گنجور

بخش ۹۴ - چگونگی فلک

دگرباره بپرسیدش جهاندار
که دارم زین قیاس اندیشه بسیار
نخستم در دل آید کاین فلک چیست
درونش جانور بیرون او کیست
جوابش داد مرد نکته‌پرداز
که نکته تا بدین دوری مینداز
حسابی را کزین گنبد برونست
جز ایزد کس نمی‌داند که چونست
هر آنچ آمدشدِ این کوی دارد
در او روی آوریدن روی دارد
وز آنصورت که با چشم آشنا نیست
به گستاخی سخن راندن روا نیست
بلندانی که راز آهسته گویند
سخنهای فلک سر بسته گویند
فلک بر آدمی در بسته دارد
چو طرفه گو سخن سربسته دارد

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دگرباره بپرسیدش جهاندار
که دارم زین قیاس اندیشه بسیار
هوش مصنوعی: جهاندار دوباره از او پرسید که در این مقایسه چه افکاری دارم.
نخستم در دل آید کاین فلک چیست
درونش جانور بیرون او کیست
هوش مصنوعی: در ابتدا در ذهنم این سوال مطرح می‌شود که این جهان چه طبعیتی دارد و در درون آن چه موجوداتی وجود دارند و در بیرونش چه کسی است؟
جوابش داد مرد نکته‌پرداز
که نکته تا بدین دوری مینداز
هوش مصنوعی: مرد دانا به او پاسخ داد که اگر نکته‌ای را با این فاصله بیان کنی، به خوبی درک نخواهد شد.
حسابی را کزین گنبد برونست
جز ایزد کس نمی‌داند که چونست
هوش مصنوعی: هیچ‌کس جز خداوند نمی‌داند که پس از این دنیا و در آسمان چه بر سر انسان می‌آید.
هر آنچ آمدشدِ این کوی دارد
در او روی آوریدن روی دارد
هوش مصنوعی: هر چیزی که در این کوی می‌آید، نشانه‌ای از جمال و زیبایی دارد و بر این حساب، جلب توجه و محبت را به دنبال خواهد داشت.
وز آنصورت که با چشم آشنا نیست
به گستاخی سخن راندن روا نیست
هوش مصنوعی: وقتی که با واقعیتی آشنا نیستیم، نباید جسارت کنیم و درباره‌اش صحبت بی‌پایه و اساس کنیم.
بلندانی که راز آهسته گویند
سخنهای فلک سر بسته گویند
هوش مصنوعی: بلندپایگان و افراد بزرگ، رازها را به آرامی و با احتیاط بیان می‌کنند، در حالی که جهانیان عادی به خوبی از مسائل پنهان بی‌خبرند.
فلک بر آدمی در بسته دارد
چو طرفه گو سخن سربسته دارد
هوش مصنوعی: آسمان بر سر انسان حالتی بسته و محدود دارد, در حالی که انسان نیز در کلام و بیان خود، گاهی به صورت غیرمستقیم و پنهانی سخن می‌گوید.

حاشیه ها

1401/06/10 13:09
علیرضا تمدنی

چو طرفه « گو » سخن سربسته دارد 

به نظر به صورت زیر درست است .

چو طرفه « کو » سخن سربسته دارد