گنجور

بخش ۹۴ - در صفت خاموشی

از خموشی رسیده‌اند وز سیر
زکریا و مردم اندر دیر
از پس ناامیدی انا
این به عیسی و آن به یوحنا
نه صدف نیز از آن دهن بستن
شد به در و به گوهر آبستن؟
غنچه کو در کشد زبان دو سه روز
هم بزاید گلی جهان افروز
گر چه پرسند کم جواب دهد
به نفس بوی مشک ناب دهد
راه مردان به خودفروشی نیست
در جهان بهتر از خموشی نیست
آنکه در شانش این چهار آیت
آمد، او برد ره فرا غایت
جامع این چهار شد خلوت
زان بدین اعتبار شد خلوت
تا نمیری بدین چهار از خود
بر نیاری دم و دمار از خود
خلوت تنگ گور مرد بود
زنده در گور نیک سرد بود
هر کرا این چهار باشد ورد
دیو حیلتگرش نگردد گرد
نفس چون رخ به این چهار آورد
شاخ معنیش زهد بار آورد

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

از خموشی رسیده‌اند وز سیر
زکریا و مردم اندر دیر
هوش مصنوعی: از سکوت و خاموشی، به حالتی خاص رسیده‌اند و مردم در مکان‌های مذهبی و عبادتگاه‌ها مشغول عبادت هستند.
از پس ناامیدی انا
این به عیسی و آن به یوحنا
هوش مصنوعی: پس از ناامیدی، همچنان امیدی وجود دارد که می‌تواند شبیه به معجزه‌ای باشد، مانند آنچه در عیسی و یوحنا مشاهده کردیم.
نه صدف نیز از آن دهن بستن
شد به در و به گوهر آبستن؟
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که حتی صدف هم نمی‌تواند دهن خود را ببندد و در نتیجه نمی‌تواند به گوهر (مروارید) درون خود دست یابد یا آن را پنهان کند. این تصویر به نوعی به محدودیت‌ها و چالش‌هایی اشاره دارد که موجودات طبیعی در برابر آن‌ها قرار دارند.
غنچه کو در کشد زبان دو سه روز
هم بزاید گلی جهان افروز
هوش مصنوعی: غنچه‌ای که فقط چند روز زبانش را باز کند، می‌تواند گلی زیبا به دنیا بیاورد که روشنی‌بخش باشد.
گر چه پرسند کم جواب دهد
به نفس بوی مشک ناب دهد
هوش مصنوعی: اگرچه ممکن است کم جواب دهد، ولی از خود بویی چون مشک خالص و ناب را منتشر می‌کند.
راه مردان به خودفروشی نیست
در جهان بهتر از خموشی نیست
هوش مصنوعی: راه انسان‌های بزرگ به تسلیم و خودفروشی نمی‌انجامد و در دنیا هیچ چیزی بهتر از سکوت و آرامش نیست.
آنکه در شانش این چهار آیت
آمد، او برد ره فرا غایت
هوش مصنوعی: کسی که درباره او این چهار آیه نازل شده است، به مقصد والایی دست یافته است.
جامع این چهار شد خلوت
زان بدین اعتبار شد خلوت
هوش مصنوعی: این چهار نفر در کنار هم باعث شدند که این مکان برای دیگران خالی و خلوت به نظر برسد، به همین دلیل این فضا تنها و خالی شده است.
تا نمیری بدین چهار از خود
بر نیاری دم و دمار از خود
هوش مصنوعی: تا وقتی که نمیری، نمی‌توانی از خودت چهار حرفی بگویی و حال و احوالت را توضیح دهی.
خلوت تنگ گور مرد بود
زنده در گور نیک سرد بود
هوش مصنوعی: زندگی در دنیای تاریک و محدود گور، تنها برای مردان زنده سخت و دشوار است، اما در آنجا، آرامش و سکوت لذت‌بخشی وجود دارد.
هر کرا این چهار باشد ورد
دیو حیلتگرش نگردد گرد
هوش مصنوعی: هر کسی که این چهار ویژگی را داشته باشد، دیو حیلت و فریب نمی‌تواند به او آسیب بزند.
نفس چون رخ به این چهار آورد
شاخ معنیش زهد بار آورد
هوش مصنوعی: وقتی نفس انسان به این چهار عنصر (آب، هوا، آتش، خاک) توجه کند، نتیجه‌اش این می‌شود که معنای زهد و خودداری از دنیا به وجود می‌آید.