گنجور

شمارهٔ ۷۴۹

بر ما گر اعتراض کند مدّعی چه باک
بر آستانِ دوست مقیمیم هم چو خاک
عین الیقین معاینه می بین و دور باش
هم چون من از وساوسِ تشبیه و اشتکاک
چنگال در مزن به گریبانِ ما گریز
از زمره یی که دامنِ عفّت زدند چاک
عاقل نشد هنوز برین امتحان محیط
تا عشق از برایِ چه آمد درین مغاک
تا دفعِ شبه و شرک کند ورنه لامحال
وحدت نیامده ست و نیاید در اشتراک
ما را مبر به دعوتِ اصحابِ خودپرست
در قالبِ پلید نگنجد روانِ پاک
در خانه مرغ را نبود قدرتِ عقاب
در آب لوک را نبود حّدِ بیسراک
هر کس به اصل میل کد پیش بین و عقل
ما را چو بازگشت به عشق است نیست باک
هم عاقبت به مرکزِ خود بازگردد آب
هر چند کز سَمَک بردش ابر بر سماک
خو کن به بی نوایی و عزلت نزاریا
آری که خانه سوز بود عشقِ سوزناک
مردانه باش در صفِ تسلیمِ غازیان
عشقت مگر به تیغِ محبّت کند هَلاک

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: مصطفی علیزاده و دوستان

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بر ما گر اعتراض کند مدّعی چه باک
بر آستانِ دوست مقیمیم هم چو خاک
هوش مصنوعی: اگر کسی بر ما اعتراض کند، چه اهمیتی دارد؟ ما در آستان دوست مانند خاک ثابت و پایدار هستیم.
عین الیقین معاینه می بین و دور باش
هم چون من از وساوسِ تشبیه و اشتکاک
هوش مصنوعی: به وضوح حقیقت را مشاهده کن و از نگرانی‌های ناشی از شباهت‌ها و تداخل‌ها، مانند من که دور هستم، فاصله بگیر.
چنگال در مزن به گریبانِ ما گریز
از زمره یی که دامنِ عفّت زدند چاک
هوش مصنوعی: دستت را بر گلوی ما نگذار و از جمعیتی که عفت خود را زیر پا گذاشته‌اند، دوری کن.
عاقل نشد هنوز برین امتحان محیط
تا عشق از برایِ چه آمد درین مغاک
هوش مصنوعی: هنوز کسی که عاقل باشد به این آزمون بزرگ پی نبرده است، که عشق چرا در این دنیای پر از مشکلات و گرفتاری‌ها به وجود آمده است.
تا دفعِ شبه و شرک کند ورنه لامحال
وحدت نیامده ست و نیاید در اشتراک
هوش مصنوعی: برای زدودن شک و شرک، باید بدانیم که وحدت حقیقی نه در گذشته وجود داشته و نه در آینده برخواهدآمد، مگر اینکه در میان اشتراکات فهمیده شود.
ما را مبر به دعوتِ اصحابِ خودپرست
در قالبِ پلید نگنجد روانِ پاک
هوش مصنوعی: ما را به دعوت افراد خودخواه و خودپرست نبر، زیرا روح پاک ما در چارچوب پلید آن‌ها جا نمی‌گیرد.
در خانه مرغ را نبود قدرتِ عقاب
در آب لوک را نبود حّدِ بیسراک
هوش مصنوعی: در خانه، مرغ قدرت پرواز عقاب را ندارد و در آب، لوک نمی‌تواند به اندازه بیسراک شنا کند.
هر کس به اصل میل کد پیش بین و عقل
ما را چو بازگشت به عشق است نیست باک
هوش مصنوعی: هر کسی که به ریشه و ذات خود رجوع کند و به خرد و بصیرت خود توجه کند، وقتی به عشق بازگردد، دیگر نگران و بیمناک نیست.
هم عاقبت به مرکزِ خود بازگردد آب
هر چند کز سَمَک بردش ابر بر سماک
هوش مصنوعی: آب، هرچند که به وسیله ابر به دور دست‌ها برود، در نهایت به منبع خود برمی‌گردد.
خو کن به بی نوایی و عزلت نزاریا
آری که خانه سوز بود عشقِ سوزناک
هوش مصنوعی: به زندگی ساده و دور از مردم عادت کن، زیرا عشق عمیق و سوزان مانند آتش است که می‌تواند خانه را بسوزاند.
مردانه باش در صفِ تسلیمِ غازیان
عشقت مگر به تیغِ محبّت کند هَلاک
هوش مصنوعی: مردانه و با اراده باش و در صفِ تسلیم عاشقان قرار بگیر، تا اینکه عشق تو به قدری قوی باشد که قلبت را تحت تأثیر قرار دهد و از پای درآورد.