گنجور

بخش ۲۰ - آشتی کردن روز با شب و مدح شاه

روز چون شب به عذر سر بنهاد
او هم افگند شیوه‌ای بنیاد
گفت: «هستی تو یار دیرینه
محرم روزگار دیرینه
سخنی بود در میان قایم
من و تو هر دو مدعی دایم
به نهایت رسید و غایت کار
کردی اقرار بعد چند انکار
پس به انصاف مستحق گشتی
چون سپردی به حق مُحِق گشتی
دوستار توام چرا دانی
که به روز عدوی شه مانی
نسبتی باشدت به روی سیاه
با سواد خط مبارک شاه
سر گیسوی ست پرچم او
که شبی دیگر است بر خم او
کله پرچمش چو باز شود
راست چون زلف تو دراز شود
رنگ انگور مطبخی داری
لاجرم دست و دل سخی داری
کار ما نیست جز دعاگویی
بندگی کردن و رضاجویی
دست بردار و گو به صدق آمین
ایزدت حافظ و نصیر و معین»

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: مصطفی علیزاده و دوستان

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

روز چون شب به عذر سر بنهاد
او هم افگند شیوه‌ای بنیاد
هوش مصنوعی: در روزی که مانند شب آرام و خاموش بود، او نیز سرش را به زیر انداخت و روشی جدید را شروع کرد.
گفت: «هستی تو یار دیرینه
محرم روزگار دیرینه
هوش مصنوعی: او گفت: «تو دوست قدیمی و آشنای دوران‌های گذشته هستی.»
سخنی بود در میان قایم
من و تو هر دو مدعی دایم
هوش مصنوعی: در میان ما دو نفر، صحبت‌هایی وجود دارد که هر یک از ما به طور مداوم خود را در حق بودن برتر می‌دانیم و از حق خود سخن می‌گوییم.
به نهایت رسید و غایت کار
کردی اقرار بعد چند انکار
هوش مصنوعی: کار به پایان رسید و تو سرانجام به حقیقتی که انکارش می‌کردی، اعتراف کردی.
پس به انصاف مستحق گشتی
چون سپردی به حق مُحِق گشتی
هوش مصنوعی: بنابراین وقتی به حق و انصاف رفتار کنی، مستحق می‌شوی و وقتی حق را به صاحبش می‌سپاری، به حق رسیده‌ای.
دوستار توام چرا دانی
که به روز عدوی شه مانی
هوش مصنوعی: من عاشق تو هستم؛ چرا نمی‌دانی که در روز دشمنی، تو هنوز در دلم جا داری؟
نسبتی باشدت به روی سیاه
با سواد خط مبارک شاه
هوش مصنوعی: یک ارتباطی بین چهره سیاه با نوشته‌ای از خط زیبا و پرمعنا که متعلق به شاه است، وجود دارد.
سر گیسوی ست پرچم او
که شبی دیگر است بر خم او
هوش مصنوعی: موهای بلند او مانند پرچمی است که در شب دیگر به حالت خمیده‌ای در آمده است.
کله پرچمش چو باز شود
راست چون زلف تو دراز شود
هوش مصنوعی: وقتی پرچمش به دقت بلند شود، مانند موهای دراز و زیبایت خواهد شد.
رنگ انگور مطبخی داری
لاجرم دست و دل سخی داری
هوش مصنوعی: تو به واسطه رنگ انگور که داری، به طور طبیعی دارای دلی بخشنده و سخاوتمند هستی.
کار ما نیست جز دعاگویی
بندگی کردن و رضاجویی
هوش مصنوعی: وظیفه ما تنها دعا کردن، بندگی کردن و جلب رضایت است.
دست بردار و گو به صدق آمین
ایزدت حافظ و نصیر و معین»
هوش مصنوعی: از درخواست خود دست بکش و با صداقت بگو که خداوند حافظ و ناصر و راهنما توست.