نیر تبریزیبخش ۵۸ - وله ایضا رحمه الله
همتی کز پا نشستم یا علی
مانده ام بر گیر دستم یا علی
تا بدیدار تو چشمم باز شد
از جهان دل بر تو بستم یا علی
مردم ار مست می خمخانه اند
من ز مینای تو مستم یا علی
من ندانم چیستم یا کیستم
از تو هستم هرچه هستم یا علی
خواجگی کن عهد خود مشکن من ار
عهد خود با تو شکستم یا علی
پایه از چرخ بلندم برتر است
بر درت تا خاک پستم یا علی
از گیاه خاک بستان توام
گر تبر زدوز کیستم یا علی
برعطای تست چشمم کز خطا
تیر فرصت شد ز شستم یا علی
خلق اگر دل بر گدایان بسته اند
من گدای شه پرستم یا علی
ایعصای رهروان دستی که من
پای خویش از تیشه خستم یا علی
زاهدان در انتظار کوثرند
من خوش از جام الستم یا علی
پای مردی کن زلطفم دستگیر
نیر بی پا و دستم یا علی
بخش ۵۷ - ایضا فی المدیحه: چه سرودیست که اینمرغ خوش الحان آوردبخش ۵۹ - وله ایضا رحمه الله: شه کبریا منشا توئی که امیر عز مجلّلی
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: سید محمدرضا شهیم
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
همتی کز پا نشستم یا علی
مانده ام بر گیر دستم یا علی
هوش مصنوعی: به خاطر اراده و همتی که دارم، در حالی که ناتوان شده‌ام، امیدوارم که دستم را بگیری و کمکم کنی.
تا بدیدار تو چشمم باز شد
از جهان دل بر تو بستم یا علی
هوش مصنوعی: چشمم به روی تو گشوده شد و از دنیا جدا شدم و همه دل و جانم را برای تو صرف کردم، ای علی.
مردم ار مست می خمخانه اند
من ز مینای تو مستم یا علی
هوش مصنوعی: مردم اگر در می‌خانه غرق در مستی و شوق هستند، من تنها به خاطر عشق و محبت به تو، ای علی، مست و سرمستم.
من ندانم چیستم یا کیستم
از تو هستم هرچه هستم یا علی
هوش مصنوعی: من نمی‌دانم چه هستم یا کی هستم؛ هرچه که هستم، از توست، ای علی.
خواجگی کن عهد خود مشکن من ار
عهد خود با تو شکستم یا علی
هوش مصنوعی: خواجگی کن و به وعده‌ات پایبند باش. اگر من به وعده‌ام با تو وفا نکردم، تو هم عهد خودت را نشکن. یا علی.
پایه از چرخ بلندم برتر است
بر درت تا خاک پستم یا علی
هوش مصنوعی: پایه و مقام من بالاتر از چرخ و گردونه سرنوشت است؛ من در درگاه تو، ای علی، حتی به اندازه خاک پایم هم پایین‌تر هستم.
از گیاه خاک بستان توام
گر تبر زدوز کیستم یا علی
هوش مصنوعی: از خاکی که به وسیله‌ی گیاه به دست آمده، من هستم. اگر تبر به من بزنی، کیستم، یا علی؟
برعطای تست چشمم کز خطا
تیر فرصت شد ز شستم یا علی
هوش مصنوعی: اگر بخواهم به زبانی ساده‌تر بگویم، این جمله به معنای این است که چشمان من به محبت و بخشش تو عادت کرده‌اند و به همین دلیل دیگر به اشتباهات و نادرستی‌ها توجهی ندارند. به نوعی در اشاره به تعلق خاطر و وابستگی عاطفی به شخص خاصی دارد.
خلق اگر دل بر گدایان بسته اند
من گدای شه پرستم یا علی
هوش مصنوعی: اگر مردم دلشان را از گدایان دور کرده‌اند، من همچنان گدای آن کسی هستم که در مقام والایی است، یعنی علی.
ایعصای رهروان دستی که من
پای خویش از تیشه خستم یا علی
هوش مصنوعی: ای دست کمک‌گر، به من که به تیشه خویش در راه خستگی افتاده‌ام، یاری کن. یا علی!
زاهدان در انتظار کوثرند
من خوش از جام الستم یا علی
هوش مصنوعی: عارفان و زاهدان منتظر نعمت و آب کوثر هستند، اما من با نوشیدن از جام "الستم" خوشحال و راضی‌ام، ای علی.
پای مردی کن زلطفم دستگیر
نیر بی پا و دستم یا علی
هوش مصنوعی: در این بیت، شعرگو به عشق و ارادت خود به علی (ع) اشاره می‌کند و از او درخواست کمک و یاری دارد. او احساس ناتوانی می‌کند و به حمایت و دلسوزی علی نیازمند است. این بیان نشان‌دهنده‌ی اعتقاد و امید به کمک و هدایت الهی است.
حاشیه ها
1400/02/04 03:05
محمد
بیت هفتم رو اگر امکان هست اصلاح کنین
از گیاه خاک بستان توام
گر تبرزد ور کَبَستم یا علی
با توجه به مصرع اول بیت که سخن از گیاه خاک بستان در میان آمده ، تَبَرزد آن میوه ناب را گویند و کبست ان گیاه تلخ،
منظور شاعر چنین است من اگر خوب یا بد هر چه هستم از گیاه خاک بستان تو هستم.