گنجور

بخش ۶ - در ستایش خرد

ای نخستینه فیض عالم جود
اولین نسخهٔ سواد وجود
روح در مکتبت نو آموزی
ابد از مد مدتت روزی
آسمان ترا زمین سایه
آفتاب سپهر نه پایه
لنگر کشتی نفوس تویی
مسعد اختر نحوی تویی
هر که دور از تو دور ازو نیکی
وانکه نزد تو، یافت نزدیکی
نیست راه از تو تا به علت تو
بجز از بیش او و قلت تو
اندر ایجاد علت اولی
نیست بالاتر از تو معلولی
نظرت کرده تربیت جان را
یار او کرده نور ایمان را
پیش رخ بسته‌ای، ز قاف به قاف
تتق از زر نگار گوهر باف
گوش نه چرخ بر اشارت تست
کاخ هفت اختر از عمارت تست
یزک لشکر وجود تویی
قاید کاروان جود تویی
دین ز حفظ تو پایدار بود
دل ز بوی تو با قرار بود
لشکر روح را امیر تویی
همه طفلند خلق و پیر تویی
ای ز چرخ و سروش بالاتر
از تو گوهر نزاد والاتر
مددی ده، که دیو رنجم داد
جان من شو، که تن شکنجم داد
کارگاه من از تو بر کارست
تو نباشی، مرا چه مقدارست؟
سایهٔ خود مدار دور از من
مبر، ای محض نور، نور از من
به فلک راه ده روانم را
فلکی کن به علم جانم را

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای نخستینه فیض عالم جود
اولین نسخهٔ سواد وجود
هوش مصنوعی: ای اولین بخشندهٔ فیض در جهان، تو نخستین نماد و اولین نمونهٔ وجود هستی.
روح در مکتبت نو آموزی
ابد از مد مدتت روزی
هوش مصنوعی: روح در مکتب تو به یادگیری دائمی مشغول است و از مدتها و زمان‌ها، همیشه روزی می‌گیرد.
آسمان ترا زمین سایه
آفتاب سپهر نه پایه
هوش مصنوعی: آسمان، تو را مثل سایه‌ای که زمین زیر نور آفتاب دارد، نگه می‌دارد.
لنگر کشتی نفوس تویی
مسعد اختر نحوی تویی
هوش مصنوعی: تو همچون لنگر یک کشتی هستی، که زندگی و وجود دیگران را به خود متصل می‌کند. همچنین، تو در مسیر درست و به سوی سعادت قرار داری.
هر که دور از تو دور ازو نیکی
وانکه نزد تو، یافت نزدیکی
هوش مصنوعی: هرکس که از تو دور باشد، از خوبی‌ها دور خواهد بود و هرکس که نزد تو باشد، به خوبی‌ها نزدیک خواهد بود.
نیست راه از تو تا به علت تو
بجز از بیش او و قلت تو
هوش مصنوعی: هیچ راهی برای رسیدن به علت وجود تو وجود ندارد، جز از طریق بسیاری از ویژگی‌هایت و کمی از وجود تو.
اندر ایجاد علت اولی
نیست بالاتر از تو معلولی
هوش مصنوعی: در ایجاد علت نخستین، هیچ چیز بالاتر از تو وجود ندارد که معلول باشد.
نظرت کرده تربیت جان را
یار او کرده نور ایمان را
هوش مصنوعی: نگاه تو به پرورش روح و جانم بوده و یار تو باعث روشنی ایمان من شده است.
پیش رخ بسته‌ای، ز قاف به قاف
تتق از زر نگار گوهر باف
هوش مصنوعی: در مقابل چهره تو، زینت‌ها و زیبایی‌ها مانند جواهراتی با کیفیت بالا در هر کجا که بروی، تو را احاطه کرده‌اند.
گوش نه چرخ بر اشارت تست
کاخ هفت اختر از عمارت تست
هوش مصنوعی: گوش تو همچون چرخ است که به نشانه‌های تو حرکت می‌کند، و بنابراین، کاخ بلند هفت ستاره نیز از ساختار خود به تو وابسته است.
یزک لشکر وجود تویی
قاید کاروان جود تویی
هوش مصنوعی: تو همانند سربازان لشکر هستی و رهبری کاروان بخشش و generosity را بر عهده داری.
دین ز حفظ تو پایدار بود
دل ز بوی تو با قرار بود
هوش مصنوعی: دین به خاطر مراقبت و نگهداری تو پایدار و استوار مانده است و دل به خاطر عطر و یاد تو آرامش داشته است.
لشکر روح را امیر تویی
همه طفلند خلق و پیر تویی
هوش مصنوعی: تو فرمانده لشکری از روحانیاتی هستی و دیگران، چه کودک و چه پیر، در برابر تو مانند سربازان و پیروان هستند.
ای ز چرخ و سروش بالاتر
از تو گوهر نزاد والاتر
هوش مصنوعی: تو از چرخ و سرنوشت بالاتر هستی و هیچ جواهری به اندازه تو ارزشمند نیست.
مددی ده، که دیو رنجم داد
جان من شو، که تن شکنجم داد
هوش مصنوعی: به من کمک کن، زیرا دیو مرا آزار می‌دهد. جان من را نجات بده، زیرا بدنم شکسته و در زحمت است.
کارگاه من از تو بر کارست
تو نباشی، مرا چه مقدارست؟
هوش مصنوعی: کارگاه من تحت تأثیر توست، اگر تو نباشی من چه ارزشی دارم؟
سایهٔ خود مدار دور از من
مبر، ای محض نور، نور از من
هوش مصنوعی: تو دور از من مرو و سایه‌ات را از من دور نکن، ای خالص نور، نور تو از من ناشی می‌شود.
به فلک راه ده روانم را
فلکی کن به علم جانم را
هوش مصنوعی: از آسمان راهی به من بده تا روح و جانم را با علم و آگاهی پر کنم.

حاشیه ها

1389/11/05 16:02
میثاقی نژاد

لطفا بیت 4 این بخش به این صورت اصلاح شود:
لنگر شتی نفوس تویی
مسعد اختر نحوس تویی

1389/11/05 16:02
میثاقی نژاد

لطفا بیت 4 این بخش به این صورت اصلاح شود:
لنگر کشتی نفوس تویی
مسعد اختر نحوس تویی