گنجور

بخش ۸۹ - حکایت

مرشدی را ملامتی افتاد
در مریدان قیامتی افتاد
به خصومت میان فرو بستند
وز پی خصم او برون جستند
زان مریدان یکی که داناتر
به فنون هنر تواناتر
در تحمل ز بس تمام که بود
بنجنبید از آن مقام که بود
حاضری چون دلش شکیبا دید
از وی آن حال را نه زیبا دید
گفت: حقی که در شمار آید
این چنین روز را به کار آید
آنمریدش جواب داد که: باش
دل خویش و درون ما مخراش
شیخ را از من این نباشد چشم
بر من از خامشی نگیرد خشم
رنج او چون هبا توان کردن
خرقه دیگر قبا توان کردن
باز چون تخم فتنه پاشد شیخ
با مریدان چه کرده باشد شیخ؟
تا کسی راسخ و امین نبود
لایق صحبتی چنین نبود
گر تو خواهی که کار دین سازی
بار دنیی ز خود بیندازی
نقش لوح خودی چو بتراشی
قلمش رخ نهد به جماشی
گر کند بر تو بی‌ادب انکار
تو بکوش و ادب نگه میدار

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

مرشدی را ملامتی افتاد
در مریدان قیامتی افتاد
هوش مصنوعی: یک استاد مورد انتقاد قرار گرفت و شاگردانش در مقابل او به اعتراض و شورش پرداختند.
به خصومت میان فرو بستند
وز پی خصم او برون جستند
هوش مصنوعی: بین دو طرف دشمنی در گرفتند و پس از آن، یکی از آن‌ها به دنبال حریفش رفت و از جمع خارج شد.
زان مریدان یکی که داناتر
به فنون هنر تواناتر
هوش مصنوعی: یکی از پیروان تو که به فنون هنر آشنا‌تر است، توانمند‌تر است.
در تحمل ز بس تمام که بود
بنجنبید از آن مقام که بود
هوش مصنوعی: به خاطر سختی و فشار تحمل، دیگر نمی‌توان در آن موقعیت ثابت ماند و باید حرکت کرد.
حاضری چون دلش شکیبا دید
از وی آن حال را نه زیبا دید
هوش مصنوعی: وقتی دل او صبر و تحمل خود را دید، حال او را زیبا نیافت.
گفت: حقی که در شمار آید
این چنین روز را به کار آید
هوش مصنوعی: او گفت: حقی که به حساب بیاید، در چنین روزهایی قابل استفاده است.
آنمریدش جواب داد که: باش
دل خویش و درون ما مخراش
هوش مصنوعی: شاگرد به او پاسخ داد: دل خود را حفظ کن و به درون ما سرک نکش.
شیخ را از من این نباشد چشم
بر من از خامشی نگیرد خشم
هوش مصنوعی: شیخ به من توجهی ندارد و از سکوت من خشمگین نمی‌شود.
رنج او چون هبا توان کردن
خرقه دیگر قبا توان کردن
هوش مصنوعی: درد و زحمت او همچون لحظه‌ای کوتاه است، می‌توانم لباس دیگری به تن کنم.
باز چون تخم فتنه پاشد شیخ
با مریدان چه کرده باشد شیخ؟
هوش مصنوعی: زمانی که زمان ناامنی و فتنه فرابرسد، وضعیت شیخ و مریدان او چه خواهد بود؟
تا کسی راسخ و امین نبود
لایق صحبتی چنین نبود
هوش مصنوعی: تا زمانی که فردی با صداقت و استقامت وجود نداشته باشد، شایسته‌ی همراهی و گفتگوهای عمیق نخواهیم بود.
گر تو خواهی که کار دین سازی
بار دنیی ز خود بیندازی
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی در مسیر دیانت و کارهای نیک قدم برداری، باید از بار و مسئولیت‌های دنیوی خود بکاهی و آنها را رها کنی.
نقش لوح خودی چو بتراشی
قلمش رخ نهد به جماشی
هوش مصنوعی: اگر خود را به خوبی شکل دهی و مهارت خود را پرورش کنی، توانایی و استعدادهایت خود را نشان خواهند داد.
گر کند بر تو بی‌ادب انکار
تو بکوش و ادب نگه میدار
هوش مصنوعی: اگر کسی به تو بی‌احترامی کرد، تو تلاش کن که ادب را حفظ کنی و به او پاسخ ندهی.