثروت و مقام خود نیفزایید.
در محضری که مُفتی و حاکم شد
زر بیند و خلاف نفرماید
هوش مصنوعی: در دادگاهی که قاضی و مفتی حضور دارند، اگر طلا مشاهده شود، هیچ‌کس حق ندارد خلاف واقع صحبت کند.
تا بر برهنه جامه نپوشاند
از بهر خویش بام نیفراید
هوش مصنوعی: تا زمانی که کسی برای خود ستبری نکند، نمی‌تواند بر دیگری پوشش و حمایتی بیاورد.
تا کودکی یتیم همی بیند
اندام طفل خویش نیاراید
هوش مصنوعی: به یاد فرزند یتیم خود، کسی نمی‌تواند به راحتی به ویژگی‌های ظاهری و زیبایی‌های او نگاه کند و برآشفتگی و ناراحتی در دلش موج می‌زند.
مردم بدین صفات اگر یابی
گر نام او فرشته نِهی، شاید
هوش مصنوعی: اگر افرادی را با این ویژگی‌ها پیدا کنی، حتی اگر نام آنها را فرشته بگذاری، ممکن است باز هم با همین صفاتشان شگفت‌انگیز به نظر برسند.

خوانش ها

قصیدهٔ شمارهٔ ۲۰ به خوانش مریم فقیهی کیا
قصیدهٔ شمارهٔ ۲۰ به خوانش عندلیب

حاشیه ها

1390/01/09 21:04
ستاره

سلام.با تشکر از سایت جالب شما.بیت چهارم "به اسایش "باید باشد نه "بسایش".

1391/03/09 10:06
احسان

بیت چهارم مصرع اول به آسایش صحیح است لطفا اصلاح شود

1395/12/07 13:03
حسن توکلی

سلام و خسته نباشید
لطفا بیت اول، دوم و سوم یکی از دوستان کمی توضیح بفرمایند

1395/12/08 00:03
مهناز ، س

گرامی حسن خان
دانی که را سزد صفت پاکی:
آنکو وجود پاک نیالاید
در تنگنای پست تن مسکین
جان بلند خویش نفرساید
دزدند خود پرستی و خودکامی
با این دو فرقه راه نپیماید
ساده است ساده ترش را می نویسم
کسی را می توان پاک و منزه دانست که خود را آلوده نکند
روان خود را در خواسته های تن فرسوده و خسته نکند
از خود خواهی و دنبال دل رفتن چشم بپوشد
مانا باشی

1397/05/02 18:08

ا

1397/05/02 18:08

این شعر رو خیلی دوست دارم چون تو کتاب فارسی ادبیات دوره راهنمایی گنحانده شده بود و بالاجبار باید حفظ میکردیم الان بیست و دو سال از اون روزا میگذره تا اینکه اینجا دیدم شعر رو و تجدید خاطره شد برام ☺

1402/06/09 13:09
shk clickmank

درود بر خانم عندلیب، قصیده یا قطعه؟ وافریادا... و عجبا گنجور...
قصیده و قطعه هیچ تفاوتی دارند؟!!!