گنجور

شمارهٔ ۵ - ایضا در مدح همو

صاحبقران و صاحب دیوان عمید ملک
ای آنکه هرچه کرد ضمیرت صواب کرد
ای خواجه ای که نافذ تقدیر در ازل
ذات ترا ز جمله جهان احتساب کرد
وی سروری که هر نفس از خاک درگهت
گردون هزار فتح و ظفر فتح باب کرد
هرکو نهاد گردن طاعت به امر تو
نامش زمانه خسرو مالک رقاب کرد
وانکو چو آستانه مقیم درت نشد
سیلاب فتنه خانهٔ عمرش خراب کرد
یکباره جور و فتنهٔ عنان از جهان بتافت
تا صیت عدل و جود تو پا در رکاب کرد
هر منصبی کز آصف و جم یادگار ماند
بازوی تو به تیغ و قلم اکتساب کرد
تیغ عدو شکافت تو گوئی چه جوهریست
کزوی به روز معرکه بحر اضطراب کرد
زخمش چه معجزیست که سرها به باد داد
برقش چه آتشیست که جانها کباب کرد
هرک از در سؤال درآمد به پیش تو
کلک تو از کرم به عطایش جواب کرد
شاها طلوع اختر سعدیکه ناگهان
چون فتح و نصر روی به عالی جناب کرد
چون ماه تو به منظر زیبا نهاد روی
چون جرم خور به برج حمل انقلاب کرد
آن لحظه کو عزیمت ملک ظهور ساخت
دولت دو اسبه پیشتر از وی شتاب کرد
تا بر سرش نثار کند دست روزگار
پر حقهٔ سپهر ز در خوشاب کرد
شد قدر آفتاب ز همنامیش بلند
زان روح چرخ تهنیت آفتاب کرد
در سایهٔ تو تا به ابد کامکار باد
خود بخت نیک در ازلش کامیاب کرد
جاوید باد دولت و عمر تو وین دعا
ایزد به فضل و رحمت خود مستجاب کرد

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

صاحبقران و صاحب دیوان عمید ملک
ای آنکه هرچه کرد ضمیرت صواب کرد
هوش مصنوعی: ای صاحب قران و صاحب دیوان، ای ملک عزیز، تو کسی هستی که هر آنچه از اندیشه‌ات برمی‌آید، درست و صحیح است.
ای خواجه ای که نافذ تقدیر در ازل
ذات ترا ز جمله جهان احتساب کرد
هوش مصنوعی: ای سرور بزرگ، تو که در آغازِ دنیا، سرنوشت تو از میان تمام موجودات به طور خاص محاسبه شده است.
وی سروری که هر نفس از خاک درگهت
گردون هزار فتح و ظفر فتح باب کرد
هوش مصنوعی: تو، مالک و سروری هستی که هر بار که از خاک سرزمینت برمی‌خیزد، هزار پیروزی و موفقیت را به ارمغان می‌آورد.
هرکو نهاد گردن طاعت به امر تو
نامش زمانه خسرو مالک رقاب کرد
هوش مصنوعی: هر کس که سر تسلیم به فرمان تو فرود آورد، نامش را زمانه به عنوان فرمانروای بزرگ ثبت می‌کند.
وانکو چو آستانه مقیم درت نشد
سیلاب فتنه خانهٔ عمرش خراب کرد
هوش مصنوعی: اگر کسی نتواند در آستانه‌ی تو بماند و در دامان تو سکونت نکند، طوفان‌های فتنه و آشوب، زندگی‌اش را ویران خواهد کرد.
یکباره جور و فتنهٔ عنان از جهان بتافت
تا صیت عدل و جود تو پا در رکاب کرد
هوش مصنوعی: ناگهان ناامنی و آشفتگی از دنیا برداشت و به‌جای آن، نام نیک و راست‌گویی تو به کمک آمد.
هر منصبی کز آصف و جم یادگار ماند
بازوی تو به تیغ و قلم اکتساب کرد
هوش مصنوعی: هر مقام و موقعیتی که از آصف و جم به یادگار مانده، تو با تلاش و زحمات خود به آن رسیدی و آن را با شمشیر و قلم به دست آوردی.
تیغ عدو شکافت تو گوئی چه جوهریست
کزوی به روز معرکه بحر اضطراب کرد
هوش مصنوعی: تیغ دشمن زخم زد و به نظر می‌رسد که چه گوهر با ارزشی از او سرچشمه گرفته که در روز جنگ، دریا را به اضطراب و آشفتگی درآورده است.
زخمش چه معجزیست که سرها به باد داد
برقش چه آتشیست که جانها کباب کرد
هوش مصنوعی: زخم او چقدر شگفت‌انگیز است که سرها را به باد می‌دهد و درخششش چقدر سوزان است که جان‌ها را می‌سوزاند.
هرک از در سؤال درآمد به پیش تو
کلک تو از کرم به عطایش جواب کرد
هوش مصنوعی: هرکس با سؤال به درگاه تو آمد، تو با سخاوت و مهربانی به او پاسخ دادی.
شاها طلوع اختر سعدیکه ناگهان
چون فتح و نصر روی به عالی جناب کرد
هوش مصنوعی: ای شاه، سپیده دم ستاره خوشبختی تو ناگهان مانند پیروزی و موفقیت بر چهره بلندمرتبه‌ات تابید.
چون ماه تو به منظر زیبا نهاد روی
چون جرم خور به برج حمل انقلاب کرد
هوش مصنوعی: زمانی که چهره زیبا و دلنشین تو در برابر دیدگان قرار می‌گیرد، مثل این است که جرم خورشید در برج حمل دچار تغییر و تحول می‌شود.
آن لحظه کو عزیمت ملک ظهور ساخت
دولت دو اسبه پیشتر از وی شتاب کرد
هوش مصنوعی: در آن لحظه که زمان سفر به سرزمین ظهور فرا رسید، دولت دو اسبه زودتر از او حرکت کرد.
تا بر سرش نثار کند دست روزگار
پر حقهٔ سپهر ز در خوشاب کرد
هوش مصنوعی: تا زمانی که بخت و روزگار، نیکی و خوبی را بر او نثار کنند، او در این دنیا به خوشی و خوشحالی زندگی می‌کند.
شد قدر آفتاب ز همنامیش بلند
زان روح چرخ تهنیت آفتاب کرد
هوش مصنوعی: آفتاب به خاطر هم‌نامی‌اش، جایگاهی بلند و مقام رفیع پیدا کرد و روح چرخ را به خوشحالی و تبریک وادار کرد.
در سایهٔ تو تا به ابد کامکار باد
خود بخت نیک در ازلش کامیاب کرد
هوش مصنوعی: در سایهٔ تو، تا پایان دنیا، خوشبختی و کامیابی رقم خورده است و سرنوشت خوب از ابتدا برایش مهیا شده است.
جاوید باد دولت و عمر تو وین دعا
ایزد به فضل و رحمت خود مستجاب کرد
هوش مصنوعی: امیدوارم که همیشه خوشبختی و عمر طولانی داشته باشی و این دعا به خواست خداوند به لطف و رحمتش برآورده شود.