گنجور

شمارهٔ ۱۱

سید کونین سبط مصطفا
بهترین فرزند خیرالاولیا
پروریده حق در آغوش بتول
زیب دامان، زینت دوش رسول
جبرئیلش مهد جنبان صبا
شیر او را مایه از شیر خدا
منبع هستی‌ست آن فرخنده ذات
رشحه رشحه زو رسد بر کائنات
قوه‌ها را سوی فعل آورد او
نیک را ممتاز از بد کرد او
دشمن از وی دشمن آمد، دوست دوست
بد از او بد گشت و نیکو زو نکوست
هم وجود دشمن از جود وی است
هم زیانش از پی سود وی است
رهنمونش کرد خود بر قتل خویش
پس بیفکندش سر تسلیم پیش
در قیامت نیز حاضر سازدش
پس در آتش هم خود او اندازدش
هان مگو جبر این خطاب مستطاب
فهم کن والله اعلم بالصواب
نه کنون زین فعل بد میسوزد او
از ازل خود تا ابد میسوزد او
مصطفای دودمان ارتضا
مرتضای خاندان اصطفا
جمله هستیها طفیل هست اوست
زور بازوی یداله دست اوست
کی سگی او را تواند بست دست
شیر را روبه نداند دست بست
گر نه خود از زندگی سیر آمدی
عاجز از روباه کی شیر آمدی
ابن سعادت از ازل اندوخته است
این شهادت از علی آموخته است
چون پیام دوست از دشمن شنفت
زیر زخم تیغ دشمن قرب گفت
هر که را از دوستانش خواند دوست
زیر تیغ دشمنان بنشاند دوست
از نخست افتاد چون مقبول عشق
لاجرم شد عاقبت مقتول عشق
گر حدیث ما تو را آمد عجب
گفت حق خود در حدیث من طلب

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

سید کونین سبط مصطفا
بهترین فرزند خیرالاولیا
هوش مصنوعی: سید کونین، فرزند بهترین پیامبر و نسل او، بهترین پسر از میان خوبان است.
پروریده حق در آغوش بتول
زیب دامان، زینت دوش رسول
هوش مصنوعی: فرزند برگزیده خدا در دامن پاک بانوی بتول، مایه زینت و زیبایی دوش پیامبر است.
جبرئیلش مهد جنبان صبا
شیر او را مایه از شیر خدا
هوش مصنوعی: فرشته جبرئیل، نوزاد او را در گهواره تکان می‌دهد و قدرت و مقام او از لطف و رحمت خداوند سرچشمه می‌گیرد.
منبع هستی‌ست آن فرخنده ذات
رشحه رشحه زو رسد بر کائنات
هوش مصنوعی: آن ذات خوشبختی منبع وجود است و از آن، بر همه موجودات آثار و نشانه‌ها می‌رسد.
قوه‌ها را سوی فعل آورد او
نیک را ممتاز از بد کرد او
هوش مصنوعی: او توانایی‌ها را به سمت عمل سوق داد و کارهای خوب را از بدها جدا کرد.
دشمن از وی دشمن آمد، دوست دوست
بد از او بد گشت و نیکو زو نکوست
هوش مصنوعی: دشمنان از او به دشمنی برخاستند و دوستان نیز از او بد شدند، در حالی که خوبی‌های او باعث نیکویی دوستانش گردید.
هم وجود دشمن از جود وی است
هم زیانش از پی سود وی است
هوش مصنوعی: هم وجود دشمن به خاطر لطف و بخشش اوست و هم ضررهایی که می‌بیند به دنبال سود اوست.
رهنمونش کرد خود بر قتل خویش
پس بیفکندش سر تسلیم پیش
هوش مصنوعی: او را به سوی قتل خودش هدایت کرد، سپس او را وادار کرد که با کمال تسلیم، سرش را بر زمین بگذارد.
در قیامت نیز حاضر سازدش
پس در آتش هم خود او اندازدش
هوش مصنوعی: در قیامت او را به حضور می‌آورد و حتی ممکن است خودش او را به آتش بیفکند.
هان مگو جبر این خطاب مستطاب
فهم کن والله اعلم بالصواب
هوش مصنوعی: این عبارت هشدار می‌دهد که درباره جبر و قضا و قدر به سادگی قضاوت نکنید و باید درک عمیق‌تری از آن داشته باشید. در نهایت، تنها خداوند است که به حقیقت‌های درست آگاه است.
نه کنون زین فعل بد میسوزد او
از ازل خود تا ابد میسوزد او
هوش مصنوعی: او به خاطر این عمل بد، تنها در حال حاضر نمی‌سوزد، بلکه از آغاز تا ابد از این عمل رنج می‌برد.
مصطفای دودمان ارتضا
مرتضای خاندان اصطفا
هوش مصنوعی: راهنما و فرستاده‌ای که از خاندان بزرگ و برگزیده‌ای به نام علی (علیه‌السلام) برخاسته است.
جمله هستیها طفیل هست اوست
زور بازوی یداله دست اوست
هوش مصنوعی: تمام موجودات وابسته به او هستند و همه چیز در سایه قدرت و نیروی او قرار دارد. او همانند دست قدرتمند خداوندی است که همه چیز به او تعلق دارد.
کی سگی او را تواند بست دست
شیر را روبه نداند دست بست
هوش مصنوعی: کسی که به قدرت و شجاعت شیر پی نبرد، چگونه می‌تواند او را در بند کند؟
گر نه خود از زندگی سیر آمدی
عاجز از روباه کی شیر آمدی
هوش مصنوعی: اگر خودت از زندگی خسته نشده‌ای، چگونه ممکن است که مثل یک شیر با روحیه و شجاعت رفتار کنی و به روباه غلبه کنی؟
ابن سعادت از ازل اندوخته است
این شهادت از علی آموخته است
هوش مصنوعی: سعادت و خوشبختی از نخستین روزها برای انسان مقدر شده و این معرفت و آگاهی را از علی فراگرفته است.
چون پیام دوست از دشمن شنفت
زیر زخم تیغ دشمن قرب گفت
هوش مصنوعی: وقتی پیام دوستی را از دشمن شنید، زیر ضربه‌های تیغ آن دشمن، جانش را فدای محبت کرد.
هر که را از دوستانش خواند دوست
زیر تیغ دشمنان بنشاند دوست
هوش مصنوعی: هر کسی که دوستانش را دعوت کند، در واقع دوست خود را در خطر دشمنان قرار می‌دهد.
از نخست افتاد چون مقبول عشق
لاجرم شد عاقبت مقتول عشق
هوش مصنوعی: در ابتدا که عشق به دل رسید، به طور حتم سرنوشتی رقم خورد که در نهایت به نابودی یا آسیب عشق منجر شد.
گر حدیث ما تو را آمد عجب
گفت حق خود در حدیث من طلب
هوش مصنوعی: اگر داستان ما به گوشت رسیده است، تعجب نکن؛ چرا که حق خود را در روایت من جستجو کن.