اوحدیبخش ۴ - در نعت رسول
عاشقی، خیز و حلقه بر در زن
دست در دامن پیمبر زن
حب این خواجه پایمرد تو بس
نظر او دوای درد تو بس
اوست معنی و این دگرها نام
پخته او بود و این دگرها خام
آنکه از اصطفا بر افلاکند
در ره مصطفی کم از خاکند
از در او توان رسید به کام
دیگران را بهل برین در و بام
اوست در کاینات مردم و مرد
او خداوند دین و صاحب درد
سفر آدم سفیرنامهٔ اوست
درج ادریس درج خامهٔ اوست
بیعه در بیعتش میان بسته
زانکه ناقوس را زبان بسته
بر سر او ز نیک نامی تاج
همه شب‌های او شب معراج
پیش او خود مکن حکایت شب
او چراغ، آنگهی شکایت بس؟
گوهر چار عقد و نه درج اوست
اختر پنج رکن و نه برج اوست
شقهٔ عرض عطف دامانش
ملک از زمرهٔ غلامانش
آن که مه بشکند به نیم انگشت
آفتابش چه باشد اندر مشت؟
وانکه در دست اوست ماه فلک
پایش آسان رود به راه فلک
شب معراج کوس مهر زده
خیمه بر تارک سپهر زده
گذر از تیر و از زحل کرده
مشکل هفت چرخ حل کرده
سر سر جملها بدانسته
شرح و تقصیل آن توانسته
در دمی شد نود هزار سخن
کشف برجان او ز عالم کن
به دمی رفته، باز گردیده
روی او را به چشم سر دیده
میم احمد چو از میان برخاست
به یقین خود احد بماند راست
راه دان اوست، جبرییلش ساز
هر چه او آورد، دلیلش ساز
ای فلک موکب ستاره حشر
وی ز بشرت گشاده روی بشر
هاشمی نسبت قریشی اصل
ابطحی طینت تهامی فصل
علم نصرتت ز عالم نور
یزک لشکرت صبا و دبور
چرخ نه پایه پای منبر تو
به سر عرش جای منبر تو
معجزت سنگ را زبان بخشد
بوی خلقت به مرده جان بخشد
روز محشر، که بار عام بود
از تو یک امتی تمام بود
بگرفته به نور شرع یقین
چار یار تو چار حد زمین
ز ایزد و ما درود چون باران
به روان تو باد و بر یاران
اطلاعات
وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
عاشقی، خیز و حلقه بر در زن
دست در دامن پیمبر زن
هوش مصنوعی: عشق ورزیدن، بلند شو و بر در بزن، و دستت را در دامن پیامبر بگذار.
حب این خواجه پایمرد تو بس
نظر او دوای درد تو بس
هوش مصنوعی: عشق این آقا و محبت او برای تو کافی است، فقط کافی است که به او توجه کنی تا درد و رنج هایت درمان شود.
اوست معنی و این دگرها نام
پخته او بود و این دگرها خام
هوش مصنوعی: او خود حقیقت و معنای اصلی است و دیگران فقط نام و نشانه‌هایی از آن حقیقت هستند؛ این نشانه‌ها هنوز کامل نشده و خام هستند.
آنکه از اصطفا بر افلاکند
در ره مصطفی کم از خاکند
هوش مصنوعی: آن کسی که به خاطر انتخاب ویژه‌ای که دارد، در مسیر پیامبر قرار گرفته، از خاک هم پایین‌تر است.
از در او توان رسید به کام
دیگران را بهل برین در و بام
هوش مصنوعی: برای رسیدن به خواسته‌های دیگران، باید از در او وارد شد و بر این در و بام تأکید کرد.
اوست در کاینات مردم و مرد
او خداوند دین و صاحب درد
هوش مصنوعی: او در دنیای موجودات، انسانی است که برتری دارد و در واقع، خداوندی است که صاحب دین و توانایی در درمان دردهاست.
سفر آدم سفیرنامهٔ اوست
درج ادریس درج خامهٔ اوست
هوش مصنوعی: سفر انسان نمایانگر پیام و رسالتی است که او به همراه دارد، و علائم و نوشته‌های او در سفرش جلوه‌گر می‌شود.
بیعه در بیعتش میان بسته
زانکه ناقوس را زبان بسته
هوش مصنوعی: بیعت او با دیگران محکم و استوار است، زیرا که صدای ناقوس قطع شده و دیگر شنیده نمی‌شود.
بر سر او ز نیک نامی تاج
همه شب‌های او شب معراج
هوش مصنوعی: بر روی او به خاطر شخصیت نیکش، تاجی قرار دارد که نشان‌دهنده‌ی برتری و زیبایی شب‌های اوست، شب‌هایی که مانند شب معراج، پر از عروج و تجربه‌های عالی هستند.
پیش او خود مکن حکایت شب
او چراغ، آنگهی شکایت بس؟
هوش مصنوعی: بهتر است در حضور او صحبت از شب و تاریکی نکنید، زیرا او نور و روشنی است. پس از آن، چه دلیلی برای شکایت می‌ماند؟
گوهر چار عقد و نه درج اوست
اختر پنج رکن و نه برج اوست
هوش مصنوعی: گوهر چهارپایه و نه دُرج اوست، ستاره پنج رکن و نه برج اوست.
شقهٔ عرض عطف دامانش
ملک از زمرهٔ غلامانش
هوش مصنوعی: پارچهٔ گستردهٔ دامن او، پادشاهی است که از میان غلامانش برگزیده شده است.
آن که مه بشکند به نیم انگشت
آفتابش چه باشد اندر مشت؟
هوش مصنوعی: اگر کسی بتواند با یک انگشت خود ماه را بشکند، پس اندازه آفتابش در مشت او چه ارزشی دارد؟
وانکه در دست اوست ماه فلک
پایش آسان رود به راه فلک
هوش مصنوعی: کسی که قدرت و تسلطی بر اوضاع دارد، می‌تواند به راحتی مسیری را که سرنوشت و مدار زندگی تعیین کرده است، طی کند.
شب معراج کوس مهر زده
خیمه بر تارک سپهر زده
هوش مصنوعی: شب معراج، درخشش خورشید را به اوج آسمان رساند و مانند چادر بر بالای آسمان نصب کرد.
گذر از تیر و از زحل کرده
مشکل هفت چرخ حل کرده
هوش مصنوعی: عبارت به این معناست که عبور از چالش‌ها و مشکلاتی که در زندگی وجود دارد، کار آسانی نیست. اما با تلاش و مقاومت می‌توان به حل و فصل مسائل پیچیده رسید.
سر سر جملها بدانسته
شرح و تقصیل آن توانسته
هوش مصنوعی: هر چیزی که به طور کامل و دقیق توضیح داده شده باشد، از ابتدا تا انتها درک شده است.
در دمی شد نود هزار سخن
کشف برجان او ز عالم کن
هوش مصنوعی: در یک لحظه، نود هزار داستان و راز بر جان او آشکار شد و او را از دنیای مادی رهانید.
به دمی رفته، باز گردیده
روی او را به چشم سر دیده
هوش مصنوعی: در یک لحظه، او که قبل از این رفته بود، دوباره برگشته و من او را با چشم خودم مشاهده کرده‌ام.
میم احمد چو از میان برخاست
به یقین خود احد بماند راست
هوش مصنوعی: وقتی میم احمد از میان رفت، بدون شک خداوند یکی باقی ماند و راستگو است.
راه دان اوست، جبرییلش ساز
هر چه او آورد، دلیلش ساز
هوش مصنوعی: او راهنمای حقیقی است و هر چه جبرئیل به او می‌آورد، باید به عنوان دلیل و مدرکی معتبر تلقی شود.
ای فلک موکب ستاره حشر
وی ز بشرت گشاده روی بشر
هوش مصنوعی: ای آسمان، تو خود کاروان ستاره‌ای و به خاطر زیبایی‌ات، چهره انسان روشن و خندان است.
هاشمی نسبت قریشی اصل
ابطحی طینت تهامی فصل
هوش مصنوعی: هاشمی، نسبت به قریش و از نسل ابطحی است و ذات و طبیعت او تهامی و فصاحتش نمایانگر اوست.
علم نصرتت ز عالم نور
یزک لشکرت صبا و دبور
هوش مصنوعی: علم تو به مانند نوری است که از عالم به دنیای تو می‌تابد و یاری‌گر تو در میدان مبارزه است، مانند نسیم صبح و طوفان.
چرخ نه پایه پای منبر تو
به سر عرش جای منبر تو
هوش مصنوعی: چرخ و فلک پایه‌اش نیست، بلکه مقام منبر تو در آسمان قرار دارد.
معجزت سنگ را زبان بخشد
بوی خلقت به مرده جان بخشد
هوش مصنوعی: معجزه‌ات به سنگ‌ها کلام می‌دهد و بوی آفرینش باعث حیات دوباره در جان‌های مرده می‌شود.
روز محشر، که بار عام بود
از تو یک امتی تمام بود
هوش مصنوعی: در روز قیامت، وقتی که مردم برای حساب و کتاب آمده‌اند، از تو یک گروه کامل و وفادار وجود خواهد داشت.
بگرفته به نور شرع یقین
چار یار تو چار حد زمین
هوش مصنوعی: نور شرع به چهار طرف زمین را گرفته است، یعنی چهار یار تو نیز چهار حد و مرز برای آن قرار داده‌اند.
ز ایزد و ما درود چون باران
به روان تو باد و بر یاران
هوش مصنوعی: برکت و سلامتی از سوی خداوند بر تو و دوستانت همچون باران روان باشد.
حاشیه ها
1389/10/27 12:12
طغرل toghrol۷@gmail.com
لطفاً در بیت سوم مصراع اوّل بدین گونه تصحیح گردد:
اوست معنی واین دگرها نام
---
پاسخ: با تشکر، تصحیح شد.
1390/12/08 16:03
محمد
در مصرع دوم به جای پیمبر بنویسید پیغمبر.لطفا
1397/09/22 08:11
abbas raee
در بیت هفدهم به جای تفصیل کلمه تقصیل آمده است!!!
1398/04/17 14:07
abbas raee
بیت دهم ظاهرا اشتباه تایپی است و باید چنین اصلاح گردد.1
پیش او خود مکن حکایت شب
او چراغ، آنگهی شکایت شب؟