گنجور

بخش ۱۶ - ایضا

برادر بی‌تو در چشمم جهان تنگست می‌نالم
فلک را بی‌سبب با من سر جنگست می‌نالم
به صید آشیان گم کرده مرغ بی‌پر و بالی
ز هرسو دامن قومی پر از سنگست می‌نالم
نه زنجیر جفا بر گردنم تنک است از آن گویم
که عنقا را ز طوق آهنین ننگست می‌نالم
بنالد بلبل از هجران گل امامن از وحشت
هنوزم دامن وصل تو در چنگست می‌نالم
به جانان درد دل ناگفته ماند ای اشک امدادی
که دل در اضطراب از نالهٔ زنگست می‌نالم
برادر مرده را با ناله دمسازی کنند اما
سلامت باد من نای و دف و چنگست می‌نالم
بیابان دور و مقصد ناپدید و رهزنان در پی
جهان تاریک و ره پر سنگ و پا لنگست می‌نالم

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: سید محمدرضا شهیم

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

برادر بی‌تو در چشمم جهان تنگست می‌نالم
فلک را بی‌سبب با من سر جنگست می‌نالم
هوش مصنوعی: برادر، نبودن تو باعث شده که دنیا در چشمانم کوچک و تنگ به نظر برسد. بی‌دلیل از سرنوشت خود شکایت می‌کنم و ناله می‌زنم که چرا اینگونه با من رفتار می‌کند.
به صید آشیان گم کرده مرغ بی‌پر و بالی
ز هرسو دامن قومی پر از سنگست می‌نالم
هوش مصنوعی: من در جستجوی آشیان مرغی هستم که پر و بالش را گم کرده و از هر طرف دامن قوم و خویش را پر از سنگ می‌بینم و بر این حال خود ناله می‌زنم.
نه زنجیر جفا بر گردنم تنک است از آن گویم
که عنقا را ز طوق آهنین ننگست می‌نالم
هوش مصنوعی: زنجیرهای ظلم و ستم به دور گردن من تنگ نیست، زیرا من از آن رو می‌گویم که پرنده‌ افسانه‌ای (عنقا) از گردن‌بند آهنی شرم دارد و من از این موضوع شکواییه دارم.
بنالد بلبل از هجران گل امامن از وحشت
هنوزم دامن وصل تو در چنگست می‌نالم
هوش مصنوعی: بلبل به علت جدایی از گل شکایت می‌کند و من نیز از ترس و غم هنوز دامن وصال تو را در دست دارم و در حال ناله هستم.
به جانان درد دل ناگفته ماند ای اشک امدادی
که دل در اضطراب از نالهٔ زنگست می‌نالم
هوش مصنوعی: به معشوقم حقایق دل را نگفتم. ای اشک‌های یاری‌دهنده، در حالی که دلم در اضطراب است، از ناله‌ام فریاد می‌زنم.
برادر مرده را با ناله دمسازی کنند اما
سلامت باد من نای و دف و چنگست می‌نالم
هوش مصنوعی: برادر مرده را با نالیدن و گریه کردن مورد تسلی قرار می‌دهند، اما من در عوض به سلامت خود می‌نازم و با نای و دف و چنگ به بیان احساساتم می‌پردازم.
بیابان دور و مقصد ناپدید و رهزنان در پی
جهان تاریک و ره پر سنگ و پا لنگست می‌نالم
هوش مصنوعی: در میان بیابانی وسیع قرار دارم و مقصدی را نمی‌بینم. در این جهان تاریک، دزدانی در کمین هستند و مسیر پر از سنگ و سختی است. به همین خاطر به شدت شکایت و ناله می‌کنم.