گنجور

بخش ۱۱ - خطاب معشوق با قاصد

چو زلف خویشتن ناگه برآشفت
بتندید و در آن آشفتگی گفت
بدان رنجور بی درمان بگوئید
بدان مجنون بی‌سامان بگوئید
چو سودا داری ای دیوانه در سر
ز سر سودای ما بگذار و بگذر
نه کار تست این نیرنگ سازی
سر خود گیر تا سر در نبازی
کجا یابی ز وصلم روشنائی
پری با دیو کی کرد آشنائی
گدائی با شهی همدوش کی شد
گیا با سرو هم آغوش کی شد
توئی پروانه من شمع دل افروز
کجا بر شمع شد پروانه دلسوز
دلت گر ماجرای عشق ورزد
درونت گر هوای عشق ورزد

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

چو زلف خویشتن ناگه برآشفت
بتندید و در آن آشفتگی گفت
هوش مصنوعی: زمانی که موهای خود را ناگهانی به هم ریخت، بتی برای خود در آن بی‌نظمی پیدا کرد و در دلش سخنی گفت.
بدان رنجور بی درمان بگوئید
بدان مجنون بی‌سامان بگوئید
هوش مصنوعی: به آن شخص بیمار و بی‌درمان بگویید، و به آن دیوانه‌ی بی‌نظم نیز اطلاع دهید.
چو سودا داری ای دیوانه در سر
ز سر سودای ما بگذار و بگذر
هوش مصنوعی: اگر در دل خود آرزو و هوس عاشقانه‌ای داری، ای دیوانه، از خیال ما بگذر و این فکر را کنار بگذار.
نه کار تست این نیرنگ سازی
سر خود گیر تا سر در نبازی
هوش مصنوعی: به کارهای خودت مشغول باش و فریفتنی‌های دیگران را نادیده بگیر تا تباه نشوی.
کجا یابی ز وصلم روشنائی
پری با دیو کی کرد آشنائی
هوش مصنوعی: کجا می‌توانی نوری از وصال من پیدا کنی؟ مگر می‌شود که پری با دیو دوست شود؟
گدائی با شهی همدوش کی شد
گیا با سرو هم آغوش کی شد
هوش مصنوعی: در این بیت به این موضوع اشاره شده است که چگونه فردی که در موقعیتی پایین‌تر قرار دارد (گدا) می‌تواند همردیف و هم‌تراز با شخصی برجسته و ممتاز (شاه) شود. همچنین، اشاره به این موضوع می‌کند که آیا می‌توان به سادگی به چنین نزدیکی و نزدیکی‌ای دست یافت، مثل ارتباطی که بین گیاه و درخت وجود دارد. به طور کلی، این بیت به تداخل طبقاتی و ناهمگونی‌ها در جامعه می‌پردازد.
توئی پروانه من شمع دل افروز
کجا بر شمع شد پروانه دلسوز
هوش مصنوعی: تو همچون پروانه‌ای هستی که عاشق شمعی دل‌افروز می‌باشد. اما چه اتفاقی می‌افتد وقتی پروانه‌ای که دلسوز است، در کنار شمع قرار می‌گیرد؟
دلت گر ماجرای عشق ورزد
درونت گر هوای عشق ورزد
هوش مصنوعی: اگر دل تو به عشق تمایل داشته باشد، درونت نیز تحت تأثیر عشق قرار می‌گیرد.