گنجور

غزل شمارهٔ ۶۲۵

ای خواجه، چه آوردی زین خانه بدر بودن؟
سودیت نمی‌باید چندین به سفر بودن
اندر پی بهبودی باید شدنت، کین جا
بیماری بد باشد هر روز بتر بودن
بر چرخ کشیدی سر ناگاه، ندانستی
کانگشت‌نما خواهی گشتن، ز قمر بودن
این دولت بیداران ناگاه نماید رخ
گر منتظر آنی، باید به خبر بودن
جز صورت یکرنگی مپسند که زشت آید
گه زاهد خوشیده، گه فاسق‌تر بودن
از پای طلب منشین، کین جات نمی‌باید
دستی دو سه بوسیدن، روزی دو سه سر بودن
هان! ای پسر مقبل، خود نیز بکن کاری
جاوید نمی‌شاید در نان پدر بودن
منقاد دلیلی شو، در راه، که آهن را
بی‌صحبت اکسیری دورست ز زر بودن
چون اوحدی از دستش دریای بلا درکش
تا وقت سخن بتوان دریای گهر بودن

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای خواجه، چه آوردی زین خانه بدر بودن؟
سودیت نمی‌باید چندین به سفر بودن
هوش مصنوعی: ای آقا، چه فایده‌ای دارد که از این خانه بیرون رفته‌ای؟ نیازی به این همه زحمت و سفر کردن نیست.
اندر پی بهبودی باید شدنت، کین جا
بیماری بد باشد هر روز بتر بودن
هوش مصنوعی: برای بهبودی باید تلاش کنی، زیرا اینجا بیماری هر روز بدتر می‌شود.
بر چرخ کشیدی سر ناگاه، ندانستی
کانگشت‌نما خواهی گشتن، ز قمر بودن
هوش مصنوعی: ناگهان سر خود را به سمت آسمان بلند کردی، غافل از اینکه با این کار، به نشانه‌ای مشخص تبدیل خواهی شد، همانند ماه که درخشان است.
این دولت بیداران ناگاه نماید رخ
گر منتظر آنی، باید به خبر بودن
هوش مصنوعی: اگر منتظر تغییرات و بیداری هستی، باید از اوضاع و اخبار جدید باخبر باشی تا بتوانی با آن مواجه شوی.
جز صورت یکرنگی مپسند که زشت آید
گه زاهد خوشیده، گه فاسق‌تر بودن
هوش مصنوعی: به جز ظاهر یکرنگ و ظاهری ساده، چیز دیگری را نپسند؛ زیرا چنین ظاهری ممکن است در یک لحظه زیبا و در لحظه‌ای دیگر زشت به نظر بیاید. گاهی اوقات فردی می‌تواند به ظاهر زاهد باشد و در مواقع دیگر رفتار فاسقانه‌ای از خود نشان دهد.
از پای طلب منشین، کین جات نمی‌باید
دستی دو سه بوسیدن، روزی دو سه سر بودن
هوش مصنوعی: هرگز از درخواست و خواسته‌ات کناره‌گیری نکن، زیرا این نقطه‌ی مطلوبی است که نباید آن را آسان گرفت. گاهی برای رسیدن به آن، باید چند بار تلاش کرد و صبر و حوصله به خرج داد.
هان! ای پسر مقبل، خود نیز بکن کاری
جاوید نمی‌شاید در نان پدر بودن
هوش مصنوعی: بهتر است، ای فرزند! خودت نیز در پی انجام کاری برو، زیرا فقط با داشتن نام پدر نمی‌توان به جاودانه شدن رسید.
منقاد دلیلی شو، در راه، که آهن را
بی‌صحبت اکسیری دورست ز زر بودن
هوش مصنوعی: به خودت نظم بده و به دلیلی که در پیش داری پایبند باش، زیرا آهن بدون کمک و گفتگو، به همان اندازه طلا ارزش ندارد.
چون اوحدی از دستش دریای بلا درکش
تا وقت سخن بتوان دریای گهر بودن
هوش مصنوعی: وقتی اوحدی در مواجهه با مشکلات و سختی‌ها قرار می‌گیرد، باید این سختی‌ها را تحمل کند تا زمانی که بتواند در گفتگو، همچون دریای گرانبهایی باشد.