بیا ای ساقی، از آن آب که در دل آتش دارد بریز‌، بریز در آن جام کهربایی سفالین.

از آبی که خاک تیره را بشوید و پاک و زلال بگرداند.

شبی پرستاره و مهتابی و با ماهی که از خورشید درخشنده تر بود.

و از گلهای ستارگان چمن آسمان پر رونق بود و لوح کودکان مدرسه زمردین شده بود.

و بر آن لوح زیبای زمردین ستاره با سپیدی و نقره حرف‌های زیادی از بیم و امید نوشته بود 

آن دانا و دبیر که معانی آن کلمات را فهمید در این غار بی‌بن مأوا نگرفت و نیارمید.

چه فایده به دنیا مشغول شدن؟ وقتی که قسمت را با شتاب و کوشش نتوان فزودن؟

عالم به غم خوردن نیرزد پس شاد‌دل باش و دنیا را برای غم‌خوردن نکرده‌اند.

عالم از برای شادمانی و سرور است و نه‌برای ظلم و سختی و محنت‌کشیدن.

به باشد که در این جای محنت‌، جا نگیریم و از این چاه بی‌بن رخت به‌در کنیم.

می شادی‌بخش را به‌شادی در میان نهیم و به‌شکرانه از شادی‌های خود به‌دیگران ببخشیم.

چو دیروز رفت و ناپدید گشت و فردا هم نیامده پس به‌شادی امشب را باید بُرید. (گذراند)

بهتر که امشب را خوش باشیم و کار فردا را فردا کنیم.

غم روز نیامده را نمی‌توان به‌زور خورد و به بزم نمی‌توان به‌گور رفت.

جز از راه طرب و شادی به میگساری مپرداز‌، هر کاری راهی دارد.

چه‌کاری‌است بر خود ستم کردن؟ و همیشه با غم بودن؟

چه‌کاری است در عالم سختی خود را گرفتار کنیم؟ که نه سودی در آن است و نه دست‌آوردی؟

از این کوچ‌گاه موقتی باید گریخت پیش از آنکه کار ما در پای پیل به‌پایان برسد.

خوریم آنچه داریم و پس از ما می‌برند و بریم آنچه از ما خواهند دزدید.

اگر دستبرد می‌زنی چنان بزن که پیشینگان زدند.

اگر ز دزد و باج‌گیر گذر می‌هراسی که ببرند از تو.

به نیازمند بده که انبار نیازمند را کسی نجوید.

نمی‌بینی که خراج‌دهندگان ده‌یکی، برای دزدیدن از مالیات و خراج، آن‌را در خانه‌ی یک شخص فقیر پنهان می‌کنند؟ («ده یک» یعنی مالیات ده‌درصد، دهلیز یعنی دالان و فاصله بین در و خانه)

چه دانا بود آن مرد مهندس که از ویرانه‌ای قلعه گنج ساخت

چون بینی که زندگی کوتاه است‌، چرا گنج صد‌ساله داری؟

شادمان باش و شادی نما و بیا شبی همچون کیقباد بزمی پرشکوه بداریم.

یک امشب از بخت‌، حق‌مان را بگیریم و از دی و فردا یاد نکنیم.

از بیهوده‌کاری بپرهیزیم که دانایی و خرد از این پیشه ناخرسند است.

از آنچه در دسترس هست زندگی را خوش و نیکو گردانیم.

به رای و دانش دل خویش را شاد کنیم نه‌چندان که تن را نعل در آتش (یا آتشین) بگردانیم.

دَمی که هست هرچه داریم و نه بیشتر، فیروزی و سعادت نیست به تلخی گذراندن.

چنان نفَس را دم بزن که حق‌ت را ازو بگیری که اگر نگیری از دستت رفته‌است.

پول را صرف شادی دل نما که پول در برابر شادی دل هیچ است.

غصه پول را مخور سر خودت سلامت! پول بگو مباش.

کار جهان و دنیایی را زیاد جدی مگیر آدم سخت‌گیر‌، سخت‌میر شود.

به آسان گذران دم و عمر را که در آسایش زید آدمی آسان‌گیر.

شبی دل‌پذیر و زمانی پر قدر را باید به‌شادمانی گذراند.

چنین گوید مرد گوهرفروش و شعر را به یاقوت‌های ناب اسکندری مزین می‌کند.

که اسکندر آن شب با دلی شاد و پر عشق‌، به یاد لب یار باده زد.

با سخنان شیرین پیاله می سر‌کشید و با لب‌، جام را مفتخر کرد.

با پشتی راست و سرو مانند نشسته و گاهی لاله می‌ریخت و گهی ارغوان.

زلفی بر چهره‌اش آمده و نیز شبنم‌هایی از گلاب.

هم از پیروزی در جنگ شاد بود و هم یاری در خانه‌اش.

یار نازنین را خواست (یعنی) آن پری پیکر را.

در خیمه خود ماند و یار‌؛ بقیه رفتند از جمله نوازندگان و رقصندگان.

نگاری خوش‌گیسو که او صد بار در دل آرزو کرده.

لب، از دانه انار دلاویزتر‌، سخن از نبات‌سرخ شیرین‌تر.

چشمانی کشیده که دل را غارت می‌کرد و دهانی تنگ که نوایی خوش چو چنگ داشت.

بر و دوش و زلف خوش‌عطر، و زلفش تا عطف دامن رسیده.

زیور مجلس و بزم و در چنگ شاه همچون ساز چنگ.

به فرمان شه چنگ نواخت و خواند‌.

(خواند) که جهان امروز از شادی جوان گشته و این همه از دولت شاهی‌ست.

در فصل گل‌، زندگی خوش باشد و جهان شاد است چو بهار می‌خندد. (شه به بهار مثال گشته)

چو خورشید به اوج رفعت می‌رسد جهان پر از نور  شود.

صبا که را ببافد و بدوزد زمین از چمن نرم و هوا از او لطیف گردد.

وقتی گل سرخ‌، باغ را آذین کند از هر غنچه صد چراغ می‌افروزد.

اسکندر که در جنگ پیروز گشته اکنون آینه‌ در زیر غبار و زنگ‌، زیبا نیست.

وقتی چون کیخسرو می‌نوشد چرا جام خالی بر سریر است؟

شاه از جمشید بالاتر، و زیبایی من والاتر از خورشید است.

شه اگر فریدون زرینه‌کفش است‌، در فتح و پیروزی‌اش من درفش کاویانی‌ام.

شه اگر کیقباد است و در اوج قدرت و شکوه است، تاج و افسر من موی زیبایم است.

شاه اگر کاووس است که تاج از فیروزه‌ دارد، من تخت عاج اویم.

شاه اگر چون سلیمان دیوبند است من عاشقان و دیوانگان زیاد دارم.

شه اگر عالم گرفت ای عجب (یا شاید «آفرین بر من») که عالم‌گیر را گرفتم.

اگرچه کمند شاه خورشید و ماه را صید کرده.

کمندی از زلف سازم و بی‌ترس صیدش کنم.

اگر او را کمندی ماه‌گیر است مرا کمندی شاه‌گیر است.

اگر بازویی تیر‌انداز دارد من غمزه و چشمی تیر‌افکن دارم.

اگر نیزه خون‌ریز دارد‌، من توانم با زیبایی‌ام خون ریزم. (حربه‌: نیزه کوتاه)

اگر او قصد جنگ کند زبانم جنگ را بازی دهد.

اگر او لختی زرین بر دوشش نهد من زلفین دولختی گرد گوش دارم. (لختی‌: گرز فلزین.   دولختی‌: دولنگه‌؟ یا صفتی بوده برای مشک )

اگر او یک طوق بر اسب آویز کرده مرا ده طوق بر غبغب است.

اگر او کیسه‌های پر جواهر دارد من کیسه‌ای پر مروارید دارم.

اگر همچنین که یاقوت او از معدن است یاقوت لب من‌، انارگون است. (رمانی‌: شبیه انار یا دانه انار)

اگر او انجم‌شناس آسمان و فلک است مرا کواکب نگهبانند.

اگر او علَم شاهی بر سر دارد من صد عَلَم دارم. (علم دوم‌: نقش و نگار جامه. همچنین کنایه است از کنیز زیبا یا کنایه از عاشقان )

اگر او شاه جهان شده من شاه زیبایانم و جان‌افزا.

به‌گاهی که نقاب از روی بردارم جهان را با یک موی خود عوض نمی‌کنم.

وقتی گیسوی سیاه خود را بر چهره افکنم ماه را با گیسوی بلند خود بر خاک می‌آورم.

وقتی که به سخن گفتن آیم از دهان کوچک خود شراب خوش‌عطر می‌ریزم.

شراب من جان را شادی می‌بخشد، و لب‌هایم رویای شیرین می‌آفریند.

اگر هلال ماه را می‌خواهی به غبغبم بنگر و اگر قند بتواند نمک بریزد آن لب من است.

با این لب‌های شیرین که دارم و با لبخند خوش، بوسه‌هایش را ببین که همچون سمرقندی نرم و لطیف است. (سمرقندی در اینجا نام نوعی میوه یا شیرینی یا کالاست)

اگر می‌گویند که کیمیا می‌تواند سنگ را زر کند بوی خوش من خاک را خوش‌عطر می‌کند.

ستاره سهیل که چرم را می‌پرورد عطر من‌، نسیم را می‌نوازد.

در یک آن دل‌های عاشقان را کباب می‌کنم و در لحظه‌ای دیگر جان را غارت.

از یک‌سو آن را شکار می‌کنم و نوازش می‌کنم و از سویی در دریا رها می‌کنم.

با وعده درمان می‌فریبم و با درد می‌سوزانم این کار تنها از من ساخته است.

اگر پارسای راهب من را حتی از دور ببیند مرا همچون هیربد که به‌نور سجده می‌برد‌، می‌پرستد.

اگر زاهدی خشک و بی‌احساس همچون خاره‌سنگ باشد با یک نغمه چنگ او را به‌رقص می‌آورم.

سیم‌کار می‌کنم چون سپید‌گون هستم اما قفل گنجینه را نشکنم.

باغ ما را که درب آن پیدا نیست جز باغبان کسی کلیدش را نداند!

اگر چه خرماهای شیرین و سخنان شیرین زیاد دارم اما کسی جز خار خشک از من چیزی نمی‌برد. (خار در اینجا تیغ‌های خشک درخت نخل است که بُرنده است)

همچون گلاب خوش‌بو هستم اما برای درمان سردرد نیستم و به نمک‌خواه خود جگر می‌دهم

آیا شب، روی ماه مرا دید که همچون خال من سیاه‌روی شد و بنده من شد؟

آیا ماه نو که هلالی است برای در آغوش گرفتن من خانه را خلوت کرده و آغوش باز کرده است؟

هوش مصنوعی: وقتی موهایم در بازیگری و جلوه‌گری بریزد، پاهای کبک دری را به دام می‌اندازد.

هوش مصنوعی: اگر در گوشم نقاب دهان (پوشش) را کنار بزنند، گل سرخ به شکل آبی پر رنگ در می‌آید.

هوش مصنوعی: وقتی موی او را به زیبایی مرتب کنم، می‌توانم او را با کمان‌داری به دام بیندازم، مانند اینکه در آب معلق است.

هوش مصنوعی: وقتی زیبایی و جذابیت کسی را ببینم، تمام تلاش خود را می‌کنم تا به بهترین نحو از آن بهره‌برداری کنم.

هوش مصنوعی: وقتی بازوی نازک و لطیف سمن را می‌گشایم، به خاطر شرم و خجالت ورق را برمی‌دارم.

هوش مصنوعی: شکر طعم‌دهنده‌ی نوشیدنی من است و گردنبند زیبای گوشواره‌ام در گوش من جا دارد.

هوش مصنوعی: من زبانم را به خاطر مشتری فروخته‌ام، چون او کسی است که انگشتر دارد و با او معامله می‌کنم.

هوش مصنوعی: ای کسی که با بوی گل مست و شاداب هستی، امیدوارم یاد تو همیشه در ذهنم باقی بماند و یاد گل از خاطر برود.

هوش مصنوعی: چشمان من با جادو و افسون خاصی به شهر بابل رسیده است و از آنجا، زیبایی‌ها و معجزات به وجود آمده‌اند.

هوش مصنوعی: از عدم و نیستی، تنها یک تار موی من گذشت که باعث شد مشک در دشت، نماد زیبایی و لطافت، ساخته شود.

هوش مصنوعی: وقتی که موهایم را به دور گوشم ببندم، بیا و ببین که دل از یاد و فکر رفته است.

هوش مصنوعی: وقتی که با زیبایی و ناز خود به کسی نگاه می‌کنم، می‌توانم تمام آنچه را که از دست رفته است دوباره به دست آورم.

هوش مصنوعی: هرگاه دلی را که به سمت راه هدایت کرده‌ام، عاشقانه می‌سازم تا به قعر چاه بیفکندم.

هوش مصنوعی: من برای عشق به یک مو، تاج و طوق می‌دهم و از خوشبویی عطر خَلُّخ، هزینه‌ای می‌گیرم.

هوش مصنوعی: من برای پادشاه چین نامه‌ای می‌زنم و پنج بار برای به چنگ آوردنِ دارایی‌ام به او اظهار نیاز می‌کنم.

هوش مصنوعی: عزیز دلم که از چینیان است، با نشانه‌ دل رومیان به فال آمده است.

هوش مصنوعی: چون به خواب می‌روم، دمی از طبرزد دور می‌شوم و وقتی که بخواهم با ناز و عشوه رفتار کنم، در باغ طبرخون به سر می‌برم.

هوش مصنوعی: لب من مثل لعل زیبایی دارد و خیال من مانند خورشیدی درخشان به بازی می‌پردازد.

هوش مصنوعی: در یک مکان زیبا و پر از رنگ و طراوت، محبوبی را می‌بینم که در باغی مانند باغ ارم زندگی می‌کند. این محبوب برای من همچون یک گنجینه‌ی باارزش و نادیده می‌باشد.

هوش مصنوعی: زمانی که آتش عشق در سینه‌ام شعله‌ور شد، دل من نیز مانند میوه‌های درختِ بستان، دچار رنج و اندوه شد.

هوش مصنوعی: از نارنجی که در نوروز می‌درخشد، بپرسید که برای چه کسی بخت و روزی خوب دارد؟

هوش مصنوعی: به شادمانی شاخه‌ام که به دوستم گل می‌دهد، هرچند که در ظاهر و پوست من نشانی از آن ندارد.

هوش مصنوعی: من و آب سرخ و سبز و شاه جهان می‌گوییم که به آب سیاه فرو رویم.

هوش مصنوعی: می‌خواهم دستانم را به کار بیندازم و همچون سازی که در کنار خودم دارم، مشغول فعالیت شوم.

هوش مصنوعی: گاهی محبت و عشق را با بوسه بر چشمان محبوب ابراز می‌کنم و گاهی نیز زیبایی و زلف خود را به دستان او می‌سپارم.

هوش مصنوعی: من جانم را فدای او می‌کنم و این کار را به شرطی انجام می‌دهم که هرگز از او جدا نشوم و از عشقش دست برندارم.

هوش مصنوعی: چنان در خواب و آرامش از عشق آن خورشید هستم که وقتی روز قیامت بیاید، از خواب بیدار می‌شوم.

هوش مصنوعی: اگر آب باشد، بگو که زندگی می‌آورد و اگر سایه‌ای باشد، بگو که جوانی به ارمغان می‌آورد.

هوش مصنوعی: زمانی که به وصال تو برسم، زندگی‌ام طولانی‌تر خواهد شد و جوانی‌ام را به تو می‌دهم، وقتی که با ناز به من نزدیک شوی.

هوش مصنوعی: سکندر به اشتباه به مسیری می‌رود، اما من در اینجا دچار سردرگمی هستم که سکندر واقعاً کجا می‌رود؟

هوش مصنوعی: اگر او به راه‌های تاریک و دشوار برود، موهای من می‌تواند راهی را به او نشان دهد.

هوش مصنوعی: اگر کسی بخواهد رنگ یاقوت را بدست آورد، همانند آن باید آب حیات را به دست آورد.

هوش مصنوعی: لب من که همانند یاقوتی درخشان است، درونش چشمه‌های بسیاری مانند آب حیات وجود دارد.

هوش مصنوعی: دنیا، ای خسروا، تا کی باید قدرت‌نمایی کنی؟ بر این آب حیات، آتش نزن.

هوش مصنوعی: من مانند پری زیبا هستم و همانند پرنده‌ای که در قفس دل بسته باشد، تو هم نباید خود را در قید و بند محدود کنی.

هوش مصنوعی: نمی‌خواهم که در حین دوستی و ارتباط با تو، درد و غمی به وجود بیاید. همان‌طور که باد نرم و لطیف است، دوستیمان نیز باید همین‌طور باشد و هیچ خدشه‌ای به آن وارد نشود.

هوش مصنوعی: این سنگ سخت به دلیل دلسوزی و لطافت دل‌های حساس نمی‌تواند از آن‌ها دوری کند و خود را از آن‌ها جدا کند.

هوش مصنوعی: عشق و علاقه‌ام به تو را نادیده نگیر، زیرا من ترک نیستم و به رنگ و نژاد تو وابسته نیستم؛ من به دلایل دیگری به تو علاقه‌مندم.

هوش مصنوعی: من از عاشقیت در آسمان‌ها سیر می‌کنم، اما در حال حاضر درد و رنج تو بر دل من سنگینی می‌کند.

هوش مصنوعی: گل من گلی است که در سایه رشد کرده و این سایه نمی‌تواند به نور خورشید برسد.

هوش مصنوعی: به همان اندازه که میوه‌های درختان در سایهٔ خانه ممکن است خوشمزه نباشند، من هم در این مکان احساس خوبی ندارم و از وضعیت خود نگرانم.

هوش مصنوعی: مرا تو همانند گل خوشبو کن تا بویی که از آن گل برمی‌آید، خانه‌ام را پر کند.

هوش مصنوعی: ترک کن این پرنده را که در حال پرواز است و نگران باش از شکارچیانی که در کمین نشسته‌اند.

هوش مصنوعی: میوه‌ای که به درخت رسیده است، اگر به آرامی و با احتیاط برداشت شود، به راحتی جدا می‌شود؛ اما اگر با فشار و سختی از درخت کنده شود، ممکن است صدمه ببیند.

هوش مصنوعی: شما از من چیزی نخواهید که به جگرخواران تعلق دارد، زیرا من کسی نیستم که شیرینی یا خوشی به کسی بدهم.

هوش مصنوعی: چندین دل به خاطر دلی که من خون کردم، غمگین و ناراحت شدند و چه مقدار خون از آنها بر دوش من باقی مانده است.

هوش مصنوعی: من به داور مراجعه کردم و او با خوشحالی مرا به دیگران معرفی کرد و بیشتر از دیگران به من توجه داشت.

هوش مصنوعی: من با صدای زیبا و چهره دلربا و جذابم، همینطور که خوشحالم و از زندگی لذت می‌برم.

هوش مصنوعی: اگر من ساقی شوم، نوشیدنی حرام نیست و اگر به عنوان نوازنده باشم، خوشی و لذت در جام جاری خواهد شد.

هوش مصنوعی: وقتی که دستانم را بر روی آب می‌زنم، حس خوشحالی به من دست می‌دهد و سپس از آن حالت مستی به وجد می‌آیم.

هوش مصنوعی: از دور چنین محبوبی را در آغوش می‌کشم و به او عشق و محبت می‌ورزم.

هوش مصنوعی: اگر دل من را شاد کنند، چشمانم را به خوبی مشغول می‌کنم و خودم را خوشحال می‌سازم.

هوش مصنوعی: من و صدای چنگ و شراب به هم پیوسته‌ایم، اما آیا عاشقان می‌توانند در برابر این احساسات طاقت بیاورند؟

هوش مصنوعی: اگر تو برای دوست من یک پادشاهی کنی، چه چیزی جز شادی و خوشحالی برای من خواهد بود؟

هوش مصنوعی: هیچ‌کس در جهان به خوبی من نیست و چون از آنچه من می‌خواهم خبری نیست، وجود من در این دنیا تنها به خاطر نام و آوازه‌ام است.

هوش مصنوعی: وقتی که ساز زیبا و دل‌انگیزی به صدا درآمد، چنین وعده‌ای مانند قند و رنگ ‌عناب به روح و دل می‌نشیند.

شه از عشق‌، بر آن نوش نازنین درآمد همچو باز سپیدی که بر کبک زند.

پرنده تذرو بهار با غنج و عشوه بیرون آمد از جایگاه زرین ترنج.

سرا خلوت و خالی بود و معشوقه تشنه عشق؛ اختیار به‌کلی از دست رفت.

شبی ساکت و آرام و زیبارویی آنچنان بی‌نظیر! چطور می‌شود از او چشم پوشید؟

شیر مست‌، گوزن جوان را بر زمین زد و به‌ سرعت به تاراجگاهش حمله برد.

عقاب تیزچنگ به شکار حواصل سپید آمد و خورشید به مهمانی و وصال ماه رسید. (حواصل پرنده‌ای است سپید و آبزی)

یک زمان مثل شکر لب‌هایش را می‌چشید و زمانی مثل نیشکر عصاره‌اش را می‌مزید.

آن سمن‌سینه را در آغوش فشرد و از در گنجینه‌، مُهر برداشت.

شرابی بی‌همتا دید و باغی پر از سیب و انار!

عقیقی دید بی‌خش و نگینی که به الماس خط و خشی نخورده بود!

گلی دست‌نخورده و بی‌خار که جز باغبان چشم کسی بدان نیفتاده بود.

از آن حرارت و گرمی چنان سرخ شده بود که گویی خون می‌خواست از او فوران کند.

حرف‌های نوشین و شیرین به‌هم گفتند و همچون شیر و شکر در همدیگر آویختند.

دو سرو قامت در هم خزیده‌بودند و لذت و شیرینی به بادام و روغن رسیده بود!

هوش مصنوعی: دو پی به دنبال هم رفته‌اند و هر دو در مورد یک مسأله صحبت می‌کنند. هر کدام از آن‌ها دو حرف از یک معنی را به هم می‌زنند و نشان می‌دهند که با وجود تفاوت‌ها، هر دو از یک جنس هستند.

هوش مصنوعی: وقتی که گوهری در دل لولوی ناسازگار قرار می‌گیرد، هم برای لولو آرامش می‌آورد و هم خود سنگ قیمتی خفت و عذاب را از سر می‌گذراند.

هوش مصنوعی: سکندر با نوشیدن از چشمه زندگی، شادی و خوشبختی زیادی به دست آورد.

هوش مصنوعی: چند شب را با خوشحالی گذرانید و از آن وضعیت بیرون نیامد.