گنجور

بخش ۵۲ - بوبکر دُلَف بن جَحْدَر الشِبلی

و ازین طایفه بود ابوبکر دُلَف بن جَحْدَر الشِبلی رَحْمَةُ اللّهِ عَلَیْه، بغدادی بود و از آنجا بزرگ شده بود و اصل وی از اُسْروشَنه بود و صحبت جنید کرده بود و پیران کی اندر عصر او بودند، و یگانۀ روزگار بود بحال و ظرافت و علم، مالکی مذهب بود و هشتاد و هفت سال عمر او بود و وفاة او اندر سنه اربع و ثلثین و ثلثمایه بود و تربت وی اندر بغداد است.

چون شبلی توبه کرد اندر مجلس خیرالنسّاج بدماوند آمد و گفت من اینجا امیر بوده ام، و مرا بِحِلّ کنید و اندر بدایت مجاهدتی بر دست گرفت از حد برتر.

از استاد ابوعلی دقّاق شنیدم که او چندین من نمک اندر چشم خویش کرد تا خواب نیاید ویرا، و اگر نیز چیزی نبود از تعظیم شرع نزدیک او مگر آنک بکران دینوری حکایت کرد اندر آخر عمر وی، خود بسیار بود گفت ویرا وضو میدادم تخلیل محاسن فراموش کردم دست من بگرفت و محاسن را خلال کرد.

ابوالعباس بغدادی گوید کی شبلی اندر آخر ایّام خویش این بیت همی گفت.

شعر:
وَکَمْمِنْمَوْضِعٍ لَوْمُتُّ فیه
لَکُنْتُ بِهِ نَکالاَ فی الْعَشیرة

معنی این آن بود کی بسیار جایها که اگر آنجا بمیرم اندر میان این قوم رسوا شوم، و این با تحقیر نفس شود.

و چون ماه رمضان اندر آمدی اندر طاعت بیفزودی و گفتی کی این ماهیست کی خدای عزّوجلّ بزرگ داشت و من اولی ترم کی آنرا بزرگ دارم.

اطلاعات

قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

و ازین طایفه بود ابوبکر دُلَف بن جَحْدَر الشِبلی رَحْمَةُ اللّهِ عَلَیْه، بغدادی بود و از آنجا بزرگ شده بود و اصل وی از اُسْروشَنه بود و صحبت جنید کرده بود و پیران کی اندر عصر او بودند، و یگانۀ روزگار بود بحال و ظرافت و علم، مالکی مذهب بود و هشتاد و هفت سال عمر او بود و وفاة او اندر سنه اربع و ثلثین و ثلثمایه بود و تربت وی اندر بغداد است.
هوش مصنوعی: ابوبکر دُلَف بن جَحْدَر الشِبلی، که رحمت خدا بر او باد، از بغداد بود و در آنجا بزرگ شد. اصل او از اُسْروشَنه بود و با جنید صحبت کرده بود. او یکی از شخصیت‌های برجسته در زمان خود بود که به خاطر حال و ویژگی‌های علمی‌اش شناخته می‌شد. او مالکی مذهب بود و در سن هشتاد و هفت سالگی زندگی خود را به پایان رساند. او در سال ۴۳۳ هجری قمری فوت کرد و مزار او نیز در بغداد قرار دارد.
چون شبلی توبه کرد اندر مجلس خیرالنسّاج بدماوند آمد و گفت من اینجا امیر بوده ام، و مرا بِحِلّ کنید و اندر بدایت مجاهدتی بر دست گرفت از حد برتر.
هوش مصنوعی: شبلی پس از توبه کردن، به مجلس خیرالنساج در بدماوند آمد و اعلام کرد که من قبلاً در اینجا امیر بوده‌ام و از شما درخواست می‌کنم که مرا ببخشید. او در آغاز مجاهداتی انجام داد که از حد عادی فراتر بود.
از استاد ابوعلی دقّاق شنیدم که او چندین من نمک اندر چشم خویش کرد تا خواب نیاید ویرا، و اگر نیز چیزی نبود از تعظیم شرع نزدیک او مگر آنک بکران دینوری حکایت کرد اندر آخر عمر وی، خود بسیار بود گفت ویرا وضو میدادم تخلیل محاسن فراموش کردم دست من بگرفت و محاسن را خلال کرد.
هوش مصنوعی: از استاد ابوعلی دقّاق شنیدم که برای جلوگیری از خواب، چندین من نمک در چشمانش ریخت. همچنین، اگرچه او انسان بافضیلتی بود، اما در لحظات آخر عمرش بکران دینوری داستانی درباره او نقل کرد. در آن زمان، خود استاد دقّاق گفت که وضو می‌دادم و هنگام تخلیص محاسن (ریش)، فراموش کردم. او دست من را گرفت و محاسن را خلال کرد.
ابوالعباس بغدادی گوید کی شبلی اندر آخر ایّام خویش این بیت همی گفت.
هوش مصنوعی: ابوالعباس بغدادی می‌گوید که شبلی در آخرین روزهای زندگی‌اش این بیت را می‌خواند.
وَکَمْمِنْمَوْضِعٍ لَوْمُتُّ فیه
لَکُنْتُ بِهِ نَکالاَ فی الْعَشیرة
هوش مصنوعی: در چندین موقعیت، اگر در آنجا می‌مردم، برای خانواده‌ام مایه‌ی شرمساری و ننگ می‌شدم.
معنی این آن بود کی بسیار جایها که اگر آنجا بمیرم اندر میان این قوم رسوا شوم، و این با تحقیر نفس شود.
هوش مصنوعی: این مطلب به این معناست که در بسیاری از جاها اگر من در آنجا بمیرم، در میان این مردم رسوا می‌شوم و این باعث تحقیر خودم خواهد شد.
و چون ماه رمضان اندر آمدی اندر طاعت بیفزودی و گفتی کی این ماهیست کی خدای عزّوجلّ بزرگ داشت و من اولی ترم کی آنرا بزرگ دارم.
هوش مصنوعی: و هنگامی که ماه رمضان آغاز می‌شود، بر عبادت و اطاعت افزوده می‌شود و انسان می‌گوید: این ماهی است که خداوند عزّ و جلّ آن را بزرگ شمرده است و من هم باید خود را سزاوارتر بدانم که آن را بزرگ دارم.