گنجور

شمارهٔ ۲۸ - حکایت

یکی کفر آزمائی دانش آهنگ
صنم بر میتراشید از یکی سنگ
یکی گفتش کزین هیکل تراشی
عجب دارم اگر نادم نباشی
کدامست این متاع رایگانی
که بروی نقد فرصت میفشانی
بگفتا آنکه محتاجم بجودش
صفای جبهه میبخشد سجودش
چراغ سومناتست آتش طور
بود زان هر جهت را نور در نور
بگفت این گفتگوی زیرکانست
نشانهای خداوند جهان است
زهی نادان و ابله کان تو باشی
خداوند جهان بر میتراشی
بگفتامی ندانی حنظل از قند
تسلی میتراشم نی خداوند
عجب دردیست بی آرام بودن
بدو باید دوائی آزمودن
دوای درد بی آرامیست این
انیس خلوت ناکامیست این
چو نتوانم بدست آورد آبیس
نمایم تشنه را گه که سرابی
بلی فرهاد هم زین شیوه لافد
که کوهی دارد و هی میشکافد
حقیقت را چو هست این جنس در کار
به کاوش خود چرا نبود خریدار

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: الف. رسته

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

یکی کفر آزمائی دانش آهنگ
صنم بر میتراشید از یکی سنگ
هوش مصنوعی: یک فردی در حال امتحان کردن ایمانش بود و به خاطر عشقش به یک معشوق، حالم از دیدن یک سنگ سخت به هم می‌خورد.
یکی گفتش کزین هیکل تراشی
عجب دارم اگر نادم نباشی
هوش مصنوعی: یک نفر به او گفت: از اینکه اینچنین زیبا و ماهرانه ساخته شده‌ای تعجب می‌کنم، مگر اینکه احساس ندامت و پشیمانی نکنی.
کدامست این متاع رایگانی
که بروی نقد فرصت میفشانی
هوش مصنوعی: کدام کالا یا نعمت ارزشمند و بی‌نظیری است که تو به راحتی آن را از دست می‌دهی و به دیگران می‌بخشی؟
بگفتا آنکه محتاجم بجودش
صفای جبهه میبخشد سجودش
هوش مصنوعی: آنکه به او نیاز دارم، سجده‌اش پاکی و روشنی به چهره‌ام می‌دهد.
چراغ سومناتست آتش طور
بود زان هر جهت را نور در نور
هوش مصنوعی: چراغ سومنات همانند آتش کوه طور است، از این رو هر سو را روشنی در روشنی فرا گرفته است.
بگفت این گفتگوی زیرکانست
نشانهای خداوند جهان است
هوش مصنوعی: این سخنان نشان‌دهنده خرد و دانایی عمیق است و به نوعی نشانه‌هایی از وجود و قدرت خداوند در جهان به شمار می‌آید.
زهی نادان و ابله کان تو باشی
خداوند جهان بر میتراشی
هوش مصنوعی: تو چه نادان و جاهلی هستی که خود را خداوند جهان می‌پنداری.
بگفتامی ندانی حنظل از قند
تسلی میتراشم نی خداوند
هوش مصنوعی: می‌گوید که اگر نمی‌دانی حنظل چیست و قند چه معنایی دارد، پس در دل خود نمی‌توانی تسلی پیدا کنی و این موضوع به خداوند نیز مربوط نیست.
عجب دردیست بی آرام بودن
بدو باید دوائی آزمودن
هوش مصنوعی: عجب درد بزرگی است که آرامش نداشته باشید و برای درمان آن باید دارویی را امتحان کرد.
دوای درد بی آرامیست این
انیس خلوت ناکامیست این
هوش مصنوعی: درمان درد ناآرامی، همراهی و همنشینی است که در تنهایی شکست و ناکامی به دست می‌آید.
چو نتوانم بدست آورد آبیس
نمایم تشنه را گه که سرابی
هوش مصنوعی: اگر نتوانم به دست آوردن آب را، برای تشنه‌ام سراب نشان می‌دهم.
بلی فرهاد هم زین شیوه لافد
که کوهی دارد و هی میشکافد
هوش مصنوعی: بله، فرهاد هم به همین روش افتخار می‌کند که کوهی دارد و آن را می‌شکافد.
حقیقت را چو هست این جنس در کار
به کاوش خود چرا نبود خریدار
هوش مصنوعی: چرا وقتی حقیقت خودش در دسترس است، هیچ‌کس به دنبال خرید آن نیست و به جستجویش نمی‌پردازد؟