گنجور

قصیدهٔ شمارهٔ ۲۸ - وله غفرالله ذنوبه

بار بسیارست و راه دور در پیش، ای جوان
این زمان از محنت پیری بیندیش، ای جوان
کیش بر بستی که نفس دیگری قربان کنی
نفس خود قربان کن و بر گرد ازین کیش، ای جوان
خویش را بیگانه کردن نیست نیکو، بعد ازین
جهد آن کن تا کنی بیگانه را خویش، ای جوان
گر همی خواهی که باشی پیر عهد دیگری
خاطر پیران عهد خود مکن ریش، ای جوان
کامرانی کرده‌ای، از روز ناکامی منال
نوش کم خور، تا نباید خوردنت نیش، ای جوان
چون زبردستان نکن با زیردستان بد، که زود
گرگ موذی را بسوزد کشتن میش، ای جوان
در دو گیتی محتشم کس را مدان، جز کردگار
کین دگرها جمله درویشند، درویش، ای جوان
پیش‌بینان پس‌اندیش از ملامت فارغند
گر پس اندیشیست، اینک گفتم از پیش، ای جوان
مگذر از فرمان خالق، رحم کن برخلق او
کاوحدی چیزی نمیدانست زین بیش، ای جوان

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بار بسیارست و راه دور در پیش، ای جوان
این زمان از محنت پیری بیندیش، ای جوان
هوش مصنوعی: ای جوان، در این زمان که بارها بر دوش داری و راهی طولانی پیش رو است، به سختی‌ها و چالش‌های پیری فکر کن و خود را برای آنها آماده کن.
کیش بر بستی که نفس دیگری قربان کنی
نفس خود قربان کن و بر گرد ازین کیش، ای جوان
هوش مصنوعی: اگر به دنبال راهی هستی که دیگران را فدای خود کنی، بهتر است اول خودت را قربانی کنی و از این مسیر منحرف شوی، ای جوان.
خویش را بیگانه کردن نیست نیکو، بعد ازین
جهد آن کن تا کنی بیگانه را خویش، ای جوان
هوش مصنوعی: بهتر نیست که خود را بیگانه نکنیم. تلاش کن که بیگانه‌ها را به خود نزدیک کنی، ای جوان.
گر همی خواهی که باشی پیر عهد دیگری
خاطر پیران عهد خود مکن ریش، ای جوان
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی در دوره‌ای دیگر زندگی کنی، به یاد گذشته نباش و خود را با افکار و خاطرات آن نسل مشغول نکن، ای جوان.
کامرانی کرده‌ای، از روز ناکامی منال
نوش کم خور، تا نباید خوردنت نیش، ای جوان
هوش مصنوعی: تو به موفقیت‌هایی دست یافته‌ای، اما به یاد داشته باش که در روزهای سخت و ناکامی‌ها، باید کمتر از لذت‌ها استفاده کنی. گویی تا زمانی که نمی‌خواهی به تو آسیبی برسد، باید از افراط در خوشی‌ها پرهیز کنی، ای جوان.
چون زبردستان نکن با زیردستان بد، که زود
گرگ موذی را بسوزد کشتن میش، ای جوان
هوش مصنوعی: اگر کسانی که در مقام بالاتری هستند با کسانی که در مقام پایین‌تری قرار دارند، بدرفتاری کنند، به زودی این رفتار بد مانند گرگ مکار، باعث آسیب رساندن به آن‌ها خواهد شد. ای جوان، مراقب باش که چگونه با دیگران رفتار می‌کنی.
در دو گیتی محتشم کس را مدان، جز کردگار
کین دگرها جمله درویشند، درویش، ای جوان
هوش مصنوعی: در دنیا هیچ‌کس را مهم ندان، جز خداوند که تنها اوست. بقیه افراد همه در شرایط نابرابر و فقیر هستند، پس تو هم جوانی و مثل آنها به حساب بیا.
پیش‌بینان پس‌اندیش از ملامت فارغند
گر پس اندیشیست، اینک گفتم از پیش، ای جوان
هوش مصنوعی: افراد با بصیرت و آینده‌نگر از سرزنش و انتقاد دورند، چون اگر افکاری درباره آینده داشته باشند، من نیز اکنون آن را به تو گفته‌ام، ای جوان.
مگذر از فرمان خالق، رحم کن برخلق او
کاوحدی چیزی نمیدانست زین بیش، ای جوان
هوش مصنوعی: به خواسته و دستورات خالق توجه کن و به بندگان او رحم کن؛ چرا که او (بندگان) به غیر از آنچه که خود می‌دانند، چیز زیادی نمی‌دانند، ای جوان.