گنجور

بخش ۴۷ - حکایت

طبیبی با یکی از دردمندان
بگفت آن شب که بودش درد دندان
که: دندان چون به درد آرد دهانت
بکن ور خود بود شیرین چو جانت
رفیقی گر ز پیوندت گریزد
ازو بگریز، اگر جان بر تو ریزد
چو زین سر هست، زان سر نیز باید
که مهر از یکطرف دیری نپاید
هزیمت رفته را در پی نپویند
حدیث قلیه با سیران نگویند
چو بینی دوست را از مهر خالی
فرو خوان قصهٔ ملکی و مالی
چو عاشق ترک شد، معشوق تازی
چنین پیوند را خوانند بازی
به مثل خود بود هر جنس مایل
که قایم شد برین معنی دلایل

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

طبیبی با یکی از دردمندان
بگفت آن شب که بودش درد دندان
هوش مصنوعی: در آن شب که مردی از درد دندان رنج می‌برد، پزشک با او صحبت کرد.
که: دندان چون به درد آرد دهانت
بکن ور خود بود شیرین چو جانت
هوش مصنوعی: اگر دندان‌هایت درد بگیرد، دهانت را بکش؛ ولی اگر خود دندان شیرین و خوب باشد، مانند جانت با آن مدارا کن.
رفیقی گر ز پیوندت گریزد
ازو بگریز، اگر جان بر تو ریزد
هوش مصنوعی: اگر دوستی از تو فاصله بگیرد، بهتر است که تو نیز از او فاصله بگیری، حتی اگر او برای تو ارزش زیادی داشته باشد.
چو زین سر هست، زان سر نیز باید
که مهر از یکطرف دیری نپاید
هوش مصنوعی: اگر یک طرف رابطه‌ای وجود داشته باشد، باید طرف دیگر هم وجود داشته باشد؛ زیرا عشق و محبت از یک سو نمی‌تواند برای مدت طولانی دوام بیاورد.
هزیمت رفته را در پی نپویند
حدیث قلیه با سیران نگویند
هوش مصنوعی: گذشته را نمی‌توان تغییر داد و هرگز نباید درباره‌اش صحبت کرد، همان‌طور که داستانی کم‌اهمیت را با دیگران به اشتراک نمی‌گذارند.
چو بینی دوست را از مهر خالی
فرو خوان قصهٔ ملکی و مالی
هوش مصنوعی: اگر دیدی دوستی که از محبت خالی است، داستان ثروت و مال را برایش بازگو کن.
چو عاشق ترک شد، معشوق تازی
چنین پیوند را خوانند بازی
هوش مصنوعی: وقتی که عاشق از معشوق خود جدا می‌شود، پیوند بین آن دو را به نوعی بازی می‌نامند.
به مثل خود بود هر جنس مایل
که قایم شد برین معنی دلایل
هوش مصنوعی: هر چیز بر اساس نوع خود تمایل دارد و وقتی بر این اندیشه استوار می‌شود، نشانه‌هایش نیز نمایان می‌شود.