شمارهٔ ۱۵ - یک قصیده
هرچه در معرض فنا باشد
دل درو بستن از خطا باشد
مال دنیا تمام عاریت است
عاریت را بقا کجا باشد؟
لیک این عاریت که می گویم
دست افزار کارها باشد
هرچه در خیر کار فرمایی
نفع آن کار مر تو را باشد
ور به غفلت معطلش داری
رود و غفلت از قفا باشد
مال دنیا چو سیل درگذرست
سیل در خانه کی روا باشد؟
سر به صحرا و کشت زارش ده
تا تو را حاصل و نما باشد
هرچه ده در عوض بود یک را
حسرت از رفتنش چرا باشد؟
بخل و همت چو بوی نیک، بد است
شهرتش در کف صبا باشد
به خوشی بو ز ناف ها آرد
گرچه در چین و در خطا باشد
به بدی بو برد ز مزبله ها
گرچه در خانه و سرا باشد
آدمی را به قدر همت و بخل
همه جا قیمت و بها باشد
زین کریمان اگرچه سایل را
خاک در دیده توتیا باشد
مرد را همت بلندخوش است
گر شهنشه اگر گدا باشد
هفت دریا به جنب خاطر من
ژاله در کام اژدها باشد
سایلان کفم که هرچه دهد
کمش افزون ز مدعا باشد
شمارهٔ ۱۴ - ایضا در مدح صاحبی ابوالفتح بهادر عبدالرحیم خان بن بیرام خان واقعست: نوح را دیده من زورق طوفان گرددشمارهٔ ۱۶ - در تولد یکی از دختران و مدح حضرت زهرا (ع): گذشت کوکبه ام از فلک که زهره برآمد
اطلاعات
وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
هرچه در معرض فنا باشد
دل درو بستن از خطا باشد
هوش مصنوعی: هر چیزی که در معرض نابودی و زوال باشد، آویزان کردن دل و وابستگی به آن اشتباه است.
مال دنیا تمام عاریت است
عاریت را بقا کجا باشد؟
هوش مصنوعی: داراییهای دنیایی که داریم، همهاش موقتی و امانتی است؛ پس دوام و ماندگاری این چیزها چگونه ممکن است؟
لیک این عاریت که می گویم
دست افزار کارها باشد
هوش مصنوعی: اما این ابزاری که میگویم تنها برای انجام کارهاست و به من تعلق ندارد.
هرچه در خیر کار فرمایی
نفع آن کار مر تو را باشد
هوش مصنوعی: هر کار خوبی که انجام دهی، نفع و سود آن به خودت برمیگردد.
ور به غفلت معطلش داری
رود و غفلت از قفا باشد
هوش مصنوعی: اگر به طور ناخواسته او را معطل کنی، او همچنان به سمت خودش پیش میرود و غفلت از پشت سرش خواهد بود.
مال دنیا چو سیل درگذرست
سیل در خانه کی روا باشد؟
هوش مصنوعی: داراییهای دنیوی مثل سیلابی هستند که به سرعت عبور میکنند. آیا این درست است که این سیلاب در خانه بماند؟
سر به صحرا و کشت زارش ده
تا تو را حاصل و نما باشد
هوش مصنوعی: به دل صحرا برو و در کشت زراعت خود تلاش کن تا محصولی به دست بیاری و نتیجه زحماتت را ببینی.
هرچه ده در عوض بود یک را
حسرت از رفتنش چرا باشد؟
هوش مصنوعی: اگر هر چیزی که به دست میآوریم، به نوعی جایگزین شده باشد، پس چرا باید از رفتن چیزهایی که از دست میدهیم ناراحت باشیم؟
بخل و همت چو بوی نیک، بد است
شهرتش در کف صبا باشد
هوش مصنوعی: حسادت و تلاش اگرچه ممکن است در ظاهر خوب به نظر برسند، اما در واقعیت زشت و ناپسند هستند. شهرت آنها مانند عطری خوشبوست که در دست نسیم قرار دارد و به سرعت پخش میشود.
به خوشی بو ز ناف ها آرد
گرچه در چین و در خطا باشد
هوش مصنوعی: اگرچه ممکن است در جایی اشتباه یا نقصی وجود داشته باشد، اما خوشی و لذت از جزء اصلی آن به دست میآید.
به بدی بو برد ز مزبله ها
گرچه در خانه و سرا باشد
هوش مصنوعی: اگرچه در خانه و محل زندگی انسان ممکن است بوی ناخوشایند و کثیفی وجود داشته باشد، اما نیروی تشخیص و درک ما به ما اجازه میدهد تا از میان آن، بدیها را تشخیص دهیم.
آدمی را به قدر همت و بخل
همه جا قیمت و بها باشد
هوش مصنوعی: انسان به اندازهی تلاش و تلاش نکردن خود، در هر جا ارزشی دارد و مورد احترام قرار میگیرد.
زین کریمان اگرچه سایل را
خاک در دیده توتیا باشد
هوش مصنوعی: هرچند در برابر این بزرگان و مهربانان، درخواستکنندگان ممکن است در نظر بیایند که در دل خود غبار و ناپاکی دارند، اما کریمان همواره با مهربانی و بزرگی به آنها نگاه میکنند.
مرد را همت بلندخوش است
گر شهنشه اگر گدا باشد
هوش مصنوعی: انسان با اراده و هدف بلند خود، در هر جایگاهی که باشد، چه پادشاه و چه فقیر، احساس خوشایندی و ارزشمندی میکند.
هفت دریا به جنب خاطر من
ژاله در کام اژدها باشد
هوش مصنوعی: هفت دریا به یاد من، مانند قطرهای در دهان اژدها به نظر میرسد.
سایلان کفم که هرچه دهد
کمش افزون ز مدعا باشد
هوش مصنوعی: سکوت میکنم و هرچه که دریافت کنم، کمتر از خواستهام خواهد بود.