گنجور

قصیدهٔ شمارهٔ ۵ - در مدح سلطان معزالدین اویس جلایری

دولت قرین دولت صاحبقران ماست
دنیا به کام پادشه کامران ماست
سلطان اویس آنکه صفات جلال او
بیرون ز حد وهم و خیال و گمان ماست
ای آنشهی که گر تو بگوئی روا بود
کافاق زنده کردهٔ فیض بیان ماست
بنیاد عدل محکم و بازوی دین قوی
از رای روشن و خرد خرده‌دان ماست
ارکان ظلم و قاعدهٔ جور منهدم
از سهم تیر و خنجر گیتی ستان ماست
روی زمین که غرقهٔ طوفان فتنه بود
امروز در حمایت گرز و سنان ماست
پشت و پناه خلق جهانی به امر خلق
احسان شامل و کرم بیکران ماست
دولت ملازمیست که با ما بزرگ شد
اقبال بنده‌ایست که از خاندان ماست
مفتاح ملک و ضامن ارزاق مرد و زن
شمشیر و تیر و خامهٔ گوهرفشان ماست
آنجا که از امور سپاهی سخن رود
نوک زبان تیغ و قلم ترجمان ماست
پیر و جوان متابع تدبیر ما شدند
تا رای پیر تابع بخت جوان ماست
خورشید پادشاه فلک شد از آنکه او
هر بامداد معتکف آستان ماست
اقبال پنج نوبت شاهی همی زند
اکنونکه هفت کشور عالم از آن ماست
از هر طرف که رایت ما جلوه میکند
تایید هم رکاب و ظفر هم‌عنان ماست
از فرش خاک برگذری تا فراز عرش
مردافکنی که پشت نماید کمان ماست
هر آرزو که خواسته‌ایم از خدای خویش
توفیق عهد کرده که آن در ضمان ماست
هرکس که هست در همه آفاق چون عبید
آسوده در حمایت حفظ و امان ماست
شاها زمان فتنه و آشوب و ظلم رفت
وامروز خوشترین زمانها زمان ماست
هنگام کین ز جملهٔ دشمن‌کشان ما
آوازهٔ بزرگی و نام و نشان ماست
ایزد دعای ما به کرم مستجاب کرد
زیرا دعای جان تو ورد زبان ماست

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دولت قرین دولت صاحبقران ماست
دنیا به کام پادشه کامران ماست
هوش مصنوعی: رفاه و نعمت با حکومت پادشاه بزرگ ما گره خورده است و زندگی به کام پادشاه موفق ماست.
سلطان اویس آنکه صفات جلال او
بیرون ز حد وهم و خیال و گمان ماست
هوش مصنوعی: سلطان اویس شخصی است که ویژگی‌های عظمت و بزرگی‌اش فراتر از تصور و اندیشه ماست.
ای آنشهی که گر تو بگوئی روا بود
کافاق زنده کردهٔ فیض بیان ماست
هوش مصنوعی: ای آن کسی که هرگاه تو بخواهی، حقایق و امور درست خواهد بود، زیرا این کلمات و توضیحات ماست که حیات و وجود بخشیده است.
بنیاد عدل محکم و بازوی دین قوی
از رای روشن و خرد خرده‌دان ماست
هوش مصنوعی: بنیاد عدالت استوار است و قدرت دین از اندیشه‌ای روشن و خردمندی به دست می‌آید.
ارکان ظلم و قاعدهٔ جور منهدم
از سهم تیر و خنجر گیتی ستان ماست
هوش مصنوعی: اجزای ظلم و اساس بی‌عدالتی از تأثیرات تیر و چاقوی ما در جهان نابود می‌شوند.
روی زمین که غرقهٔ طوفان فتنه بود
امروز در حمایت گرز و سنان ماست
هوش مصنوعی: امروز در جهانی که با مشکلات و آشفتگی‌ها روبه‌رو بود، ما با قدرت و اقتدار خود، آن را زیر نظر و حفاظت داریم.
پشت و پناه خلق جهانی به امر خلق
احسان شامل و کرم بیکران ماست
هوش مصنوعی: حمایت و پشتیبانی از مردم به‌واسطه‌ی دستور و اراده‌ی خداوند، همواره شامل لطف و بخشش بی‌نظیر اوست.
دولت ملازمیست که با ما بزرگ شد
اقبال بنده‌ایست که از خاندان ماست
هوش مصنوعی: رفاه و prosperity به ملازمی مربوط می‌شود که به مرور زمان با ما نیرومند شده است و خوشبختی، بنده‌ای است که از نسل ما می‌باشد.
مفتاح ملک و ضامن ارزاق مرد و زن
شمشیر و تیر و خامهٔ گوهرفشان ماست
هوش مصنوعی: کلید حکومت و تأمین‌کننده روزی مردان و زنان، شمشیر و تیر و همچنین قلمی است که جواهرات را می‌درخشد.
آنجا که از امور سپاهی سخن رود
نوک زبان تیغ و قلم ترجمان ماست
هوش مصنوعی: در جایی که درباره مسائل نظامی صحبت می‌شود، ما با زبان تند و تیز خود همچون تیغ و قلم، نظرات و تفکرات خود را بیان می‌کنیم.
پیر و جوان متابع تدبیر ما شدند
تا رای پیر تابع بخت جوان ماست
هوش مصنوعی: پیران و جوانان همه از روی فکر و تدبیر ما پیروی کردند، زیرا نظر و راهنمایی بزرگ‌ترها تحت تأثیر شانس و سرنوشت جوان ما قرار دارد.
خورشید پادشاه فلک شد از آنکه او
هر بامداد معتکف آستان ماست
هوش مصنوعی: خورشید به خاطر اینکه هر روز صبح در کنار ما و در آستان ما قرار می‌گیرد، به مقام پادشاهی آسمان‌ها دست یافته است.
اقبال پنج نوبت شاهی همی زند
اکنونکه هفت کشور عالم از آن ماست
هوش مصنوعی: اقبال در حال حاضر پنج بار تاج و تخت را می‌زند، زیرا اکنون هفت کشور جهان در اختیار ماست.
از هر طرف که رایت ما جلوه میکند
تایید هم رکاب و ظفر هم‌عنان ماست
هوش مصنوعی: هر جا که پرچم ما به اهتزاز در می‌آید، نشانه‌ای از تأیید و همراهی با ما و نشانه‌ای از پیروزی‌مان است.
از فرش خاک برگذری تا فراز عرش
مردافکنی که پشت نماید کمان ماست
هوش مصنوعی: برای رسیدن به اوج و عظمت، باید از زمین و مشکلات عبور کنی، چرا که ما در این مسیر می‌توانیم قدرتمندتر و تاثیرگذارتر شویم.
هر آرزو که خواسته‌ایم از خدای خویش
توفیق عهد کرده که آن در ضمان ماست
هوش مصنوعی: هر آرزویی که از خدا خواسته‌ایم، به ما این نوید داده شده که تحقق آن برعهده ماست و در امانت ما قرار دارد.
هرکس که هست در همه آفاق چون عبید
آسوده در حمایت حفظ و امان ماست
هوش مصنوعی: هر کسی که در دنیا وجود دارد، مانند عبید، در کنار ما در امنیت و محافظت قرار دارد و از آرامش بهره‌مند است.
شاها زمان فتنه و آشوب و ظلم رفت
وامروز خوشترین زمانها زمان ماست
هوش مصنوعی: در زمان‌های گذشته، اوضاع بسیار نابسامان و پر از مشکلات بود، اما اکنون زمان ما به عنوان بهترین دوران شناخته می‌شود.
هنگام کین ز جملهٔ دشمن‌کشان ما
آوازهٔ بزرگی و نام و نشان ماست
هوش مصنوعی: در زمان جنگ، خواست و اراده ما در برابر تمامی دشمنان، نشانه‌ای از عظمت و نام و نیکی ما است.
ایزد دعای ما به کرم مستجاب کرد
زیرا دعای جان تو ورد زبان ماست
هوش مصنوعی: خداوند با لطفش دعای ما را پذیرفت، زیرا درخواست و آرزوی ما برای جان تو همواره بر زبانمان جاری است.