بخش ۹ - تمامی این ستایش بر سبیل اشتراک
خسروی طاهر و وزیری پاک
هر دو در دین مبارز و چالاک
آن فلک را کشیده اندر سلک
وین جهان را نظام داده به کلک
آن چو ماهست بر سپهر جلال
وین چو مهرست در جهان کمال
شب دین از فروغ این شده روز
دل کفر از شعاع آن پر سوز
هر چه این گفت او خلاف نکرد
و آنچه این، او جز اعتراف نکرد
تن آن دل شده، دل این جان
جان آن سال و مه بر جانان
زهره در بزم آن کژ آهنگی
ماه با عزم این کهن لنگی
قول آن را به راستی پیوند
عزم این مر مخالفان را بند
دل ز تضعیف این به برگ و نوا
حکم تالیف آن روان و روا
آن به شاهی فلک گزید اورنگ
وین بمیری ز ماه دارد ننگ
آن به بغداد عشق غارت کرد
وین به تبریز دین عمارت کرد
تیغ این منهی رموز ظفر
کلک او محرز کنوز قدر
سر این با خدای و خلق درست
سیر آن در رضای خالق چیست
هر زمان فکر آن به طرزی نو
هر دمی بخت این و ارزی نو
دو جهانند هر تنی به هنر
بل دو جانند در تنی مضمر
سخت نیکند، چشم بدشان دور
باهم این پادشاه و این دستور
بخش ۸ - در ستایش سلطان ابو سعید: در جهان تا که سایهٔ شاهستبخش ۱۰ - در ستایش خواجه غیاثالدین: صاحب ابر دست دریا کف
اطلاعات
وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
خسروی طاهر و وزیری پاک
هر دو در دین مبارز و چالاک
هوش مصنوعی: سلطانی برجسته و وزیری نیکوکار هر دو در دین با هم تلاشگر و جدی هستند.
آن فلک را کشیده اندر سلک
وین جهان را نظام داده به کلک
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف قدرت و تأثیر خداوند بر جهان میپردازد. به معنای این است که خداوند به وسیلهی قلم و حکمت خود، نظم و ترتیب خاصی به جهان بخشیده و آسمان را در نظامی زیبا و منظم قرار داده است.
آن چو ماهست بر سپهر جلال
وین چو مهرست در جهان کمال
هوش مصنوعی: آن شخص مانند ماهی است که در آسمان زیبایی میدرخشد و این شخص مانند خورشیدی است که در جهان کمال و پر از زیبایی میتابد.
شب دین از فروغ این شده روز
دل کفر از شعاع آن پر سوز
هوش مصنوعی: شب به خاطر نورانی بودن دین، به روز تبدیل شده و دل کفر نیز از تابش آن شعلهور شده است.
هر چه این گفت او خلاف نکرد
و آنچه این، او جز اعتراف نکرد
هوش مصنوعی: هر چیزی که او گفت، او هیچ مخالفتی نکرد و هر چه او گفت، تنها به اعتراف پرداخت.
تن آن دل شده، دل این جان
جان آن سال و مه بر جانان
هوش مصنوعی: دل و جان من به هم پیوستهاند و سال و ماه بر محبوبم تاثیر میگذارد.
زهره در بزم آن کژ آهنگی
ماه با عزم این کهن لنگی
هوش مصنوعی: زهره در میهمانی، در عین لحن ناهنجار ماه، با عزمی راسخ در مقابل این کهن سالی و ناتوانی.
قول آن را به راستی پیوند
عزم این مر مخالفان را بند
هوش مصنوعی: قولی که با صداقت همراه باشد، ارادهای قوی را شکل میدهد و این میتواند مخالفان را به انفعال وادارد.
دل ز تضعیف این به برگ و نوا
حکم تالیف آن روان و روا
هوش مصنوعی: دل به سبب ضعف و ناتوانی، به مانند برگ و نغمهای است که به آن دستور میدهد تا آن روح و روانی که شایسته است، در جریان باشد.
آن به شاهی فلک گزید اورنگ
وین بمیری ز ماه دارد ننگ
هوش مصنوعی: او تاج و تختی را برگزید که شایسته مقام سلطنت است، اما این فردی که به او حسادت ورزد، از ماه نیز شرمنده است.
آن به بغداد عشق غارت کرد
وین به تبریز دین عمارت کرد
هوش مصنوعی: عشق در بغداد به سرقت رفت و در تبریز، دین و اعتقاد را بنا نهاد.
تیغ این منهی رموز ظفر
کلک او محرز کنوز قدر
هوش مصنوعی: تیغ این مانع، رازهای پیروزی را روشن کن و دستاوردهای ارزشمند او را نمایان ساز.
سر این با خدای و خلق درست
سیر آن در رضای خالق چیست
هوش مصنوعی: این شعر به این معناست که انسان باید در زندگی خود به دو نکته توجه داشته باشد: از یک طرف باید رابطهاش با خداوند را درست و سالم برقرار کند و از طرف دیگر، باید به خواستهها و نیازهای دیگران هم توجه کند. در حقیقت، درک رضایت خالق یا خدا در رفتار با بندگانش و برقراری روابط صحیح با دیگران به ویژه اهمیت دارد.
هر زمان فکر آن به طرزی نو
هر دمی بخت این و ارزی نو
هوش مصنوعی: هر بار که به آن فکر میکنم، به یک شکل جدیدی میرسد و هر لحظه شانس و امکانات جدیدی پیش روی من قرار میگیرد.
دو جهانند هر تنی به هنر
بل دو جانند در تنی مضمر
هوش مصنوعی: هر انسانی دارای دو بعد است: یکی وجود مادی و جسمی و دیگری وجود معنوی و روحی. این دو جنبه در درون هر فرد نهفتهاند و همواره با یکدیگر در ارتباطاند.
سخت نیکند، چشم بدشان دور
باهم این پادشاه و این دستور
هوش مصنوعی: این جمله به این معنی است که این پادشاه و این فرمانده باید با همدیگر باشند و در مقابل چشمهای بد و نامهربان، از اتحاد و همکاری خود محافظت کنند. این اتحاد برایشان مفید و پسندیده است.
حاشیه ها
1389/12/16 11:03
از آخر بیت 4 :
سر این با خدای و خلق درست
سیر آن در رضای خالق چیست
قافیه نادرست مینماید !
1389/12/16 11:03
به نظر مصراع دوم اینگونه میآید:
سیر آن در رضای خالق جُست