گنجور

شمارهٔ ۲۳

بمجلس اندر کان بت مرا شراب دهد
بمن نشاط و ببد خواه من عذاب دهد
یکی چنانکه خدایش همه عذاب دهد
یکی چنان که خدایش همه صواب دهد
گمان برم که بمن آفتاب خواهد داد
بلی چو ساقی مه باشد آفتاب دهد
اگر بخوانم آن را کجا که دوزخ اوست
هر آینه گل حمری مرا جواب دهد
ز باد حلقۀ زلفین او بر آن رخسار
همی شتاب کند تا مرا شتاب دهد
بدین جهان چه شناسی عجبتر از خط او
که مشک نیست ولی بوی مشک ناب دهد
سیاه و سبز و قوّی است و ماه و مهرش روی
خرد زهر دو نشانی همی صواب دهد

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: سیاوش جعفری

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بمجلس اندر کان بت مرا شراب دهد
بمن نشاط و ببد خواه من عذاب دهد
هوش مصنوعی: در مجلس، معشوق مرا شراب می‌دهد که باعث شادابی‌ام می‌شود، اما در عوض، بدخواهانم عذاب و دردسر برایم فراهم می‌کنند.
یکی چنانکه خدایش همه عذاب دهد
یکی چنان که خدایش همه صواب دهد
هوش مصنوعی: یکی از انسان‌ها به گونه‌ای است که خداوند تمام عذاب‌ها و سختی‌ها را به او می‌دهد، و دیگری به گونه‌ای است که خداوند تنها خوبی‌ها و پاداش‌ها را نصیبش می‌کند.
گمان برم که بمن آفتاب خواهد داد
بلی چو ساقی مه باشد آفتاب دهد
هوش مصنوعی: احساس می‌کنم که روزی خورشید بر من خواهد تابید، بله، اگر ساقی مانند ماه باشد، حتماً نور و گرما خواهد داد.
اگر بخوانم آن را کجا که دوزخ اوست
هر آینه گل حمری مرا جواب دهد
هوش مصنوعی: اگر این شعر را بخوانم، جایی که جهنم وجود دارد، هرگز فراموش نکنم که عشق و زیبایی پاسخ مرا خواهد داد.
ز باد حلقۀ زلفین او بر آن رخسار
همی شتاب کند تا مرا شتاب دهد
هوش مصنوعی: باد که از زلف‌های او می‌وزد، بر چهره‌اش می‌تازد و این نسیم مرا هم به شتاب و حرکت وامی‌دارد.
بدین جهان چه شناسی عجبتر از خط او
که مشک نیست ولی بوی مشک ناب دهد
هوش مصنوعی: در این دنیا چه چیزی را می‌توان جالب‌تر از خط او شناخت؟ خطی که اگرچه خود مشک نیست، ولی بویی عطرین و ناب مانند مشک دارد.
سیاه و سبز و قوّی است و ماه و مهرش روی
خرد زهر دو نشانی همی صواب دهد
هوش مصنوعی: این جمله به توصیف رنگ‌ها و عناصر طبیعی اشاره دارد. به نظر می‌رسد که منظور از سیاه و سبز، نمادهایی از طبیعت و زندگی باشد. "قوی" به قدرت و استحکام اشاره دارد و "ماه و مهر" نماد روشنی و گرما هستند. در کل، این عبارت به زیبایی و تعادل در طبیعت اشاره می‌کند و نشان می‌دهد که این ترکیب‌ها می‌توانند دلیلی بر درست بودن و درست‌اندیشی باشند.