گنجور

بخش ۲۴ - گفتار فرفوریوس

پس آنگه که خاک زمین داد بوس
چنین پاسخ آورد فرفوریوس
که تا دور باشد خرامش‌پذیر
تو بادی جهان‌داورِ دور گیر
سر از داد تو بر متاباد دهر
که داد تو بیداد را کرد قهر
ز پرسیدن شاهِ ایزدشناس
چنان در دل آمد مرا از قیاس
کزان پیشتر کاین جهان شد پدید
جهان‌آفرین جوهری آفرید
ز پروردن فیض پروردگار
به آبی شد آن جوهر آبدار
دو نیمه شد آن آبِ جوهرگشای
یکی زیر و دیگر زبر یافت جای
به طبع آن دو نیمه چو کافور و مشک
یکی نیمه‌ تر گشت و یک نیمه خشک
ز تری یکی نیمه جنبش‌پذیر
ز خشکی دگر نیمه آرام‌گیر
شد آن آب جنبش‌پذیر آسمان
شد این آرمیده زمین در زمان
خرد تا بدینجاست کوشش نمای
برون زین خط اندیشه را نیست جای

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

پس آنگه که خاک زمین داد بوس
چنین پاسخ آورد فرفوریوس
هوش مصنوعی: زمانی که خاک زمین به این صورت مورد احترام قرار گرفت، فرفوریوس نیز چنین پاسخی داد.
که تا دور باشد خرامش‌پذیر
تو بادی جهان‌داورِ دور گیر
هوش مصنوعی: رازهایی در دور و بر وجود دارد که تو باید به آرامی به آنها نزدیک شوی، زیرا این جهان مانند داوری است که از دور می‌بیند و قضاوت می‌کند.
سر از داد تو بر متاباد دهر
که داد تو بیداد را کرد قهر
هوش مصنوعی: از خواسته‌ها و درخواست‌های تو، دنیا دوری نکند، چون آنچه که تو به دیگران داده‌ای، باعث شده تا ظلم و ستم از تو روی گردان شود.
ز پرسیدن شاهِ ایزدشناس
چنان در دل آمد مرا از قیاس
هوش مصنوعی: از زمانی که از پادشاه آگاه پرسیدم، به گونه‌ای در دل من جا گرفت که نمی‌توانم آن را با هیچ چیز دیگری مقایسه کنم.
کزان پیشتر کاین جهان شد پدید
جهان‌آفرین جوهری آفرید
هوش مصنوعی: قبل از اینکه این جهان به وجود بیاید، خالق جهان، جوهری را خلق کرد.
ز پروردن فیض پروردگار
به آبی شد آن جوهر آبدار
هوش مصنوعی: به لطف و رحمت خداوند، آن مایه‌ی باارزش و روان به صورت آبی درآمد.
دو نیمه شد آن آبِ جوهرگشای
یکی زیر و دیگر زبر یافت جای
هوش مصنوعی: آب جوهری به دو نیم تقسیم شد؛ یکی در زیر و دیگری در بالای آن جای گرفت.
به طبع آن دو نیمه چو کافور و مشک
یکی نیمه‌ تر گشت و یک نیمه خشک
هوش مصنوعی: دو نیمه‌ای که مانند کافور و مشک هستند، یکی از آن‌ها مرطوب و دیگری خشک شده است.
ز تری یکی نیمه جنبش‌پذیر
ز خشکی دگر نیمه آرام‌گیر
هوش مصنوعی: در این بیت بیان می‌شود که بخشی از طبیعت در حال حرکت و جنبش است، در حالی که بخش دیگری در حال سکون و آرامش به سر می‌برد. این توازن بین حرکات و آرامش در عناصر مختلف طبیعت نشان‌دهنده هماهنگی و تعادل است.
شد آن آب جنبش‌پذیر آسمان
شد این آرمیده زمین در زمان
هوش مصنوعی: آب آسمان به حرکت درآمد و در همین حال زمین آرام و ساکن باقی ماند.
خرد تا بدینجاست کوشش نمای
برون زین خط اندیشه را نیست جای
هوش مصنوعی: عقل تا اینجا تلاش کرده که به نتایج برسد، اما فراتر از این مرز، جایی برای اندیشه وجود ندارد.