هوش مصنوعی: وقتی که شاه از تنگنا و مشکلات زندگی خسته و ناراحت شد، مانند یک سوارکار چابک از شرایط دشوار خارج شد و به سوی شکار رفت.

هوش مصنوعی: تو شکار کردی و خوشحال شدی، و وقتی که خوشحال شدی، به سمت خانه راه افتادی.

هوش مصنوعی: وقتی آن روز غم به سراغش آمد، تمایل و اشتیاقش به دنبال شکارش آمد.

هوش مصنوعی: یک نفر به تنهایی به شکار رفت تا از دلش خون و غم را پاک کند.

هوش مصنوعی: او با شیوه‌ای خاص شکار کرد، به‌طوری که اندیشه‌ی غم را مهار کرد و پای درد را بست.

هوش مصنوعی: وقتی که از شکار پلنگ و شیر و گراز خسته شد، خواست به سمت خانه برگردد.

هوش مصنوعی: او به شدت در حال ناله و فغان بود، چرا که مغزش به خاطر تشنگی در حال سوختن و آسیب دیدن بود.

هوش مصنوعی: آب در دور آن زمین به سرعت حرکت کرد، اما هر چه بیشتر تلاش کرد، کمتر یافت.

هوش مصنوعی: دودی مانند اژدهایی سیاه سر بلند کرده و در تلاش است تا ماه را بگیرد.

هوش مصنوعی: کوه‌ها به طور پیچ‌پیچ به سمت بالا می‌روند و به آسمان نزدیک می‌شوند.

اگرچه آن دود که پیداست از آتش است (و رفع تشنگی نمی‌کند) اما از کسی که آتش را افروخته می‌توانم آب طلب‌کنم‌.

خرگه‌: خیمه

یخنی‌: غذای پخته یا آبگوشت‌. یعنی آفتاب داغ و سوزان بود.

هوش مصنوعی: سگی که از شاخه درخت آویزان شده، به‌دلیل اینکه مانند سنگی محکم دست و پایش را نمی‌توانند حرکت دهد.

هوش مصنوعی: به سمت اقامتگاهش شتافت و اسب سریعش را به حرکت درآورد، در حالی که پیرمردی را دید که مانند صبحی دل‌نشین و روشن بود.

پرستش‌گری‌: مهمان‌نوازی و لطف.

هوش مصنوعی: وقتی که زمین به مهمانی دیگران خوشامد گفت و آسمان را تحت کنترل درآورد.

اول به او خوش‌آمد گفت و به او کمک کرد که از اسب فرود آید.

ماحضری‌: آنچه از خوراک در آن لحظه‌، موجود و در دسترس باشد. هرچه ماحضری بود پیش او نهاد و به خواهش و لابه تعارف کرد.

مسلما این‌چنین سفره (مختصری) سزاوار مهمانی چون تو نیست.

هوش مصنوعی: اما از این سو، تا آبادی دور است. اگر کسی فقیر باشد، عذرش پذیرفته است.

بهرام‌شاه وقتی آن خوان مختصر را دید مقداری آب نوشید و به غذا دست نزد.

گفت‌: آنگه از غذای تو می‌خورم که پیش از آن، سؤالی دارم و تو جوابش را به من بگویی.

مصرع دوم‌: این سگ همچون شیر از خانه تو باید محافظت کند چرا همچون گرگ در بندش کرده‌ای‌؟

هوش مصنوعی: پیر به جوان خوش‌چهره می‌گوید: می‌خواهم چیزی را به تو بگویم که به تدریج و با دقت به آن پرداخته شده است.

هوش مصنوعی: این سگی که پاسبان گله‌ام بود، حالا بی‌کار و آزاد شده است.

هوش مصنوعی: از صداقت و اعتماد او خوشحال بودم که در کنار او هستم.

هوش مصنوعی: تو هر سال، دزد و گرگ را دور از گله نگه‌داشتی و از آن‌ها مراقبت کردی.

من نگهداشت خانه خود را به او سپرده بودم و او را نه سگ بلکه چوپان می‌دانستم. (حَرز‌: نگهداشت‌)

هوش مصنوعی: او با دندان و چنگالی که دشمنان را می‌سوزاند، همیشه و در هر لحظه به قدرت و توانایی آهنین من اشاره می‌کند.

هوش مصنوعی: اگر من از دشت به سوی شهر رفته‌ام، تو چرا از پاسداری او شکایت کرده‌ای؟

هوش مصنوعی: اگر به شهر دراز شغل من درآمده‌ای، تو پس از آنکه گله را به خانه بردی، او را دوباره برگرداندی.

یتاق‌داری‌: پاسبانی‌.

تا آنکه یک روز به جهت حساب و صحیفه کار‌، گله را شمردم.

هفت گوسفند کم آمد اما ترسیدم که (در حساب و شمارش قبلی) اشتباه کرده‌ام.

هوش مصنوعی: بعد از یک هفته که حساب کردم، باز هم کمبود داشت. اما به کسی چیزی نگفتم.

به هوشیاری و درایت پاس می‌داشتم (تا ببینم که دزد کیست) اما خطایی از کسی ندیدم.

شب‌ها نمی‌خوابیدم و نگهبانی می‌کردم اما طرف (یعنی دزد) را پیدا نکردم.

هوش مصنوعی: تو در کارهایت از من آگاه‌تری، و به مراتب بهتر از من مراقب و نگهبان هستی.

هوش مصنوعی: وقتی دوباره حساب کردم، متوجه شدم که تعدادشان درست نیست و کم‌تر از روز اول است.

هوش مصنوعی: در تمام شب‌ها، به خاطر غم و اندوهی که داشتم، به یاد گوسفندانی بودم که از گله کم بودند.

ده‌تا ده‌تا و پنج‌پنج از گله‌ام کم می‌شد به سرعتی که یخ در آفتاب بگدازد (گله‌ام کوچک‌تر می‌شد)

طوری که عامل مالیات و حکومت‌، آنچه مانده بود را از من گرفت.

از صاحب‌گله‌ای به چوپانی افتادم

هوش مصنوعی: غم بزرگ و سنگین مرا به آرامی نرم کرد و با تاثیراتش در وجودم، مرا به شدت آزار داد و از پا انداخت.

هوش مصنوعی: گفتم اگر این نقص و آسیب ناشی از چشم‌زخم است، پس کار کدامین موجود خطرناک و وحشی است؟

با این سگ نگهبان که مثل شیر مواظب گله من است چه کسی دلیری کرده که از گله من دزدی کند؟

هوش مصنوعی: یک روز در کنار آب خوابیده بودم و ناگهان از خواب بیدار شدم.

هوش مصنوعی: او همچنان سر خود را بر روی دسته چوب گذاشته و در حال کشیدن دست و پا است، بدون اینکه دچار هیاهو و آشفتگی باشد.

هوش مصنوعی: در دور دست، گرگی چابک و سرزنده را دیدم که به سمت من می‌آمد، و در کنار او سگی ضعیف و ناتوان قرار داشت.

هوش مصنوعی: سگ هنگام شنیدن صدای خود به سمت صاحبش دوید و با محبت به او نزدیک شد.

دَبوس‌: قسمت پایین تنه.

هوش مصنوعی: در نهایت، گرگ بر قله قرار گرفت و به آرزوهایش دست یافت و از میدان خارج شد. کار به جایی رسید که دیگر کنترل از دست رفت.

هوش مصنوعی: او آمد و خوابش برد و در حال استراحت، زبانش به نشانه سکوت مهر شده بود.

ماده‌گرگ چون رشوه خود را از قبل داده بود حق‌القدم خدمت خود را از سگ گرفت‌.

گوسفندی بزرگ که قوی و سرگله بود و پایش از (سنگینی بار) دنبه زخم شده‌بود.

را برد و در کمترین زمان خورد، زیرا از این رشوه‌ها زیاد خورده بود. (کمترین نَفَس‌: سریع)

آن سگ ملعون‌، برای شهوتی که می‌راند گله‌ای را به گرگ داد.

هوش مصنوعی: گله‌ای که به خوبی رسیدگی شد، در زمینه عشق و محبت، به شکلی زیبا و دلنواز فعالیت کرد.

هوش مصنوعی: به چند بار او را بخشیدم و از اشتباهاتش گذشتم.

تا در آخر او و گرگ را با هم گرفتم و برای این خطای بزرگ او را بستم (و از درخت آویزان کردم)

هوش مصنوعی: من او را در عذابی قرار دادم تا خُودش را از بند دستورات آزاد کند.

این سگ (سگ و نگهبان نیست) بلکه گرگ و دزد راهزن من است و از اینها بدتر حتی قصاب گوسفندان من است.

امانت را به خیانت آلوده کرد و امینی و درستکاری را به خائنی فروخت‌.

تصمیم و رخصت من چنان است که تا جان ندهد از بند رها نخواهد شد.

هر کس که با مجرمان چنین نکند و آنها را مجازات نکند شایستهٔ هیچ درود و آفرینی نیست.

شاه از آن حکمت و سخن‌دانی چوپان‌، درسی آموخت.

آن سخن رمز و رازی داشت که آن‌را دریافت، چیزی خورد و به سرعت به سوی شهر رفت‌.

با خود گفت از آن چوپان پیر‌، درس و راه روش شاهی و حکومت را آموختم زهی و آفرین بر این تدبیر و روش.

هوش مصنوعی: در نمایش انسانیتم، من یک شبان هستم و مایملک من گله‌ای از پیروانم هستند.

هوش مصنوعی: اینکه فراموش نکنید که من چقدر هوشیار و مراقب هستم، زیرا در نگهداری و محافظت از گله‌ام بسیار معتبر و مطمئن هستم.

وقتی که اساس ‌(حکومت و) کار، خلل یافته‌است‌، باید از امینان و آنها که مورد اعتماد بوده‌اند رخنه و خلل را دید.

هوش مصنوعی: این بیت به دنبال این است که بفهمد دلیل و ریشه این ویرانی و خرابی چه چیزی است و چه کسی یا چه چیزی موجب آن شده است.

وقتی که به شهر برگشت اسامی زندانی‌ها را خواست.

هوش مصنوعی: روزنامه‌ای که در آن روز مشاهده کرد، چنان شد که بر رویش لکه‌های سیاه افتاد.

هوش مصنوعی: درنگریست که جهانی آشفته و زخمی را می‌بیند که نام هر یک از دردهایش به طور واضح و روشن بر روی آن نوشته شده است.

گزارش‌هایی دید سراسر از غم و ماتم که شاه دستور کشتن داده و وزیر شفاعت کرده است.

هوش مصنوعی: نام خوب یک شخص را با بدی تغییر داده‌اند، اما او از نام خود به خوبی یاد کرده است.

هوش مصنوعی: شاه متوجه شد که هر کسی که به طریقی نقشه‌کشی می‌کند، در واقع در تلاش است تا از دیگران چیزی برباید و به منزل خود منتقل کند.

هوش مصنوعی: این بیت به وضعیتی اشاره دارد که شخصی مانند سگی که گله‌اش را به گرگ سپرده، در شب و در سکوت، دلتنگی و ناله‌ای افزون را به نمایش می‌گذارد. گویا احساس ناامنی و ترس می‌کند و در غم از دست دادن گله‌اش به شیون در می‌آید.

هوش مصنوعی: سگ‌ها وقتی که مورد آزار قرار می‌گیرند، به شدت واکنش نشان می‌دهند و می‌خروشند.

هوش مصنوعی: به نظر می‌رسد که مصلحت ایجاب می‌کند که او را نگه داریم، اما در روزگاری او را فراموش کرده‌ایم.

هوش مصنوعی: اگر من در مقام و جایگاه خود باقی بمانم، هیچ‌کس نمی‌تواند برای از بین بردن او تلاش کند.

هوش مصنوعی: زمانی که از زرق و برق و تجملات فاصله بگیرم، در شب تاریک، نور درخشان و روشنی نمایان می‌شود.

هوش مصنوعی: در سپیده‌دم که روز روشن می‌شود، شب تاریک به آرامی می‌خوابد و کارهای خود را به پایان می‌رساند.

هوش مصنوعی: صبح، به صورت دلهره‌آوری، دو شمشیر به حرکت درآمد و مه را از خون خود سیراب کرد.

هوش مصنوعی: بهرام در آسمان بر خود نامی بزرگ گذاشت و بار خود را بر دوش مردم گذاشت.

هوش مصنوعی: مردان بزرگ و رئیس از جلو و عقب آمدند و هر کدام بر اساس مقام و مرتبه‌اشان در صف ایستادند.

هوش مصنوعی: درست و واضح شد که از در کاخ خارج شد و بر جایگاهی بلند نشست و بدون تردید و با اعتماد به نفس قرار گرفت.

هوش مصنوعی: شاه به شدت خشمگین شد و با صدای بلندی فرمان داد، به گونه‌ای که گویی می‌خواست او را از پای درآورد.

هوش مصنوعی: ای تو که همه جا به خاطر تو زمین و زمان از رونق افتاده و از آبادی و زیبایی‌ها خالی شده‌ است.

هوش مصنوعی: شما گنجینه‌تان را با جواهرات پر کرده‌اید، اما من دارایی و ارزش‌های خود را به هدر داده‌ام.

هوش مصنوعی: تجهیزات و امکانات جنگی را از سپاه گرفتی تا دیگر نه چیزی از سپاه باقی بماند و نه سلاحی.

هوش مصنوعی: خانهٔ بندگان من، جایی است که در آن هرکس با پای خود بر روی خون دیگران پا گذاشته، مجبور به تحمل عواقب آن می‌شود.

هوش مصنوعی: برخی اوقات از رعیت به جای دریافت مالیات و خراج، به طلب کمر (درستی) می‌پردازی و گاهی خواهان تاج و مقام می‌شوی.

هوش مصنوعی: فراموش نکرده‌ای که من چقدر به تو خوبم و تو باید خجالت بکشی که چنین رفتار می‌کنی.

هوش مصنوعی: هر شخصی به خاطر قوم و ملیت خود، نعمتی را که دارد نادیده می‌گیرد و به آن بی‌اعتنایی می‌کند.

هوش مصنوعی: اگر کسی نعمت‌ها را بشناسد و قدر آن‌ها را بداند، این شناخت باعث می‌شود که نعمت‌های بیشتری به او داده شود.

هوش مصنوعی: از تو بر من چه شفاف و روشن شده است، در حالی که حقیقت و روشنی از میان رفته است.

هوش مصنوعی: با تلاش و زحمت فراوان، نه تنها نیرویی باقی نمانده بلکه هیچ گنج و ثروتی نیز در دست نیست.

هوش مصنوعی: چه تصوری داری که در زمان نوشیدن شراب، بی‌خبر و غافل شب را به چنگم می‌آورد؟

هوش مصنوعی: تجربه و مهارت تو باعث می‌شود که بتوانی بر قدرت و تسلط افرادی که به تو وابسته‌اند، غلبه کنی و آن‌ها را تحت‌فشار قرار دهی.

هوش مصنوعی: اگر باد خاکی به دور من بیفتد و بهرام با تیغش مرا زخم کند، چگونه می‌توانم جام را به دست بگیرم؟

هوش مصنوعی: اگر از خودم غافل شوم و در حال نوشیدن باده و تماشای رود باشم، از دنیای بزرگ و آسمان نیازی نیست غافل شوم.

هوش مصنوعی: از این صحبت، هزاران پیچ و تاب به وجود آمد و همه آنها در گردن وزیر قرار گرفت.

هوش مصنوعی: او دستور داد تا زبان زشتی را به سوی دوزخ بفرستند و از بهشت دور کنند.

‌(دستور داد‌) تا با عمامه‌اش او را بستند‌، کشیدند و در بند کردند.

وزر‌: بار گران‌‌‌‌، وبال‌ || بزه‌مند گردیدن. وزر همچنین به معنی بزه و جرم نیز هست و وازر یعنی گناه‌کار‌‌.

منظور از قهرمان در مصرع اول وزیر است که قهرمان در ظلم و ستم بود. 

هوش مصنوعی: ستمدیدگان در آن فضا نداهایی برای درخواست عدالت سر خواهند داد و آن شهرداری که دادخواهی را می‌فهمد، به آنها کمک خواهد کرد.

هوش مصنوعی: وقتی همه‌ی جمعیت و سواران صدای شاه را شنیدند، به طرف او سر فرود آوردند.

هوش مصنوعی: سلطان به زندانیان گفت که از دل‌های پر از درد و خونینشان سخن بگویند.

هوش مصنوعی: هر کس که مرتکب خطا یا گناهی شود، در واقع خود را در دام آن می‌اندازد و تنها خودش می‌تواند راه نجاتش را پیدا کند.

هوش مصنوعی: بندان از بند رهایی یافته و از میان هزاران نفر بیشتری به بیرون آمده‌اند.

هوش مصنوعی: پادشاه از میان آن هفت نفر، هر کدام را انتخاب کرد و از زندگی و وضعیتشان سؤال کرد.

هوش مصنوعی: به او گفتند: "تو چه گناهی داری؟ از کجا آمده‌ای و خانواده‌ات چه کسانی هستند؟"