گنجور

شمارهٔ ۳۴۳

اگر فراق نباشد چه دوزخ و چه بهشت
چو اصل صورت معنی بود چه خوب و چه زشت
اگر نه بی تو بمانم چه ترسم از دوزخ
وگر نه روی تو بینم چه می کنم ز بهشت
نه واقفم متقبل نه جاهلم منکر
نه اهل مسجد و محراب و کعبه و نه کنشت
کنشت و کعبه تعلق به وجه صدق کند
رواست از همه جانب نیاز پاک سرشت
کجاست خواجه مجال تصرف اندر غیب
که داند آن که قضا بر سر من و تو نوشت
به آن که آمده ای رغبتت بر آن دارد
به جهد تو نشود مهره ی بلور انگشت
طمع مکن که به کوشش درست باز آید
به جای خویش چو از کالبد برون شد خشت
ولی شرایط ما نیست نا امید شدن
که هیچ بنده به یک بار نا امید نگشت
نزاریا به نفس تازه دار جان امید
که صد هزار درود و یکی ز جمله نکشت

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: مصطفی علیزاده و دوستان

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

اگر فراق نباشد چه دوزخ و چه بهشت
چو اصل صورت معنی بود چه خوب و چه زشت
هوش مصنوعی: اگر جدایی و دوری وجود نداشته باشد، نه بهشتی وجود دارد و نه دوزخی. چون وقتی اصل و ماهیت چیزها مشخص می‌شود، زیبایی و زشتی هر چیز معنا پیدا می‌کند.
اگر نه بی تو بمانم چه ترسم از دوزخ
وگر نه روی تو بینم چه می کنم ز بهشت
هوش مصنوعی: اگر بدون تو بمانم، از آتش دوزخ نمی‌ترسم و اگر روی تو را نبینم، بهشت هم برایم معنایی ندارد.
نه واقفم متقبل نه جاهلم منکر
نه اهل مسجد و محراب و کعبه و نه کنشت
هوش مصنوعی: من نه به خوبی می‌دانم و نه کاملاً بی‌خبرم، نه اهل عبادت و نماز هستم و نه ارتباطی با مکان‌های مقدس دارم.
کنشت و کعبه تعلق به وجه صدق کند
رواست از همه جانب نیاز پاک سرشت
هوش مصنوعی: محل عبادت و کعبه برای کسانی است که با صداقت و به دور از نیازهای دنیوی به خدا روی می‌آورند. این افراد از هر طرف به خاطر طبع پاک خود به این مکان‌ها نیاز دارند و این موضوع بر آن‌ها اطلاق می‌شود.
کجاست خواجه مجال تصرف اندر غیب
که داند آن که قضا بر سر من و تو نوشت
هوش مصنوعی: کجاست آن کسی که بتواند در امور پنهان نفوذ کند؟ چه کسی می‌داند که سرنوشت ما چه را برای ما رقم زده است؟
به آن که آمده ای رغبتت بر آن دارد
به جهد تو نشود مهره ی بلور انگشت
هوش مصنوعی: کسی که به تو علاقه‌مند است، تلاش نمی‌کند تا تو را به عنوان یک چیز شکستنی و ظریف در نظر بگیرد.
طمع مکن که به کوشش درست باز آید
به جای خویش چو از کالبد برون شد خشت
هوش مصنوعی: انتظار نداشته باش که با تلاش و کوشش بتوانی چیزی را که از دست رفته به حالت اول برگردانی، زیرا وقتی چیزی از میان برود، بازگشت آن هم ممکن نیست.
ولی شرایط ما نیست نا امید شدن
که هیچ بنده به یک بار نا امید نگشت
هوش مصنوعی: ولی وضعیت ما طوری نیست که ناامید شویم، چون هیچ انسانی هرگز به یک بار ناامیدی دچار نشده است.
نزاریا به نفس تازه دار جان امید
که صد هزار درود و یکی ز جمله نکشت
هوش مصنوعی: به خودت امید داشته باش و نفس را تازه کن، زیرا ممکن است سلام‌های زیادی به تو برسد و یکی از آنها جان تو را نجات دهد.