گنجور

غزل شمارهٔ ۶۴۹

شبت می‌بینم اندر خواب و می‌گویم: وصالست این
به بیداری تو خود هرگز نمی‌پرسی: چه حالست این؟
دهان یا نوش، قد یا سرو، تن یا سیم خامست آن؟
جبین یا زهره، رخ یا ماه، ابرو یا هلالست این؟
به جرم آنکه مرغ دل هوادار تو شد روزی
شکستی بال او، آنگه نمی‌گویی: وبالست این
ز هجران شب زلف تو بنشینم به روز غم
معاذالله! چه روز غم؟ خطا گفتم، محالست این
مرا گویند: مجموعی ز عشق آن صنم یا نه؟
ز همچون من پریشانی چه جای این سؤالست این؟
برای عشق تو گر من ببازم مال و جاه خود
مکن عیبی که: پیش من به از صد جاه و مالست این
حرامست اوحدی را جز درین معنی سخن گفتن
که هر کو بشنود گوید: مگر سحر حلالست این؟

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

شبت می‌بینم اندر خواب و می‌گویم: وصالست این
به بیداری تو خود هرگز نمی‌پرسی: چه حالست این؟
هوش مصنوعی: در خواب تو را می‌بینم و فکر می‌کنم که به وصال رسیده‌ایم، اما تو هیچ‌گاه در بیداری نمی‌پرسی که حال و روزمان چگونه است.
دهان یا نوش، قد یا سرو، تن یا سیم خامست آن؟
جبین یا زهره، رخ یا ماه، ابرو یا هلالست این؟
هوش مصنوعی: در این بیت شاعر به توصیف زیبایی‌های مختلف می‌پردازد و از ویژگی‌های ظاهری انسان‌ها مانند دهان، قد، تن، جبین، زهره و ابرو سخن می‌گوید. او به این نکته اشاره دارد که هر یک از این زیبایی‌ها ممکن است مشابهت‌هایی با چیزهای زیبا در طبیعت داشته باشند، مانند نوشیدنی شیرین (دهان)، سرو (قد)، سیم (تن)، یا هلال (ابرو). شاعر در تلاش است تا به طور شاعرانه و هنرمندانه، زیبایی را در اشکال و جلوه‌های مختلفش به تصویر بکشد.
به جرم آنکه مرغ دل هوادار تو شد روزی
شکستی بال او، آنگه نمی‌گویی: وبالست این
هوش مصنوعی: به خاطر اینکه دل من عاشق تو شده و برای تو پرواز کرد، روزی بال و پر او را شکستی. حالا نمی‌گویی که این کار عواقب بدی دارد؟
ز هجران شب زلف تو بنشینم به روز غم
معاذالله! چه روز غم؟ خطا گفتم، محالست این
هوش مصنوعی: از دوری شب‌های زیبای تو، نمی‌توانم در روزهای غمگین بمانم. خدا نکند! چه روزی از غم؟ اشتباه گفتم، این هرگز ممکن نیست.
مرا گویند: مجموعی ز عشق آن صنم یا نه؟
ز همچون من پریشانی چه جای این سؤالست این؟
هوش مصنوعی: مرا می‌پرسند که آیا عشق به آن معشوق یک مجموعه و یک هنجار خاص دارد یا نه؟ اما از کسی چون من که در بحبوحه‌ی پریشانی و آشفتگی است، پرسیدن چنین سوالی چه معنایی دارد؟
برای عشق تو گر من ببازم مال و جاه خود
مکن عیبی که: پیش من به از صد جاه و مالست این
هوش مصنوعی: اگر من برای عشق تو ثروت و مقامم را از دست بدهم، ایرادی نمی‌گیرد، زیرا برای من عشق تو از صدها ثروت و مقام با ارزش‌تر است.
حرامست اوحدی را جز درین معنی سخن گفتن
که هر کو بشنود گوید: مگر سحر حلالست این؟
هوش مصنوعی: سخن گفتن درباره اوحدی فقط در این مورد مجاز است که هر کسی که بشنود بگوید: آیا سحر واقعاً حلال است؟

حاشیه ها

1387/08/25 14:10

در مصرع اول بیت اول «شب می‌بینم اندر خواب و می‌گویم: وصالست این» با «شبت می‌بینم اندر خواب و می‌گویم: وصالست این» جایگزین شد.

1387/10/23 18:12
رسته

بیت 5
غلط: سالست
درست: سوالست
---
پاسخ: با تشکر، تصحیح شد.