حکیم نزاریشمارهٔ ۱۳۲۲
گر از دفترِ عشق رمزی بخوانی
خطا نامه ی عقل بر هم درانی
گر اموات خواهی که احیا بباشد
بمیر ای حکیم از چنین زندگانی
به عمدا مکن در مراتب تصرف
که مفروغ و مستانف از هم ندانی
بدین چشم دیدن محال است او را
خطا بین تصور کند این معانی
نباید طمع کردن از رویِ ظاهر
که کس را میسر نشد این امانی
ز بالا درآیی به گردن درافتی
مُحال است در عینِ پیری جوانی
مگر نردبان پایه پایه بر آیی
به شرطی که عشقت کند نردبانی
ز کون و مکان برشکن تا ببینی
که جمله توی آن چه فی الجمله آنی
شود در تو معلوم حسی و عقلی
که تو هم معما و هم ترجمانی
نزاری جز او کس ندیده‌ست اورا
وگر خود کلیم الله لن ترانی
چو بر حکمِ اول نبوده‌ست قانع
از آن گشت محجوب در حکمِ ثانی
اطلاعات
وزن: فعولن فعولن فعولن فعولن (متقارب مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: مصطفی علیزاده و دوستان
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
گر از دفترِ عشق رمزی بخوانی
خطا نامه ی عقل بر هم درانی
هوش مصنوعی: اگر از رازهای عشق آگاه شوی، می‌توانی اشتباهات عقل را اصلاح کنی و آن‌ها را به هم بریزی.
گر اموات خواهی که احیا بباشد
بمیر ای حکیم از چنین زندگانی
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی مردگان زنده شوند، از این زندگیِ بی‌معنا بگذر و بمیری، ای حکیم.
به عمدا مکن در مراتب تصرف
که مفروغ و مستانف از هم ندانی
هوش مصنوعی: در تصرفات و تغییرات عمدی خود احتیاط کن، چرا که نمی‌توانی بین آنچه ثابت است و آنچه قابل تغییر است، تمایز قائل شوی.
بدین چشم دیدن محال است او را
خطا بین تصور کند این معانی
هوش مصنوعی: اینجا اشاره شده که درک کردن برخی مفاهیم و دیدن حقیقت‌های عمیق، برای چشم و ذهن عادی ممکن نیست و اگر کسی بخواهد این معانی را فقط با تصور خود ببیند، ممکن است به خطا برود.
نباید طمع کردن از رویِ ظاهر
که کس را میسر نشد این امانی
هوش مصنوعی: نباید به ظاهر و شکل ظاهری چیزها بسنده کرد و به آن‌ها دلخوش بود، زیرا هیچ‌کس موفق نشده است که به راحتی و بدون زحمت به چیزهای ارزشمند دست یابد.
ز بالا درآیی به گردن درافتی
مُحال است در عینِ پیری جوانی
هوش مصنوعی: اگر از مواضع بالاتر وارد شوی، به راحتی در دام خواهی افتاد. این امر در حالی است که در سن پیری، هنوز می‌توانی جوانی را تجربه کنی.
مگر نردبان پایه پایه بر آیی
به شرطی که عشقت کند نردبانی
هوش مصنوعی: برای این که به اوج برسی و به موفقیت دست پیدا کنی، باید با عشق و علاقه گام به گام پیشروی کنی. اگر عشق محوری در راهت باشد، می‌توانی به راحتی از موانع عبور کنی و به جایگاه‌های بالاتر دست یابی.
ز کون و مکان برشکن تا ببینی
که جمله توی آن چه فی الجمله آنی
هوش مصنوعی: از محدودیت‌ها و قالب‌های دنیایی رها شو تا ببینی که حقیقت چه چیزهایی در خود دارد و اینکه همه چیز در نهایت به یک اصل بازمی‌گردد.
شود در تو معلوم حسی و عقلی
که تو هم معما و هم ترجمانی
هوش مصنوعی: در تو هم احساسات و درک عقلانی به وضوح نمایان می‌شود، به گونه‌ای که تو هم معما و هم تفسیر این معما هستی.
نزاری جز او کس ندیده‌ست اورا
وگر خود کلیم الله لن ترانی
هوش مصنوعی: یکسری از انسان‌ها فقط درک محدودی از حقیقت دارند و هیچ‌کس جز او نمی‌تواند او را ببینید. حتی موسی کلیم‌الله نیز به او نرسید و نتوانست جمال او را مشاهده کند.
چو بر حکمِ اول نبوده‌ست قانع
از آن گشت محجوب در حکمِ ثانی
هوش مصنوعی: وقتی که انسان به تصمیم اولیه قانع نباشد، در نتیجه به نتایج و تصمیمات بعدی هم نمی‌تواند به خوبی توجه کند و از آن‌ها بهره‌مند شود.
حاشیه ها
1398/09/09 12:12
رحیم غلامی
با سلام. حکیم سنایی فرموده است:
بمیر ای حکیم از چنین زندگانی
ازین زندگانی چو مردی بمانی