گنجور

شمارهٔ ۴

رو وصال خدا طلب ای یار
بگذر از خویش و بگسل از اغیار
چشم جان برگشا ببین در دل
متجلی است جلوه دلدار
جان حجابست در ره جانان
خویشتن را از آن حجاب برآر
روبه پای حریف سرمستان
خوش بینداز این سرو دستار
دور بر دور نقطه توحید
خط کشان می درآی چون پرگار
موج و بحر و حباب هر سه یکیست
جز یکی نیست اندک و بسیار
وحده لاشریک له خواهی
خوش بشو گوش و بشنو اینگفتار
که همه صورتند و معنی او
وحده لااله الاهو
زاهدا چند باشی اندر خواب
رو وصالش بجان و دل دریاب
خوش بگو بر در سرای مغان
افتتح یامفتح الابواب
چشم دل باز کن ببین در دل
آفتاب منیر در مهتاب
یکزمان نزد ما درآ و نشین
در خرابات عشق مست و خراب
با لب لعل ساقی باقی
یکدو ساغر بنوش باده ناب
خوش درآ در کنار بحر و ببین
عین یکدیگرند موج و حباب
دل ز ظاهر چو رو بباطن کرد
آمد آندم بگوش جانش خطاب
که همه صورتند و معنی او
وحده لا اله الاهو
هرکه از خویشتن شود یکتا
ره برد در حریم او ادنی
گر کسی نور حق عیان بیند
دیده از دیدنش شود بینا
جمله او گشت و از خودی برخاست
هرکه بنشست یکزمان با ما
غرقه بحر بیکران گردید
هر حبابی که شد از آن دریا
تا بکی بند دی و فردائی
دی گذشت و نیامده فردا
ظاهر و باطن اول و آخر
یک مسماست این همه اسما
بزبان فصیح و لفظ ملیح
سر توحید میکنم انشا
که همه صورتند و معنی او
وحده لااله الاهو
در دلم عکس یار پیدا شد
سرپنهان همه هویدا شد
هر حبابی که بود از این دریا
چون بدریا رسید دریا شد
سر وحدت چو در دلم بنمود
دل حریم خدای یکتا شد
بی نشانش همه نشان گردید
دل ز صورت چو سوی معنا شد
غیر نور خدا نخواهد بود
دیده کو بنور بینا شد
لذت درد ما اگر جوئی
از دل دردمند شیدا شد
چون بذکر خدا شدم مشغول
در زبان این مقال گویا شد
که همه صورتند و معنی او
وحده لا اله الا هو
چون نهان تو در عیان دیدم
بی نشان تو در نشان دیدم
حق مطلق بدل هویدا شد
این منزه ز جسم و جان دیدم
از حجاب خودی شدم بکنار
بارها پرده درمیان دیدم
نور معنی واحد مطلق
درهمه صورتی عیان دیدم
میر سرمست لاابالی را
سرور جمله عاشقان دیدم
چون بذکر خدا شدم بینا
سرتوحید در زبان دیدم
که همه صورتند و معنی او
وحده لا اله الاهو
شاه دلدل سوار می بینم
صاحب ذوالفقار می بینم
دمبدم در تجلیات ظهور
جلوه روی یار می بینم
عکس صانع بجان و دل دیدم
صنعت کردگار می بینم
جز خدا نیست در نظر ما را
گر یکی در هزار می بینم
مذهب عاشقان قرار گرفت
دین خود برقرار می بینم
دوستان غرقه درمیان محیط
دشمنان در کنار می بینم
چون بدریای جان شدم پنهان
هر نفس آشکار می بینم
که همه صورتند و معنی او
وحده لا اله الا هو
ما مرایای عین اشیائیم
مظهر سر جمله اسمائیم
گاه فانی شویم و گه باقی
گاه پنهان و گاه پیدائیم
ما حریفان سید سرمست
بردر دیر باده پیمائیم
گاه عاشق شویم و گه معشوق
گاه مطلوب و گاه جویائیم
در خرابات عشق مست و خراب
فارغ از عیش دی و فردائیم
گه نشیب و گهی فراز شویم
گاه پستیم و گاه بالائیم
که همه صورتند معنی او
وحده لااله الا هو

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: ترجیع بند
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

رو وصال خدا طلب ای یار
بگذر از خویش و بگسل از اغیار
هوش مصنوعی: ای یار، برای رسیدن به وصال خدا تلاش کن و از خودت و دیگران فاصله بگیر.
چشم جان برگشا ببین در دل
متجلی است جلوه دلدار
هوش مصنوعی: چشمان خود را باز کن و ببین که در دل تو، تصویر و زیبایی معشوق نمایان است.
جان حجابست در ره جانان
خویشتن را از آن حجاب برآر
هوش مصنوعی: روح انسان مانند پرده‌ای است که در مسیر رسیدن به محبوب واقعی، یعنی جانان، قرار گرفته است. بنابراین، باید خود را از این پرده کنار بکشد و به سوی حقیقت و عشق الهی سفر کند.
روبه پای حریف سرمستان
خوش بینداز این سرو دستار
هوش مصنوعی: با اعتماد به نفس و شجاعت، به حریف خود نشان بده که می‌توانی بر او غلبه کنی و او را تحت‌تأثیر قرار دهی.
دور بر دور نقطه توحید
خط کشان می درآی چون پرگار
هوش مصنوعی: این جمله بیانگر این است که در پیرامون نقطه‌ای که به نوعی نماد یکتایی و وحدت است، حرکات و خط‌کشی‌هایی انجام می‌شود که مانند حرکت پرگار است. به عبارت دیگر، هر چیزی که در اطراف این نقطه وجود دارد، به نوعی تحت تأثیر آن یگانگی و مرکزیت قرار دارد و حرکت‌هایی در راستای آن صورت می‌گیرد.
موج و بحر و حباب هر سه یکیست
جز یکی نیست اندک و بسیار
هوش مصنوعی: موج، دریا و حباب همگی از یک منبع هستند و هیچ تفاوتی در اصل وجودشان نیست؛ فقط در مقدار و ظاهر با هم متفاوتند.
وحده لاشریک له خواهی
خوش بشو گوش و بشنو اینگفتار
هوش مصنوعی: تنها اوست و هم‌تا ندارد. اگر می‌خواهی خوشحال باشی، گوش کن و این سخن را بشنو.
که همه صورتند و معنی او
وحده لااله الاهو
هوش مصنوعی: همه چیزهایی که می‌بینیم، فقط ظاهری از او هستند و معنی واقعی او تنها و یگانه است که هیچ معبودی جز او وجود ندارد.
زاهدا چند باشی اندر خواب
رو وصالش بجان و دل دریاب
هوش مصنوعی: ای زاهد، تا کی می‌خوابی؟ به وصال و عشق او با جان و دل توجه کن و آن را درک کن.
خوش بگو بر در سرای مغان
افتتح یامفتح الابواب
هوش مصنوعی: به زیبا سخن بگو و به در خانه ی می‌فروشان خوش آمد بگویید تا درهای خوشبختی بر شما گشوده شود.
چشم دل باز کن ببین در دل
آفتاب منیر در مهتاب
هوش مصنوعی: چشم قلبت را باز کن و نور خورشید را در دل ماه ببین.
یکزمان نزد ما درآ و نشین
در خرابات عشق مست و خراب
هوش مصنوعی: به زودی به ما بپیوند و در جایی که عشق و دیوانگی حاکم است، آرام بگیر و از عواطف این دنیا سرمست شو.
با لب لعل ساقی باقی
یکدو ساغر بنوش باده ناب
هوش مصنوعی: ای باده‌پیمای زیبا، با لب‌های سرخ و دل‌انگیزت، بیایید دو جام از شراب خالص بنوشیم و از لذت آن بهره‌مند شویم.
خوش درآ در کنار بحر و ببین
عین یکدیگرند موج و حباب
هوش مصنوعی: به آرامی کنار دریا برو و تماشا کن که موج و حباب چقدر به یکدیگر شباهت دارند.
دل ز ظاهر چو رو بباطن کرد
آمد آندم بگوش جانش خطاب
هوش مصنوعی: وقتی دل از ظاهر دنیا به باطن و حقیقت درون خود توجه می‌کند، در آن لحظه صدایی از درونش می‌شنود که او را خطاب قرار می‌دهد.
که همه صورتند و معنی او
وحده لا اله الاهو
هوش مصنوعی: همه اشیاء و موجودات تنها جلوه‌هایی از او هستند، و در واقع او تنها وجود حقیقی و یکتاست که هیچ معبودی جز او نیست.
هرکه از خویشتن شود یکتا
ره برد در حریم او ادنی
هوش مصنوعی: هر کسی که از خود و هویت خویش جدا شود و به یگانگی برسد، به درون مکان مقدس او راه پیدا می‌کند.
گر کسی نور حق عیان بیند
دیده از دیدنش شود بینا
هوش مصنوعی: اگر کسی حقیقت و روشنایی الهی را ببیند، چشمانش از دیدن آن روشن و بینا می‌شود.
جمله او گشت و از خودی برخاست
هرکه بنشست یکزمان با ما
هوش مصنوعی: هر کسی که زمانی با ما نشسته است، از خود گذشته و به حقیقت پیوسته است.
غرقه بحر بیکران گردید
هر حبابی که شد از آن دریا
هوش مصنوعی: هر حبابی که از دریا جدا می‌شود، در نهایت به عمق و وسعت بی‌پایان دریا می‌پیوندد.
تا بکی بند دی و فردائی
دی گذشت و نیامده فردا
هوش مصنوعی: تا کی باید در قید و بند دیروز و فردا باشیم؟ دیروزی که گذشت و فردایی که هنوز نیامده است.
ظاهر و باطن اول و آخر
یک مسماست این همه اسما
هوش مصنوعی: ظاهر و باطن هر چیزی در ابتدا و انتها به یک حقیقت واحد اشاره دارند، و این همه نام‌های مختلف فقط نشان‌دهنده‌ی همان حقیقت هستند.
بزبان فصیح و لفظ ملیح
سر توحید میکنم انشا
هوش مصنوعی: با بیانی زیبا و دلنشین موضوع یکتاپرستی را مطرح می‌کنم.
که همه صورتند و معنی او
وحده لااله الاهو
هوش مصنوعی: همه موجودات دارای ظاهرند، اما حقیقت و معنای آنها تنها یکی است و او همان خدای یگانه است.
در دلم عکس یار پیدا شد
سرپنهان همه هویدا شد
هوش مصنوعی: در دل من تصویر محبوب آشکار شد و همه چیز به طور واضح نمایان شد.
هر حبابی که بود از این دریا
چون بدریا رسید دریا شد
هوش مصنوعی: هر حبابی که از این دریا به دریا می‌رسد، در نهایت به دریا تبدیل می‌شود.
سر وحدت چو در دلم بنمود
دل حریم خدای یکتا شد
هوش مصنوعی: وقتی محبت و عشق به خداوند در دل من نمایان شد، دل من به مکان مقدس خداوند یکتا تبدیل گردید.
بی نشانش همه نشان گردید
دل ز صورت چو سوی معنا شد
هوش مصنوعی: دل از ظاهر و شكل فریبنده باز می‌گردد و به سوی معنا و حقیقت روی می‌آورد. وقتی دل از نشانه‌های ظاهری دست می‌کشد، همه چیز در درونش به نشانه‌ای از معنای عمیق‌تر تبدیل می‌شود.
غیر نور خدا نخواهد بود
دیده کو بنور بینا شد
هوش مصنوعی: به جز نور خدا، هیچ چیز دیگری نمی‌تواند چشمی را که بینایی پیدا کرده است، روشن کند.
لذت درد ما اگر جوئی
از دل دردمند شیدا شد
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی لذت درد ما را درک کنی، باید به دل عاشق و دردمند ما توجه کنی.
چون بذکر خدا شدم مشغول
در زبان این مقال گویا شد
هوش مصنوعی: وقتی که به یاد خدا بودم و مشغول ذکر او شدم، این کلمات خود به خود بر زبانم جاری شد.
که همه صورتند و معنی او
وحده لا اله الا هو
هوش مصنوعی: همه چیز در این جهان چهره‌هایی هستند که نشان‌دهنده‌ی یک حقیقت واحد هستند و آن حقیقت یکتاست که هیچ معبودی جز او نیست.
چون نهان تو در عیان دیدم
بی نشان تو در نشان دیدم
هوش مصنوعی: وقتی تو را در ظاهر دیدم، در حقیقت وجود تو را که پنهان بود، به وضوح درک کردم.
حق مطلق بدل هویدا شد
این منزه ز جسم و جان دیدم
هوش مصنوعی: حقیقت بی‌نهایت و لایتناهی خودش را آشکار ساخت و من، که از جسم و جان پاک هستم، این را مشاهده کردم.
از حجاب خودی شدم بکنار
بارها پرده درمیان دیدم
هوش مصنوعی: به خاطر خودخواهی و ego ام، چندین بار از حجاب و پرده‌ها گذشتم و در دل، حقیقت را دیدم.
نور معنی واحد مطلق
درهمه صورتی عیان دیدم
هوش مصنوعی: من نور را که همان معنای واحد مطلق است، در تمام اشکال و صورت‌ها به وضوح مشاهده کردم.
میر سرمست لاابالی را
سرور جمله عاشقان دیدم
هوش مصنوعی: من مرد شراب‌خور و بی‌ملاحظه‌ای را دیدم که رهبر و محبوب همه عاشقان است.
چون بذکر خدا شدم بینا
سرتوحید در زبان دیدم
هوش مصنوعی: زمانی که به یاد خدا افتادم، بینایی‌ام زنده شد و وحدت او را در کلام خود مشاهده کردم.
که همه صورتند و معنی او
وحده لا اله الاهو
هوش مصنوعی: همه چیزها ظاهر و شکل دارند، اما حقیقت و معنی اصلی تنها اوست که هیچ معبودی جز او نیست.
شاه دلدل سوار می بینم
صاحب ذوالفقار می بینم
هوش مصنوعی: در اینجا کسی را می‌بینم که دلش شاد و سرزنده است و به نوعی بر اسب زندگی سوار است. او به شدت قوی و با اراده به نظر می‌رسد، مانند کسی که دارای قدرت و تسلط فراوانی است.
دمبدم در تجلیات ظهور
جلوه روی یار می بینم
هوش مصنوعی: هر لحظه در زیبایی‌های دنیا، حضور چهره محبوبم را حس می‌کنم.
عکس صانع بجان و دل دیدم
صنعت کردگار می بینم
هوش مصنوعی: من در جان و دل خود تصویری از خالق دیدم و آثار آفرینش او را مشاهده می‌کنم.
جز خدا نیست در نظر ما را
گر یکی در هزار می بینم
هوش مصنوعی: در دید ما تنها خدا وجود دارد و اگر هم فردی را در میان دیگران ببینیم، او تنها یکی از هزاران نفر است.
مذهب عاشقان قرار گرفت
دین خود برقرار می بینم
هوش مصنوعی: عشق و محبت برای عاشقان به مانند یک دین معتبر است که آنها در آن آرامش و استواری را احساس می‌کنند.
دوستان غرقه درمیان محیط
دشمنان در کنار می بینم
هوش مصنوعی: دوستانم را در وسط محیطی پر از دشمنان می‌بینم که به شدت درگیر هستند.
چون بدریای جان شدم پنهان
هر نفس آشکار می بینم
هوش مصنوعی: وقتی به عمق وجودم پی بردم و به درون خودم نفوذ کردم، هر لحظه به وضوح حقایق را مشاهده می‌کنم.
که همه صورتند و معنی او
وحده لا اله الا هو
هوش مصنوعی: همه چیز ظاهری دارد و حقیقت آن فقط اوست، او که یگانه و بی‌همتا است و جز او خدایی نیست.
ما مرایای عین اشیائیم
مظهر سر جمله اسمائیم
هوش مصنوعی: ما آینه‌هایی از حقیقت اشیاء هستیم و مظهر همه نام‌ها و صفات الهی هستیم.
گاه فانی شویم و گه باقی
گاه پنهان و گاه پیدائیم
هوش مصنوعی: گاهی ناپدید می‌شویم و گاهی نمایان، گاهی به دنیا می‌آییم و گاهی از دنیا می‌رویم.
ما حریفان سید سرمست
بردر دیر باده پیمائیم
هوش مصنوعی: ما هم‌قطاران سید سرمست در کنار میخانه مشغول نوشیدن و شادی‌ایم.
گاه عاشق شویم و گه معشوق
گاه مطلوب و گاه جویائیم
هوش مصنوعی: گاهی ما خود عاشق می‌شویم و گاهی دیگران را معشوق می‌دانیم، گاهی فرد مورد علاقه را در جستجو داریم و گاهی خودمان خواسته می‌شویم.
در خرابات عشق مست و خراب
فارغ از عیش دی و فردائیم
هوش مصنوعی: در میخانه عشق، غرق شوق و سرمستی هستیم و از لذت‌های دیروز و فردا بی‌خبر و بی‌اعتنا هستیم.
گه نشیب و گهی فراز شویم
گاه پستیم و گاه بالائیم
هوش مصنوعی: گاهی در مسیر زندگی پایین می‌رویم و گاهی بالا، به عبارتی دیگر در زندگی روزهای خوب و بد داریم.
که همه صورتند معنی او
وحده لااله الا هو
هوش مصنوعی: تمام موجودات ظاهری در واقع فقط تجلیاتی از یک حقیقت واحد هستند و آن حقیقت جز او هیچ کجا وجود ندارد.