گنجور

شمارهٔ ۱۴

ای مایه روح و راحت جان
ای خاک تو به ز آب حیوان
ای ساحت دلگشای اشرف
ای روضهٔ جانفزای رضوان
ای غنچه گلبنت سخن سنج
ای سوسن گلشنت زبان دان
بادت چه عجب اگر برد دل
آبت چه عجب اگر دهد جان
خاکت چه عجب اگر شود لعل
از مقدم آفتاب تابان
ای باد صبا نخست بگذر
بر ساحت باغ و طرف بستان
از لاله به کف پیاله برگیر
وز ژاله عرق به رخ بیفشان
از جعد بنفشه عطر بَردار
وز عارض گل گلاب بستان
منشین که رسید موکب شاه
بر خیز و غبار راه بنشان
وانگاه به سوی شهر بگذر
بر عارض دلفریب خوبان
دلها برهان زجعد گیسو
جانها بستان ز نوک مژگان
در مقدم اشرفش بیفکن
بر پای مبارکش بیفشان
خاقان معظم مکرم
دارای جهان خدیو دوران
آن معنی لفظ آفرینش
آن حاصل کارگاه امکان
تا شادی جسم باشد از روح
تا شادی روح باشد از جان
تو شاد نشین و شاد عالم
در ظل تو ای تو ظل یزدان

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای مایه روح و راحت جان
ای خاک تو به ز آب حیوان
هوش مصنوعی: ای محصول خاک تو، مایه آرامش و زندگی من، خاک تو از آب حیوان بهتر است.
ای ساحت دلگشای اشرف
ای روضهٔ جانفزای رضوان
هوش مصنوعی: ای مکان آرامش بخش و دلنشین، تو همان باغ همیشه سرسبز و با طراوتی هستی که روح را شاداب می‌کند.
ای غنچه گلبنت سخن سنج
ای سوسن گلشنت زبان دان
هوش مصنوعی: ای غنچه‌های گل تو، سخن‌سنجی کن! ای سوسن، گل زیبای تو، زبان‌دانی کن!
بادت چه عجب اگر برد دل
آبت چه عجب اگر دهد جان
هوش مصنوعی: عجبی ندارد که باد دل‌ت را ببرد، و همچنین عجبی ندارد اگر جانت را به تو بدهد.
خاکت چه عجب اگر شود لعل
از مقدم آفتاب تابان
هوش مصنوعی: این خاک و زمین چه شگفتی دارد اگر در مقابل تابش آفتاب درخشان، به سنگ قیمتی تبدیل شود.
ای باد صبا نخست بگذر
بر ساحت باغ و طرف بستان
هوش مصنوعی: ای باد صبا، ابتدا به سمت باغ و گوشه‌ی بستان برو و دمی در آنجا بگذر.
از لاله به کف پیاله برگیر
وز ژاله عرق به رخ بیفشان
هوش مصنوعی: با گل‌های لاله پیاله‌ای پر کن و از شبنم‌ها بر روی آن آب بریز.
از جعد بنفشه عطر بَردار
وز عارض گل گلاب بستان
هوش مصنوعی: از پیچیدگی‌های زیبای گل بنفشه عطر بگیر و از چهره‌ی گل، بوی دل‌انگیز عطر گلاب را درآور.
منشین که رسید موکب شاه
بر خیز و غبار راه بنشان
هوش مصنوعی: وقتی کاروان شاه به تو نزدیک می‌شود، از جا بلند شو و گرد و غبار راه را از بین ببر.
وانگاه به سوی شهر بگذر
بر عارض دلفریب خوبان
هوش مصنوعی: سپس به سوی شهر برو و بر چهره زیبا و دلربای جوانان نگاه کن.
دلها برهان زجعد گیسو
جانها بستان ز نوک مژگان
هوش مصنوعی: دل‌ها را از پیچیدگی‌های ناشی از گیسوی کسی آزاد کن و جان‌ها را از نوک مژگانش بستان و بگیر.
در مقدم اشرفش بیفکن
بر پای مبارکش بیفشان
هوش مصنوعی: به احترام او، بهترین چیزها را زیر پایش قرار بده و بر او تقدیم کن.
خاقان معظم مکرم
دارای جهان خدیو دوران
هوش مصنوعی: این جمله به شخصیتی با شکوه و بزرگ اشاره دارد که در برقراری نظم و حکمرانی در دنیا نقش دارد و به عنوان چهره‌ای محترم و بلندمرتبه شناخته می‌شود. او نماینده زمانه خود است و در رأس امور قرار دارد.
آن معنی لفظ آفرینش
آن حاصل کارگاه امکان
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که مفهوم واقعی آفرینش، خود نتیجه‌ای است که از کارگاه وجود و امکانات به دست می‌آید. در واقع، آفرینش به‌عنوان یک فرآیند، به نتیجه و محصولی اشاره دارد که از تعاملات و امکانات گوناگون شکل می‌گیرد.
تا شادی جسم باشد از روح
تا شادی روح باشد از جان
هوش مصنوعی: تا زمانی که شادی جسم از روح حاصل شود، شادی روح نیز باید از جان به وجود آید.
تو شاد نشین و شاد عالم
در ظل تو ای تو ظل یزدان
هوش مصنوعی: تو خود شاد باش و دیگران نیز در خوشی تو شاد خواهند بود، ای سایه‌ خدا.