حکیم نزاریبخش ۲۷ - آیین اهل عراق
شنیدم که فرمان دهان عراق
به هر گه که افتاد صبوح اتّفاق
به رسم سخاوت به قدر یار
کنند از کم و بیش چیزی نثار
ولی دیر دیر افتد این اتّفاق
چنین است آئین اهل عراق
بزرگانه می خورد رسمی نکوست
به جایی که معهود و آئین و خوست
به شرطی که در هوشیاری بود
نه در عینِ بی اختیاری بود
ز بس شوق چون میزبانی کنند
جوانان ما جان فشانی کنند
از آن می که مستانِ ما می خورند
مقیمان بالا به رشک اندرند
نه آن می که هشیاریش در پی است
از آن می که مستی او بی می است
که نه می همه مفسدان می خورند
خورند اهلِ معنی و جان پرورند
اطلاعات
وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: مصطفی علیزاده و دوستان
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
شنیدم که فرمان دهان عراق
به هر گه که افتاد صبوح اتّفاق
هوش مصنوعی: شنیدم که در عراق، هر زمانی که صبح می‌شود، دستوری صادر می‌شود.
به رسم سخاوت به قدر یار
کنند از کم و بیش چیزی نثار
هوش مصنوعی: با توجه به آداب سخاوت، به اندازه‌ای که دوستشان را در نظر دارند، چیزی از خود نثار می‌کنند.
ولی دیر دیر افتد این اتّفاق
چنین است آئین اهل عراق
هوش مصنوعی: این اتفاق به ندرت پیش می‌آید، و این روند مخصوص مردم عراق است.
بزرگانه می خورد رسمی نکوست
به جایی که معهود و آئین و خوست
هوش مصنوعی: بزرگان به آداب و سنت‌های خوب و پسندیده عمل می‌کنند، در جایی که این رفتارها شناخته‌شده و مورد قبول است.
به شرطی که در هوشیاری بود
نه در عینِ بی اختیاری بود
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که در صورتی که فرد در حالتی از هوشیاری و آگاهی باشد، می‌تواند عمل کند و تصمیم بگیرد، اما اگر در حالت بی‌اختیاری و ناآگاهی باشد، قادر به انجام کار مؤثری نخواهد بود.
ز بس شوق چون میزبانی کنند
جوانان ما جان فشانی کنند
هوش مصنوعی: به خاطر شوق و هیجان، جوانان ما با جان و دل پذیرایی می‌کنند.
از آن می که مستانِ ما می خورند
مقیمان بالا به رشک اندرند
هوش مصنوعی: مردم در اوج و مقام به خاطر نوشیدنی‌ای که مستان ما می‌نوشند، حسادت می‌کنند.
نه آن می که هشیاریش در پی است
از آن می که مستی او بی می است
هوش مصنوعی: آدمی که همیشه در جستجوی هوشیاری و آگاهی است، با فردی که در حال مستی و خواب آلودگی به سر می‌برد، متفاوت است. ابراز می‌کند که کسی که از احساسات و شور زندگی بهره‌مند است، نیازی به می و نوشیدنی ندارد.
که نه می همه مفسدان می خورند
خورند اهلِ معنی و جان پرورند
هوش مصنوعی: همه افراد فاسد مشغول نوشیدن هستند، اما کسانی که به معنای عمیق زندگی می‌پردازند و روحشان را پرورش می‌دهند، از همان مایع برخورداری می‌کنند.