گنجور

شمارهٔ ۱۲۸۷

من تشنه ترم ساقی حالی به من آور می
تا توبه کنم باطل اکنون نکنم پس کی
گر صالح و گر فاسق بر فطرت خویشم من
تو تخم نکو بفشان وز ما بستان ده وی
آن را که به خاک رز کردند عجین خاکش
هرگز نکند توبه ور گفت کنم هی هی
مشنو سخن احمق بیهوده چه می گوید
فطرت نشود دیگر توبه چه کند با وی
یک جرعه به هم بر زد مجنون سبک دل را
شد مست و رقیبانش کردن برون از حی
خوردست خضر آبی کز خاصیت فعلش
ترکیب وجود او هرگز نشود لاشی
عکس قدح مستان گر صبح دمی ناگه
بر چشمه ی خضر افتد از شرم شود در خوی
ای یار ز من بشنو از دختر رز رمزی
کو هست و نمیداند هم شیره ی جام کی
خاصیت آب خضر اینک بنگر بستان
تا هست علی التعیین در چشمه ی جام می
در حوصله ی عاقل این رمز نمی گنجد
عاقل نبرد بیرون از منزل ما این پی
این بار که بازآید با عقل بگو ای دل
زنهار نیندازی بر کار نزاری فی

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: مصطفی علیزاده و دوستان

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

من تشنه ترم ساقی حالی به من آور می
تا توبه کنم باطل اکنون نکنم پس کی
هوش مصنوعی: من به شدت تشنه‌ام، ای ساقی، حال و روزی به من بده تا توبه کنم؛ اما اکنون نمی‌خواهم دست از گناهان بردارم. پس این کار را چه زمانی انجام دهم؟
گر صالح و گر فاسق بر فطرت خویشم من
تو تخم نکو بفشان وز ما بستان ده وی
هوش مصنوعی: خواه چه انسان نیکوکاری باشم و خواه انسان نادرستی، من به فطرت و طبیعت خودم باقی‌ام. تو تخم نیکو بکار و از من محصول خوبی بستان.
آن را که به خاک رز کردند عجین خاکش
هرگز نکند توبه ور گفت کنم هی هی
هوش مصنوعی: کسی که به عشق و زیبایی آغشته شده و در دلش فرورفته، هرگز از آن دور نمی‌شود و حتی اگر بخواهد، نمی‌تواند خود را از آن جدا کند.
مشنو سخن احمق بیهوده چه می گوید
فطرت نشود دیگر توبه چه کند با وی
هوش مصنوعی: به سخنان بیهوده و احمقانه توجه نکن، زیرا ذات انسان تغییر نمی‌کند و با او نمی‌توان دوباره توبه کرد.
یک جرعه به هم بر زد مجنون سبک دل را
شد مست و رقیبانش کردن برون از حی
هوش مصنوعی: مجنون که دلش سبک و بی‌بار است، با یک جرعه شراب مست شد و رقیبانش را از دور و برش دور کرد.
خوردست خضر آبی کز خاصیت فعلش
ترکیب وجود او هرگز نشود لاشی
هوش مصنوعی: آب خضر خاصیتی دارد که می‌تواند وجود کسی را همیشه زنده نگه دارد و او را از نابودی محافظت کند.
عکس قدح مستان گر صبح دمی ناگه
بر چشمه ی خضر افتد از شرم شود در خوی
هوش مصنوعی: اگر ناگهان در صبح، تصویر جام می‌نوشان بر چشمه‌ی خضر بیفتد، به خاطر شرم، چشمه هم درون خود خجالت می‌کشد.
ای یار ز من بشنو از دختر رز رمزی
کو هست و نمیداند هم شیره ی جام کی
هوش مصنوعی: ای دوست، از من بشنو درباره دختر زیبایی که رمزی در وجودش نهفته است و خودش نمی‌داند که اصل و حقیقت این راز چیست.
خاصیت آب خضر اینک بنگر بستان
تا هست علی التعیین در چشمه ی جام می
هوش مصنوعی: ویژگی‌های آب خضر را اکنون در باغ ببین، زیرا در چشمه‌ی می، علی‌التعین وجود دارد.
در حوصله ی عاقل این رمز نمی گنجد
عاقل نبرد بیرون از منزل ما این پی
هوش مصنوعی: عاقل نمی‌تواند در فضای محدود خود این راز را درک کند. او نمی‌تواند به‌راحتی از محیط خود به بیرون برود و این پیام را درک کند.
این بار که بازآید با عقل بگو ای دل
زنهار نیندازی بر کار نزاری فی
هوش مصنوعی: بار دیگر که او برگردد، با عقل به دل بگو که مراقب باشد و در کار ناامیدی و اندوه نیفتد.