گنجور

شمارهٔ ۳۶

قرارگاه جهان بر مدار تقدیر است
عجب زخواجه که درگیر و دار تدبیر است
اگر بلطف بخوانند کبک صیاد است
و گر بقهر برانند باز نخجیر است
نه لطف خاصه ی طاعت نه خشم لازم جرم
خدای را چه طلسم است این چه تأثیر است
زهی کمال کشی ابروان بر چینش
که هر طرف نگرد دیده، تیر بر تیر است
و زان لبان شکر بار او تعالی الله
که گر بزهر دهد حکم شهد با شیر است
بقید زلف ببستی دل مراد و دلی
که در تو شیفته نبود سزای زنجیر است
زناله بس مکن ای دل در آن سلاسل زلف
که هست اگر اثر از ناله های شبگیر است
خمار دوش نماند از نشاط اثر ساقی
بیار باده که گر زود میرسی دیر است

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

قرارگاه جهان بر مدار تقدیر است
عجب زخواجه که درگیر و دار تدبیر است
هوش مصنوعی: دنیا بر پایه قضا و قدر حرکت می‌کند، شگفتا از شخصی که در تلاش برای تدبیر و برنامه‌ریزی است.
اگر بلطف بخوانند کبک صیاد است
و گر بقهر برانند باز نخجیر است
هوش مصنوعی: اگر با لطف و محبت به کسی نگاه کنند، او مانند کبک است که راحت و آرام زندگی می‌کند، اما اگر با دلسردی و بی‌توجهی رفتار کنند، او همچون باز شکارچی دلسرد و ناامید خواهد بود.
نه لطف خاصه ی طاعت نه خشم لازم جرم
خدای را چه طلسم است این چه تأثیر است
هوش مصنوعی: عمل خوب و بندگی نه تنها از لطف خاص الهی نشأت می‌گیرد، بلکه گناه و خطا نیز از عذاب و خشم او ناشی نمی‌شود. پس این چه راز و تأثیری است که در این میان وجود دارد؟
زهی کمال کشی ابروان بر چینش
که هر طرف نگرد دیده، تیر بر تیر است
هوش مصنوعی: ای کاش زیبایی و کمال ابروانت آن‌قدر زیباست که هر کجا که نگاه کنی، گویی تیرهای عشق به سمت دل پرتاب می‌شوند.
و زان لبان شکر بار او تعالی الله
که گر بزهر دهد حکم شهد با شیر است
هوش مصنوعی: از آن لب‌های شیرین خداوند، اگر زهر هم بدهد، حکم شهد و شیر را دارد.
بقید زلف ببستی دل مراد و دلی
که در تو شیفته نبود سزای زنجیر است
هوش مصنوعی: با گرفتن زلف تو، دل من را به آرزو رساندی و دلی که در تو عاشق نیست، باید به زنجیر کشیده شود.
زناله بس مکن ای دل در آن سلاسل زلف
که هست اگر اثر از ناله های شبگیر است
هوش مصنوعی: ای دل، از زاری و ناله‌هات دست بردار، چرا که در این پیچ و تاب‌های زلف، نشانه‌ای از بدبختی‌ها وجود دارد، اگر هم نشانه‌ای از ناله‌های شبانه هست، به آن توجه نکن.
خمار دوش نماند از نشاط اثر ساقی
بیار باده که گر زود میرسی دیر است
هوش مصنوعی: نشاط و شادابی امشب از من رفته و حال خوبی ندارم. ای ساقی، باده بیاور که اگر دیر بیایی، دیگر وقتی برای خوش‌گذرانی نخواهد بود.