گنجور

بخش ۳ - در نعت خواجه کاینات

فرستاده خاص پروردگار
رساننده حجت استوار
گرانمایه‌تر تاج آزادگان
گرامی‌تر از آدمیزادگان
محمد کازل تا ابد هر چه هست
به آرایش نام او نقش بست
چراغی که پروانه بینش بدوست
فروغ همه آفرینش بدوست
ضمان‌دار عالم سیه تا سپید
شفاعت‌گر روز بیم و امید
درختی سهی‌سایه در باغ شرع
زمینی به اصل آسمانی به فرع
زیارتگه اصل داران پاک
ولی‌نعمت فرع‌خواران خاک
چراغی که تا او نیفروخت نور
ز چشم جهان روشنی بود دور
سیاهی‌دهِ خالِ عباسیان
سپیدی‌بر چشم شماسیان
لب از باد عیسی پر از نوش‌تر
تن از آب حیوان سیه پوش‌تر
فلک بر زمین چار طاق افکنش
زمین بر فلک پنج نوبت زنش
ستون خرد مسند پشت او
مه انگشت‌کش گشته ز انگشت او
خراج‌آورش حاکم روم و ری
خراجش فرستاده کسری و کی
محیطی چه گویم چو بارنده میغ
به یک دست گوهر به یک دست تیغ
به گوهر جهان را بیاراسته
به تیغ از جهان داد دین خواسته
اگر شحنه‌ای تیغ بر سر برد
سر تیغ او تاج و افسر برد
به سر بردن خصم چون پی فشرد
به سر برد تیغی که بر سر نبرد
قبای دو عالم به‌هم دوختند
وزان هر دو یک زیور افروختند
چو گشت آن ملمع قبا جای او
به دستی کم آمد ز بالای او
به بالای او کایزد آراستست
هم آرایش ایزدی راستست
کلید کرم بوده در بند کار
گشاده بدو قفل چندین حصار
فراخی بدو دعوت تنگ را
گواهی بر اعجاز او سنگ را
تهی دست سلطان درویش پوش
غلامی خر و پادشاهی فروش
ز معراج او در شب ترکتاز
معرج گران فلک را طراز
شب از چتر معراج او سایه‌ای
وز آن نردبان آسمان پایه‌ای

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

سیاهی‌دهِ خالِ عباسیان
سپیدی‌بر چشم شماسیان
سیاهی‌بخش پرچم سیاه عباسیان و کورکننده چشم پیروان آفتاب‌پرستی (از کمال درخشندگی)
چو گشت آن ملمع قبا جای او
به دستی کم آمد ز بالای او
به دستی: یعنی به اندازه یک دست ( اصطلاح اندازه‌گیری پارچه در قدیم )

حاشیه ها

1396/08/10 17:11
مهدی آقاکثیری

بیت سیزدهم علی القاعده کسری درست است به جای کری

1400/07/01 00:10
Rend

کلمه پروانه در بیت چهارم اشتباه نوشته شده و باید به جای آن پرواز قرار داده شود.

1400/11/17 01:02
SARA ELAHI

دومین مصرع بیت ۲۲

«گواهی بر اعجاز او سنگ را»

کلمه «را» اشتباه «رو» تایپ شده

1402/07/28 18:09
فرهود

سپیدی‌بَر (یا سپیدی‌بُر) چشم شماسیان: یعنی کورکننده چشم پیروان آفتاب‌پرستی (از کمال درخشندگی)

شماس بعدا به پیروان کلیسای سُریانی گفته شد.

خال عباسیان یعنی پرچم عباسیان.