گنجور

شمارهٔ ۳۰۴

گر به دل خلوت نداری از جهانبانی گریز
ور مسلط نیستی بر خود زسلطانی گریز
فتنه دیو و پری را سر به جانت داده اند
اسم اعظم گر ندانی از سلیمانی گریز
بر نصیب دیگران باید نشستن بی نصیب
حسن حورا گر زند راهت ز رضوانی گریز
لحن خواهد شد شهیق و راح خواهد شد حمیم
لحن داودی گذار از راح ریحانی گریز
تا عزیز مصر گردی قبله اخوان شوی
از زلیخا مشربان چون ماه کنعانی گریز
لاابالی حکم ها راندن چرا بر زیردست؟
چند بی باکی به تنگ آیی به نادانی گریز
منصفی کردن خطر دارد، به جهل اقرار کن
چون ز دانایی به تنگ آیی به نادانی گریز
مصلحت از عقل برنا جو نه از نفس فضول
از شب ظلمت به سوی صبح نورانی گریز
تا به خوبی مأمن جمعیت دل ها شوی
چون شکنج زلف خوبان در پریشانی گریز
بر فلک خواهی برآیی از عنان کس را مران
گوی میدان ارادت شو ز چوگانی گریز
تا نشان از حسن و قبح صورت خویشت دهند
در پناه آینه طبعان روحانی گریز
از مسلمانان «نظیری » شد مسلمانان خراب
زین مسلمانان برآی و در مسلمانی گریز

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

گر به دل خلوت نداری از جهانبانی گریز
ور مسلط نیستی بر خود زسلطانی گریز
هوش مصنوعی: اگر در دل خود آرامش نداری، از تلاش برای تسلط بر جهان بپرهیز، و اگر بر خود تسلط نداری، از تلاش برای نظام‌دهی به دیگران دوری کن.
فتنه دیو و پری را سر به جانت داده اند
اسم اعظم گر ندانی از سلیمانی گریز
هوش مصنوعی: فتنه‌های ناشی از دیوان و پریان به جان تو نزدیک شده‌اند. اگر اسم اعظم را نشناسی، از سلیمان دوری کن.
بر نصیب دیگران باید نشستن بی نصیب
حسن حورا گر زند راهت ز رضوانی گریز
هوش مصنوعی: باید توجه کنیم که به خیر و برکت‌های دیگران باید قانع باشیم و از خودخواهی دوری کنیم. اگر در زندگی‌تان به راهی نیکویی هدایت شدید، از آن دور نشوید.
لحن خواهد شد شهیق و راح خواهد شد حمیم
لحن داودی گذار از راح ریحانی گریز
هوش مصنوعی: صدا به زودی شبیه به فریاد خواهد شد و حال هوای راحتی به هم خواهد ریخت. لحن داود به سمت زندگی دلپذیری که ناشی از عطر گل است، منتقل می‌شود.
تا عزیز مصر گردی قبله اخوان شوی
از زلیخا مشربان چون ماه کنعانی گریز
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی در دنیا مقام و منزلتی بالا پیدا کنی و مورد احترام دیگران قرار گیری، باید از زلیخا دوری کنی و مانند ماه کنعانی از او فاصله بگیری.
لاابالی حکم ها راندن چرا بر زیردست؟
چند بی باکی به تنگ آیی به نادانی گریز
هوش مصنوعی: چرا بی‌احتیاطی و بی‌احترامی می‌کنی به کسانی که زیر دست تو هستند؟ تا به کی می‌توانی به راحتی از روی نادانی خودت را کنار بکشی و در برابر بی‌احترامی‌ها بی‌پروا باشی؟
منصفی کردن خطر دارد، به جهل اقرار کن
چون ز دانایی به تنگ آیی به نادانی گریز
هوش مصنوعی: قصه انصاف دادن خطرناک است، به نادانی اعتراف کن، زیرا وقتی که از دانایی به تنگنا می‌رسی، بهتر است به نادانی پناه ببری.
مصلحت از عقل برنا جو نه از نفس فضول
از شب ظلمت به سوی صبح نورانی گریز
هوش مصنوعی: به دنبال نیکی و بصیرت جوانانه باش و نه تحت تاثیر خواسته‌های بی‌مورد خود. از تاریکی‌ها و مشکلات به سمت روشنی و امیدواری حرکت کن.
تا به خوبی مأمن جمعیت دل ها شوی
چون شکنج زلف خوبان در پریشانی گریز
هوش مصنوعی: برای اینکه در دل‌ها جایی خوب و مطمئن داشته باشی، باید همانند پیچش‌های زلف معشوقان، در اوج ناراحتی و بی‌نظمی، به خوشی و زیبایی نزدیک شوی.
بر فلک خواهی برآیی از عنان کس را مران
گوی میدان ارادت شو ز چوگانی گریز
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی بر بلندی‌های آسمان بروی، هیچ‌کس را از راهت دور نکن. به میدان عشق بپیوند و از زندگی روزمره فاصله بگیر.
تا نشان از حسن و قبح صورت خویشت دهند
در پناه آینه طبعان روحانی گریز
هوش مصنوعی: برای درک زیبایی و زشتی درون خود، باید از آینه‌ای استفاده کنیم که روحانی و فراتر از دنیای مادی است. این آینه می‌تواند به ما کمک کند تا به واقعیت‌های معنوی و درونی‌امان پی ببریم و از ظواهر فاصله بگیریم.
از مسلمانان «نظیری » شد مسلمانان خراب
زین مسلمانان برآی و در مسلمانی گریز
هوش مصنوعی: نظیری به مسلمانان اشاره می‌کند که به خاطر وضعیت خراب مسلمانان دیگر، از آن‌ها دوری کن و به دنبال راهی بهتر برای پیروی از اصول مسلمانیت باش.