شمارهٔ ۴۶
هرگز مه آزمای دگر آزموده را
زیرا محل بوده نباشد نبوده را
گر جاهلی ستایش جاهل کند ولی
نتوان ستود پیش خرد ناستوده را
بر هر کس اعتماد مکن زان که هرزه گوی
باور نکن که باز نگوید شنوده را
جانش بکاهد ار ندهی رخصتش به گفت
نتوان خموش داشت سخن بر فزوده را
قلاب را اگر ز خیانت گریز نیست
صرّاف نیک داند از زر، زدوده را
معقولِ عقل نیست که صرّاف چشم باز
با سرمه نسبتی دهد انگشتِ سوده را
خوش وقت عارفان محقق که نزدشان
چندان محل نباشد این خاکِ توده را
گه گه به گوش مالِ ادب بهرِ انتباه
واخواست واجب است تغافل نموده را
شمارهٔ ۴۵: وقتی ز ما یاد آمدی هر هفته یی آن ماه راشمارهٔ ۴۷: کیست که چاره ای کند جانِ به لب رسیده را
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: مصطفی علیزاده و دوستان
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
هرگز مه آزمای دگر آزموده را
زیرا محل بوده نباشد نبوده را
هوش مصنوعی: هرگز در امتحان دیگری که قبلاً تجربه شده است، تردید نکن، زیرا جایی که قبلاً امتحان شده، دیگر ارزشی ندارد و نمیتواند نادرست را درست نشان دهد.
گر جاهلی ستایش جاهل کند ولی
نتوان ستود پیش خرد ناستوده را
هوش مصنوعی: اگر کسی بیخود و نادان باشد، ممکن است نادانی دیگر را تحسین کند، اما نمیتوان انسان خردمند را به خاطر کار نادرستش ستود.
بر هر کس اعتماد مکن زان که هرزه گوی
باور نکن که باز نگوید شنوده را
هوش مصنوعی: به هر کسی اعتماد نکن، زیرا ممکن است کسانی که بی دلیل صحبت میکنند، وجاهتی نداشته باشند و ممکن است پس از صحبت کردن دوباره حرفهایشان را بهراحتی تغییر دهند.
جانش بکاهد ار ندهی رخصتش به گفت
نتوان خموش داشت سخن بر فزوده را
هوش مصنوعی: اگر اجازه ندهی که دلش را آرام کند، جانش به درد میآید و نمیتواند سکوت کند؛ او حتی بر حرفهایش هم میافزاید.
قلاب را اگر ز خیانت گریز نیست
صرّاف نیک داند از زر، زدوده را
هوش مصنوعی: اگر نمیتوانی از خیانت بگریزی، پس طلا فروشی که در کارش ماهر است، به خوبی میداند که طلا تمیز شده چیست.
معقولِ عقل نیست که صرّاف چشم باز
با سرمه نسبتی دهد انگشتِ سوده را
هوش مصنوعی: نمیتوان انتظار داشت که کسی با چشمانی باز و با دقت، به انگشت سیاه و کثیف ارتباطی بدهد، چرا که عقل و منطق این را نمیپذیرد.
خوش وقت عارفان محقق که نزدشان
چندان محل نباشد این خاکِ توده را
هوش مصنوعی: عارفان واقعی خوشحالند که در میانسالی زندگی، به موضوعات مادی و دنیوی توجه چندانی ندارند و خیلی به این دنیای خاکی و مادی اهمیت نمیدهند.
گه گه به گوش مالِ ادب بهرِ انتباه
واخواست واجب است تغافل نموده را
هوش مصنوعی: گاه به دلایل مختلف، رعایت ادب و آداب اجتماعی بسیار لازم است و در چنین مواقعی، لازم است که توجه و هوشیاری داشته باشیم و از نادیده گرفتن نکات مهم خودداری کنیم.