گنجور

غزل شمارهٔ ۷۲

گر تکیه گاه گلخن و گر مسند جم است
رویم به روی محنت و لب بر لب غم است
ما بار نیکنامی عصمت نمی کشیم
رندی حریف ماست که بد نام عالم است
صد سیل فتنه آمد و گردی بر نخاست
قصر مراد ماست که موقوف یک نم است
اسلام نی، ز درد مسلمانیم به جاست
بازیچه ای به عادت طفلانه، محکم است
جز در کنار دوش ملامت نیارمید
این بی قرار دل، که جگر گوشه ی غم است
عرفی تمام لاف مسلمانی است، لیک
تا لب گشوده ایم به صد رنگ ملزم است

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: الف. رسته

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

گر تکیه گاه گلخن و گر مسند جم است
رویم به روی محنت و لب بر لب غم است
هوش مصنوعی: اگر سایه‌بان من گلخن باشد و یا اگر همانند جامی باشد که بر آن تکیه می‌زنم، باز هم به چهره دشواری‌ها می‌نگرم و غم را بر لبانم حس می‌کنم.
ما بار نیکنامی عصمت نمی کشیم
رندی حریف ماست که بد نام عالم است
هوش مصنوعی: ما بار سنگین شهرت نیک را به دوش نمی‌کشیم، چرا که همراه ما کسی است که در دنیا بدنام است و از هشیاری و زیرکی برخوردار است.
صد سیل فتنه آمد و گردی بر نخاست
قصر مراد ماست که موقوف یک نم است
هوش مصنوعی: حوادث و مشکلات زیادی رخ داده‌اند، اما قصر آرزوهای ما همچنان پابرجا و آرام است، به شرطی که یک قطره آب (عواطف و احساسات) بر آن نریزد.
اسلام نی، ز درد مسلمانیم به جاست
بازیچه ای به عادت طفلانه، محکم است
هوش مصنوعی: ایمان واقعی ما به اسلام نیست، بلکه به خاطر درد و مشکلاتی است که مسلمانان با آن روبرو هستند. اسلام در واقع مثل یک بازی کودکانه است که هنوز جدی گرفته نشده، اما ما به آن محکم و پایبندیم.
جز در کنار دوش ملامت نیارمید
این بی قرار دل، که جگر گوشه ی غم است
هوش مصنوعی: این دل بی‌قرار من فقط در کنار دوش ملامت آرام می‌گیرد، چون او خود جگرگوشه‌ی غم و اندوه من است.
عرفی تمام لاف مسلمانی است، لیک
تا لب گشوده ایم به صد رنگ ملزم است
هوش مصنوعی: عرفی می‌گوید که در ظاهر همه ادعای مسلمانی دارند و خود را به این عنوان معرفی می‌کنند، اما وقتی که صحبت به میان می‌آید، باید به گونه‌ای رفتار کنند که نشان‌دهنده صداقت و تعهد واقعی آنها باشد. به عبارت دیگر، برای کسانی که در واقعیت به اصول اسلامی پایبند نیستند، گفتار و رفتار آن‌ها باید نشان‌دهنده این باشد که فقط در حرف مسلمان هستند.