بخش ۴ - در مذمت روزگار
جهان خالیست، من در گوشه زانم
مروت قحط شد، بیتوشه زانم
اگر بودی چنان چون بود ازین پیش
بزرگی کو بدانستی کم از بیش
چرا بایستمی ده نامه گفتن؟
چو خامان درد دل با خامه گفتن؟
کی از ده نامهای نامم برآید؟
ز هر بیهودهای کامم بر آید؟
چو دریا پر گهر دارم ضمیری
ولی گوهر نمیجوید امیری
چون ماه از طبع من خود نور پاشد
نه او را مشتری باید که باشد؟
سخن را چون خریداری ندیدم
به از ترک سخن کاری ندیدم
خرد دورست ازین بیهوده گفتن
حدیث بوده و نابوده گفتن
بخش ۳ - در دعای ممدوح خداوند زاده: خداوندا، به ارواح بزرگانبخش ۵ - در مناجات: ازین گفتن، خدایا، شرم دارم
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
جهان خالیست، من در گوشه زانم
مروت قحط شد، بیتوشه زانم
هوش مصنوعی: جهان خالی است و من در این گوشه از آن نشستهام. نیکخواهی و مهربانی کم شده و من بدون آمادگی در این وضعیت قرار دارم.
اگر بودی چنان چون بود ازین پیش
بزرگی کو بدانستی کم از بیش
هوش مصنوعی: اگر تو مانند گذشته بزرگ و بزرگوار بودی، به خوبی میدانستی که ارزشها و مقادیر همیشه نسبی هستند و هر چیزی را باید با توجه به نسبتش بررسی کرد.
چرا بایستمی ده نامه گفتن؟
چو خامان درد دل با خامه گفتن؟
هوش مصنوعی: چرا باید نامه بنویسم و از احساساتم حرف بزنم؟ وقتی که افراد نادان فقط با قلم خود از درد دلشان صحبت میکنند؟
کی از ده نامهای نامم برآید؟
ز هر بیهودهای کامم بر آید؟
هوش مصنوعی: کی امکان دارد که نامهای از من به ده بیفتد و کسی نام من را بشناسد؟ از هر چیز بیهودهای میتوانم لذت ببرم.
چو دریا پر گهر دارم ضمیری
ولی گوهر نمیجوید امیری
هوش مصنوعی: من در دل مثل دریا، گنجینهای از خوبیها دارم، اما در زندگی به دنبال مقام و ثروت نیستم.
چون ماه از طبع من خود نور پاشد
نه او را مشتری باید که باشد؟
هوش مصنوعی: زمانی که نور من همانند نور ماه از وجود من میتابد، دیگر نیازی نیست که کسی مانند مشتری وجود داشته باشد.
سخن را چون خریداری ندیدم
به از ترک سخن کاری ندیدم
هوش مصنوعی: هیچ کس را نیافتیم که به اندازه یک خریدار، سخن را ارزشمند بداند؛ بنابراین از حرف زدن خودداری کرده و ترجیح دادم کاری انجام ندهم.
خرد دورست ازین بیهوده گفتن
حدیث بوده و نابوده گفتن
هوش مصنوعی: خرد و عقل، از این بیهوده حرف زدن و گفتن داستانهای بیمورد، دور است و این نوع سخن گفتن بیفایده است.