گنجور

غزل شمارهٔ ۲۳۸

باید که مال دنیا مسمار دل نباشد
کین مارها که بینی، جز مار دل نباشد
بیمار جهل گردد روزی هزار نوبت
از عقل اگر زمانی تیمار دل نباشد
وقتی که حرص و شهوت خواری کنند بر دل
آه! ار عنایت او غم خوار دل نباشد
سودی ندارد از کس یاری نمودن دل
نور هدایت او تا یار دل نباشد
نزد خداپرستان دانی که: چیست طاعت؟
آن سیرتی که در وی آزار دل نباشد
یک بار اگر ببینی دل را، یقین بدانی
کین آبگینه هرگز در بار دل نباشد
بر قول اوحدی کن گوش، ار نجات خواهی
زیرا که قول او جز مسمار دل نباشد

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

باید که مال دنیا مسمار دل نباشد
کین مارها که بینی، جز مار دل نباشد
هوش مصنوعی: باید مواظب باشیم که دلبستگی به دارایی‌های دنیایی باعث نشود که قلب‌مان را مانند مارهای خطرناک بگزد، زیرا این دلبستگی‌ها بیشتر از چیزهای دیگر می‌توانند آسیب‌زننده باشند.
بیمار جهل گردد روزی هزار نوبت
از عقل اگر زمانی تیمار دل نباشد
هوش مصنوعی: انسانی که به جهل و نادانی مبتلاست، هر روز چندین بار دچار درد و رنج می‌شود؛ حتی اگر عقل و دانش داشته باشد، وقتی که به احساسات و قلبش توجه نکند.
وقتی که حرص و شهوت خواری کنند بر دل
آه! ار عنایت او غم خوار دل نباشد
هوش مصنوعی: وقتی که دنیا و خواسته‌های نفسانی انسان را ذلیل و حقیر می‌کنند، آه! اگر لطف و توجه او نباشد، دل دچار اندوه و غم خواهد شد.
سودی ندارد از کس یاری نمودن دل
نور هدایت او تا یار دل نباشد
هوش مصنوعی: اگر دل کسی نور هدایت نداشته باشد، یاری کردن او فایده‌ای ندارد؛ تا زمانی که او خود بخواهد و یار دلش باشد، هیچ کمکی به او نخواهد رسید.
نزد خداپرستان دانی که: چیست طاعت؟
آن سیرتی که در وی آزار دل نباشد
هوش مصنوعی: در نظر پرستندگان خدا، بدان که طاعت چیست؟ این ویژگی‌ای است که در آن، آسیبی به دل انسان نمی‌زند.
یک بار اگر ببینی دل را، یقین بدانی
کین آبگینه هرگز در بار دل نباشد
هوش مصنوعی: اگر یک بار دل را ببینی، به خوبی می‌فهمی که این محبت و احساسات مانند یک شیشه ظریف است که هرگز در پرده دل قرار نخواهد گرفت.
بر قول اوحدی کن گوش، ار نجات خواهی
زیرا که قول او جز مسمار دل نباشد
هوش مصنوعی: به حرف اوحدی خوب گوش بده، اگر می‌خواهی نجات پیدا کنی، چرا که سخن او جز بر دل نمی‌نشیند.