شمارهٔ ۳۴۰
بر دست چون بود می و صبح و کنار کشت
با دوستان همدم و یاران خوش جهشت
گر بشنوی وگرنه به احکام معنوی
اینک کنار کوثر و اینک در بهشت
با جاهلان معامله در بحث معرفت
باشد چنان که بر سر جیحون زنند خشت
خرم وجود ساقی شب خیز خوش نشین
کز باقی شبانه به ما باقیی بهشت
ماییم و احتمال ملامت گر و وبال
نیکو خصال را چه تعلق به بد سرشت
گر حق نکو کند به جهودان خیبری
در اختصاص کعبه ی مطلق شود کنشت
بر عفو غافرست معوّل نه بر عمل
نزدیک ما چه خیر و چه شرّ و چه خوب و زشت
این نام بس مرا که خریدار یوسفم
من پای مرد دارم و آن زال دست رشت
آزاد کرده ایست نزاری ز ابتدا
وین شرط نامه کاتبِ وحی از ازل نوشت
جز پهلوی نشاید و تسلیم عشق را
در خورد پهلوی نبود مردم وبشت
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: مصطفی علیزاده و دوستان
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
بر دست چون بود می و صبح و کنار کشت
با دوستان همدم و یاران خوش جهشت
هوش مصنوعی: وقتی در یک صبح زیبا، در کنار کشتزار، با دوستان و یاران خوب و شاداب هستی و در دستت جامی از شراب است، لذت را تجربه کن.
گر بشنوی وگرنه به احکام معنوی
اینک کنار کوثر و اینک در بهشت
هوش مصنوعی: اگر گوش بدهی یا نه، به قوانین معنوی توجه کن. اکنون در کنار کوثر هستی و اکنون در بهشت.
با جاهلان معامله در بحث معرفت
باشد چنان که بر سر جیحون زنند خشت
هوش مصنوعی: با افراد نادان و بیخبر در مسائل عقلی و معرفتی بحث نکن، مثل اینکه بر روی آب، آجر بیندازی؛ چون نتیجهای نخواهد داشت.
خرم وجود ساقی شب خیز خوش نشین
کز باقی شبانه به ما باقیی بهشت
هوش مصنوعی: وجود خوش آنگاه که ساقی در شب بخوابد، لطف و خوشی را به وجود میآورد. او از باقی شب، بر ما نمایانگر بهشتی است که در دل تاریکیها به ما لبخند میزند.
ماییم و احتمال ملامت گر و وبال
نیکو خصال را چه تعلق به بد سرشت
هوش مصنوعی: ما هستیم و ممکن است مورد سرزنش قرار بگیریم، اما چه مشکلی دارد اگر با نیکوخویی و فضیلت همراه باشیم، در حالی که کسانی با بدخویی ارتباط ندارند.
گر حق نکو کند به جهودان خیبری
در اختصاص کعبه ی مطلق شود کنشت
هوش مصنوعی: اگر حق خوب عمل کند، یهودیان خیبر نیز مختص کعبهی مطلق خواهند شد.
بر عفو غافرست معوّل نه بر عمل
نزدیک ما چه خیر و چه شرّ و چه خوب و زشت
هوش مصنوعی: به بخشایش و رحمت خدا تکیه کنیم، نه به عمل خود؛ زیرا در نزد ما خوبی و بدی، زیبا و نازیبا هر دو وجود دارد.
این نام بس مرا که خریدار یوسفم
من پای مرد دارم و آن زال دست رشت
هوش مصنوعی: من به نام یوسف معروف هستم و کسی هستم که او را خریدهام. من از طرفی دارای پا و پایهای محکم هستم و از طرف دیگر کسی مانند زال در دسترسم است که به من کمک میکند.
آزاد کرده ایست نزاری ز ابتدا
وین شرط نامه کاتبِ وحی از ازل نوشت
هوش مصنوعی: تو از ابتدا مرا آزاد ساختهای و این شرط و قرار، از سوی کاتب وحی از ابتدا نوشته شده است.
جز پهلوی نشاید و تسلیم عشق را
در خورد پهلوی نبود مردم وبشت
هوش مصنوعی: تنها عشق و پذیرش آن است که قابل احترام و ارزشمند است و هیچ چیز دیگری مانند آن نمیتواند قدرت و جذابیت داشته باشد. پس از عشق نباید سرپیچی کرد و تسلیم شدن در عشق، نشان از بزرگی و شناخت آن است.

حکیم نزاری