گنجور

شمارهٔ ۱۳۶۰

بتی در خیمه ی دیدم چو ماهی
که بازو کرده بر رخ تکیه گاهی
سهی سروی و بر سرو آفتابی
قبایی در برو بر سر کلاهی
شکر پاسخ لبی کوثر دهانی
نشسته بر لبِ کوثر سیاهی
سوادِ زلفِ دل گیرش همانا
مرا روشن کند رویی و راهی
اگر در قدرِ درویشی فزاید
چه کم گردد ز حسنِ پادشاهی
شود حاصل ثوابی بی عظیمش
به رحمت گر کند درمانگاهی
نمی ترسد ز دودِ سینه ی من
که صد خرمن بسوزانم به آهی
خیالِ ماهِ رویش ایستاده
موکّل بر سرم چون وام خواهی
نزاری را بخواهد کُشت آخر
چه می خواهی ز خونِ بی گناهی

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: مصطفی علیزاده و دوستان

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بتی در خیمه ی دیدم چو ماهی
که بازو کرده بر رخ تکیه گاهی
هوش مصنوعی: در گوشه‌ی خیمه، دختری را دیدم که مانند ماه، روی دستانش تکیه کرده و زیبایی‌اش دل‌انگیز است.
سهی سروی و بر سرو آفتابی
قبایی در برو بر سر کلاهی
هوش مصنوعی: دختری زیبا و بلند بالا مانند سرو، با لباسی آفتابی بر تن و کلاهی بر سر دارد.
شکر پاسخ لبی کوثر دهانی
نشسته بر لبِ کوثر سیاهی
هوش مصنوعی: شکر به معنای سپاسگزاری است و در اینجا اشاره به لبی دارد که شیرینی و زیبایی خاصی دارد. دهان آن لب مانند چشمه‌ای است که از کوثر، یعنی آب زلال و گوارا، پر شده است. این تصویر به نوعی نشان‌دهنده زیبایی و جذابیت است که برازنده‌ای از عالم معنوی به شمار می‌آید، و همچنین به تضاد بین روشنایی و تاریکی اشاره دارد.
سوادِ زلفِ دل گیرش همانا
مرا روشن کند رویی و راهی
هوش مصنوعی: مشکی بودن موهای او، دل مرا به خود مشغول کرده و باعث می‌شود که به روشنی و روشنایی برسد، همچنین راهی را برای من باز کند.
اگر در قدرِ درویشی فزاید
چه کم گردد ز حسنِ پادشاهی
هوش مصنوعی: اگر مقام و ارزش درویشان افزایش یابد، به زیبایی و شکوه پادشاهان آسیبی نمی‌رسد.
شود حاصل ثوابی بی عظیمش
به رحمت گر کند درمانگاهی
هوش مصنوعی: اگر فردی با رحمت و کرم خود كسی را درمان كند، بی‌شک پاداش بزرگ و ارزنده‌ای خواهد داشت.
نمی ترسد ز دودِ سینه ی من
که صد خرمن بسوزانم به آهی
هوش مصنوعی: او از دودی که از دل من بلند می‌شود نمی‌ترسد، زیرا می‌تواند با یک نفس عمیق، آتش بیفروزد و صدها دانه محصول را بسوزاند.
خیالِ ماهِ رویش ایستاده
موکّل بر سرم چون وام خواهی
هوش مصنوعی: تصور چهره ماه‌اش که همیشه در ذهنم است، مثل یک مسئولی بالای سرم قرار دارد. وقتی به درخواستم می‌رسم، در ذهنم حضوری قوی دارد.
نزاری را بخواهد کُشت آخر
چه می خواهی ز خونِ بی گناهی
هوش مصنوعی: اگر نزاری را به قتل برسانی، در نهایت چه هدفی از خون بی‌گناه او داری؟