گنجور

شمارهٔ ۵

دانی چه مصلحت را بل غاغ شد بخارا
تا این ستیزه گاران بی دل کنند مارا
زین قوم در خراسان الاّ بلا نخیزد
شکلی کنید و دفعی بنشستن بلا را
گفتم از آن جماعت یاری به چنگم آید
آن دل که داشتم نیز از دست شد قضا را
یاری چنان که باید دیدم ولی دریغا
گر التفات کردی در عشق مبتلا را
ترکی که گر به دعوی از خانقه در آید
از دین و دل بر آرد پیران پارسا را
گر زلف تاب داده باز افکند به گردن
از نافه ی نغوله مشکین کند صبا را
گر فرق او ببیند بالای ماه رویش
خط در کشد منجّم بر چرخ استوا را
در ملک خوب رویی آخر چه کم بباشد
گر بوسه یی ببخشد خشنودی خدا را
زر باید ای نزاری تا کی خروش و زاری
تمکین نمی کند کس درویش بینوا را

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: مصطفی علیزاده و دوستان

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دانی چه مصلحت را بل غاغ شد بخارا
تا این ستیزه گاران بی دل کنند مارا
هوش مصنوعی: می‌دانی که چه نیازی است که بخارا به وجود آمد تا این دشمنان بی‌اعتنا ما را از دل سرد کنند؟
زین قوم در خراسان الاّ بلا نخیزد
شکلی کنید و دفعی بنشستن بلا را
هوش مصنوعی: از این قوم در خراسان جز بدی نخواهد بود، پس صورت‌هایی برگزینید و از نشستن بر بلا جلوگیری کنید.
گفتم از آن جماعت یاری به چنگم آید
آن دل که داشتم نیز از دست شد قضا را
هوش مصنوعی: گفتم از آن گروه کسی کمکم خواهد کرد، اما آن دل که داشتم نیز دیگر در دسترس نیست و سرنوشت اینگونه رقم خورد.
یاری چنان که باید دیدم ولی دریغا
گر التفات کردی در عشق مبتلا را
هوش مصنوعی: دوستی را که شایسته بود دیدم، اما افسوس که اگر به حال عاشق مبتلا توجه می‌کردی، وضعیتش فرق می‌کرد.
ترکی که گر به دعوی از خانقه در آید
از دین و دل بر آرد پیران پارسا را
هوش مصنوعی: اگر کسی از خانقاه برای دعوا و جدل وارد شود، به راحتی می‌تواند دین و دل پارسایان را تحت تأثیر قرار دهد.
گر زلف تاب داده باز افکند به گردن
از نافه ی نغوله مشکین کند صبا را
هوش مصنوعی: اگر زلف مجعد و زیبای تو دوباره به گردن بیفتد، نسیم صبحگاهی بوی خوش مشک را از آن خواهد گرفت.
گر فرق او ببیند بالای ماه رویش
خط در کشد منجّم بر چرخ استوا را
هوش مصنوعی: اگر کسی ببیند که چهره او مانند ماه است، به اندازه‌ای زیبایی دارد که به عنوان یک ستاره‌شناس می‌تواند بر روی زمین خطی در آسمان رسم کند.
در ملک خوب رویی آخر چه کم بباشد
گر بوسه یی ببخشد خشنودی خدا را
هوش مصنوعی: در سرزمین محبوبی، چه چیزی از ارزش و زیبایی کاسته می‌شود اگر لبخندی یا بوسه‌ای به کسی هدیه شود که رضایت خدا را به همراه دارد.
زر باید ای نزاری تا کی خروش و زاری
تمکین نمی کند کس درویش بینوا را
هوش مصنوعی: برای به دست آوردن طلا و ثروت، دیگر تا چه زمانی باید فریاد بزنی و شکایت کنی؟ هیچ کس به حال این درویش بیچاره توجهی نمی‌کند و به او کمکی نمی‌رساند.

حاشیه ها

1396/06/31 14:08
محمد

آیا در مصرع اول بیت اول کلمۀ «بلغاک» صحیح‌تر نیست؟ به معنی غوغا؟

1396/08/09 22:11

سلام
بسیار عالی و زیبا

1398/12/10 01:03
سعادت

معنای استوا در این غزل چیست ؟؟؟